Το σχολικό γίγνεσθαι και η βαθμολογία

Προχθές σε μια  ανάρτηση με θέμα: «Οι δάσκαλοι θέλουν επιβράβευση της ήσσονος προσπάθειας;», πολλές και διαφορετικές απόψεις για την αξιολόγηση ακούστηκαν. Όλες, θετικές ή αρνητικές ακόμα και απαξιωτικές κάποιες, έγιναν με κέντρο το δάσκαλο. Βέβαια το θέμα αυτό είναι μεγάλο και δεν λύνεται μέσα σε λίγες γραμμές.

Όμως στο σχολικό γίγνεσθαι δε συμμετέχει μόνο ο εκπαιδευτικός, αλλά υπάρχουν και  άλλες παράμετροι που το επηρεάζουν. Έτσι μαζί με το δάσκαλο είναι ο μαθητής, το κλίμα της τάξης, το πρόγραμμα, οι γονείς που επηρεάζουν αποφασιστικά, θετικά ή αρνητικά, τη μάθηση, το σχολικό έργο, προάγουν ή αμβλύνουν τη λειτουργία του.

Ας τις δούμε μία μία έστω επιγραμματικά και πώς, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να είναι:

1^ο. Ο μαθητής: Γι αυτόν γίνονται όλα. Η ατομικότητα του καθενός καθορίζει και το βαθμό ετοιμότητας και δυνατότητας στην πρόσκτηση γνώσεων. Η νοητική ωριμότητα ή υστέρηση, ένα σοκ, η συναισθηματική ισορροπία, το φιλικό ή εχθρικό περιβάλλον, ο οικογενειακός και κοινωνικός περίγυρος, επηρεάζουν, καθορίζουν τη σχολική επιτυχία ή αποτυχία. Κι εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή.

 2^ο. Το κλίμα: Βασικό πρέπει να θεωρείται το κλίμα της τάξης, του σχολείου, του οποίου αγνοείται η σημασία του. Διάχυτο πρέπει να είναι το κλίμα εμπιστοσύνης, αισιοδοξίας, αλληλοαποδοχής. Ατμόσφαιρα γεμάτη άνεση-κίνηση, το σχολείο είναι χώρος της ποικιλίας και των θαυμάτων. Το παιδί πρέπει να αισθάνεται σαν στο σπίτι του.

Με ελάχιστα καλά στοιχεία ο μαθητής θα διασκεδάσει τις επιφυλάξεις του, θα το αποδεχτεί, θα το εμπιστευτεί, θα το παραδεχτεί. Αν εξαναγκαστεί να το “αγαπήσει” θα κάνει μια απ’ τις χειρότερες μαθήσεις. Στο σχολείο υπάρχει ζώσα και δρώσα δημιουργία. Και αυτό είναι καθημερινό και όχι στατικό.

3^ο.Τα προγράμματα: Πάντα να είναι ενδεικτικά. Ποτέ ανελαστικά. Σίγουρα είναι αναγκαία και πρέπει να τα διακρίνει επιστημονική και εκπαιδευτική δεοντολογία. Ποτέ όμως δεσμευτικά. Στην αγωγή δεν υπάρχει το ένα μοναδικό και ανεπανάληπτο πρόγραμμα. Και όπου δεν υπάρχει το ένα, υπάρχει η αφθονία των πολλών. Αλλά και στο κάθε παιδί, δύσκολο αυτό αλλά έτσι πρέπει, πρέπει να προσαρμόσουμε ένα πρόγραμμα κι όχι να προσπαθήσουμε αντίστροφα.

Η αγωγή είναι πορεία δεν είναι θρησκεία με δόγματα. Δεν είναι το κρεβάτι του Προκρούστη. Το πλαίσιο του κάθε προγράμματος είναι ότι δεν πρέπει να υπάρχει πλαίσιο. Ο δάσκαλος το καθορίζει.

4^ο. Οι γονείς: Στα παιδιά τους βλέπουν, επιθυμούν το Υπερεγώ τους. Γι αυτό και δεν μπορούν να αποτιμήσουν σωστά τις δυνατότητές τους. “Βλέποντας” μέσα από τον εαυτό τους, σαν σε καθρέπτη, υπερεκτιμούν ή υποτιμούν τις προσπάθειες, την πρόοδο, την πορεία κ.λ.π. και το μόνο που ζητούν είναι οι μεγάλοι βαθμοί και δε διστάζουν να τα βάλουν και με το δάσκαλο.

5^ο. Τα βιβλία: Πολλές κουβέντες έχουν γίνει. Μόνο αυτό: Το βιβλίο πέρα από το περιεχόμενο, δεν αρκεί να είναι πετυχημένο μονάχα αλλά και καλοφτιαγμένο. Τα περισσότερα είναι κακοφτιαγμένα και αναγκάζουν το παιδί, να γράφει, να δουλεύει με δυσκολία.

6^ο. Ο δάσκαλος: Τον άφησα τελευταίο, γιατί όπως έγραψα και προχθές σε σχόλιο ο δάσκαλος δεν γίνεται, “γεννιέται”. Πρέπει να είναι το μέτρο, να είναι η αγάπη. Οι γνώσεις, κατάρτιση και επιμόρφωση απλά ευκολύνουν, στηρίζουν το έργο του. Πρέπει ΚΑΙ να ξέρει γιατί κάνει το “Ευ”. Καλλωπίζει, διορθώνει, συμπληρώνει, διαμορφώνει, απελευθερώνει ανθρώπους. Αν ασκεί σωστά και καλά το έργο του είναι καλλιτέχνης! Αν δεν το κάνει σωστά είναι ό,τι σκέφτεστε…

Δεν μπορεί να αποφύγει τα λάθη, μερικές φορές θηριώδη -άνθρωπος είναι- λάθη που είναι συναισθηματικές, διανοητικές χαρακιές που δεν φαίνονται, γιατί αν φαίνονταν δεν θα υπήρχαν εκπαιδευτικοί. Παγιδεύεται πότε πότε από στερεότυπα, τις παράλογες απαιτήσεις, τα προγράμματα, το άγχος. Ένας λόγος λοιπόν παραπάνω να έχει σωστή βασική κατάρτιση, συχνή επιμόρφωση, συνεχή στήριξη. Γιατί αποφασιστικά, όχι αποκλειστικά επενεργεί στη μάθηση, στην αγωγή, στο σχολικό έργο. Είναι μοχλός. Είναι αναντικατάστατος.

Ανήκει και έτσι πρέπει, στην ομάδα των μετρημένων ανθρώπων. Διδάσκοντας κάθε μέρα, προσπαθώντας να περάσει κάποιο μήνυμα, το περνάει κατά κανόνα πρώτα στον εαυτό του. Πρέπει να είναι καλοπροαίρετος. Εξωτερικά προοδευτικός στην εποχή των παιδιών, εσωτερικά μετρημένος. Είναι ευτυχής όταν περιορίζει τα λάθη του ή αμβλύνει τις συνέπειες. Πρέπει να προσπαθεί να είναι ήρεμος και ήμερος άνθρωπος.

Τελικά είναι ο λιγότερο αλλοτριωμένος δημόσιος υπάλληλος αν το θέλετε.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες παράμετροι. Αλλά ας σταθούμε εδώ και ας σκεφτούμε τους τρόπους αξιολόγησης αν μπορούμε και τους ειδικούς που θα αξιολογήσουν,

Θα τελειώσω με τα λόγια συσχολιαστή: «Ναι στην αξιολόγηση. Πώς;

Με προφορική εξέταση; Η μετουσίωση της υποκειμενικότητας με στοιχεία κομματικής καφρίλας.

Με γραπτές εξετάσεις; Ναι, αλλά η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού, η σκηνοθετική του δεινότητα… πώς θα αναδειχθούν;»

 Δαναός.