Τις τελευταίες ημέρες στις εκπαιδευτικές ιστοσελίδες και τα ιστολόγια του διαδικτύου μαίνεται ένας «πόλεμος» για τις αναθέσεις μαθημάτων με «μήλον της έριδος» – ποιό άλλο; – το μάθημα της Ιστορίας στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Πρόκειται για ένα κρίσιμο, πράγματι, ζήτημα για το οποίο η αντιπαράθεση διεξάγεται ανάμεσα στο κλάδο «ΠΕ02 – Φιλολόγων»
(ο οποίος, σημειωτέον, απαρτίζεται και από μη φιλολογικές ειδικότητες…), από τη μία, και το κλάδο «ΠΕ01 – Θεολόγων» από την άλλη. Η διαμάχη αυτή, η οποία έχει παρελθόν, ενώ το προηγούμενο διάστημα τελούσε σε ύφεση επανήλθε ξαφνικά σε οξύτερη μορφή (βλ. Ανακοίνωση του Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Λάρισας, υπό τον τίτλο «Κραυγή του Συνδέσμου Φιλολόγων…», στο «Larissanet», 05/07/2013, http://www.larissanet.gr/2013/07/05/kravgh-tou-syndesmoy-filologvn-nomoy-larisas/).
Στη τωρινή αντιπαράθεση, έχουμε μια παράδοξη, επιθετική διεκδίκηση της «αποκλειστικής διδασκαλίας» του ιστορικού μαθήματος από την πλευρά της Π.Ε.Φ. (Πανελλήνια Ενωση Φιλολόγων – και λοιπών μη φιλολογικών ειδικοτήτων), όχι για τα μέλη της εκείνα που έχουν την ιστορική ειδίκευση (δηλαδή τους αποφοίτους των τμημάτων Ιστορίας – Αρχαιολογίας), όπως – στο πλαίσιο ενός τόσο απαιτητικού αιτήματος «κηδεμονεύσεως» του ιστορικού μαθήματος – ευλόγως θα ανέμενε κανείς (όσο κι αν διαφωνεί με τοιούτου είδους αποκλειστικότητες), αλλά και για όλες (!) – και τις διαφορετικές, σε σχέση με την ιστορική – ειδικότητες που η Π.Ε.Φ στεγάζει στους κόλπους της. Κατά την Π.Ε.Φ. (κλπ. μη φιλολογικών ειδικοτήτων) την «αποκλειστική διδασκαλία» της Ιστορίας δικαιούνται ισότιμα (!) με τους ιστορικούς επιστήμονες και οι διαφορετικές της ιστορικής ειδικεύσεως ειδικότητες όπως, Φιλολογίας (κλασσικής και νεοελληνικής), Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών (Φ.Κ.Σ.), Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικών και Ψυχολογίας (Φ.Π.Ψ.), ενώ θα πρέπει να αποκλεισθούν (!!!) από τη διδασκαλία του μαθήματος – και με αυτή τη Β΄ ανάθεση – οι Θεολόγοι και οι Ξενόγλωσσοι, καίτοι σε πολλές περιπτώσεις οι Θεολόγοι (γι΄ αυτούς ξέρω, γι΄ αυτούς θα μιλήσω – ας μπεί στο κόπο να σχολιάσει ξενόγλωσσος καθηγητής για τα του «οίκου» του) έχουν διδαχθεί στα πανεπιστημιακά τμήματα της αποφοιτήσεώς τους περισσότερη Ιστορία εν συγκρίσει με αποφοίτους των μη ιστορικών και μη φιλολογικών τμημάτων που συγκαταλέγονται μέχρι σήμερα στο κλ. ΠΕ02.
Είναι φανερό ότι η επιθετικότητα αυτή της Π.Ε.Φ (κλπ. μη φιλολογικών ειδικοτήτων) εκδηλώνεται στο πλαίσιο μιας συντονισμένης προσπάθειας που αποσκοπεί στη διασφάλιση του ωραρίου των μελών της, το οποίο, όπως και για όλους τους άλλους κλάδους και ειδικότητες εκπαιδευτικών, από τη νέα σχολική χρονιά θα είναι αυξημένο κατά δύο ώρες διδασκαλίας. Αποτέλεσμα δε τούτου του νέου δεδομένου είναι να δημιουργούνται στην περίοδο αυτή – της μεταβάσεως – ποικίλες ανασφάλειες. Είναι, συνεπώς, φανερό ότι η συντονισμένη αυτή προσπάθεια αποβλέπει και υπηρετεί κατά μείζονα λόγο στενά συντεχνιακά συμφέροντα, παρά τα επιστημονικής και παιδαγωγικής διαστάσεως συμφέροντα του ιστορικού μαθήματος και τις ανάγκες της ποιοτικής βελτιώσεως του διδακτικού έργου στο σχολείο, όπως αυτές μετά πάσης σαφηνείας, ως προς το ζήτημα των αναθέσεων, περιγράφονται σε σχετική (κάτωθι παρατιθεμένη) εγκύκλιο οδηγιών του Υπ. Παιδείας.
Σε σχετικό άρθρο μας, στην «Ελευθερία» της Λαρίσης, προ πενταετίας («Περί των αναθέσεων στο μάθημα της Ιστορίας και άλλων τινών», «Ε», 20/09/2008, σελ. 8, http://www.eleftheria.gr/index.asp?cat=52&aid=2424#.UdrwlvlM_X4) είχαμε διατυπώσει την άποψη ότι θα πρέπει και στον (ενιαίο τότε και μέχρι σήμερα) κλάδο «ΠΕ02 – Φιλολόγων» να υπάρξουν διακριτοί ρόλοι (όπως συνέβη με τον τέως ενιαίο κλάδο των Φυσικών ΠΕ04, που χωρίσθηκε σε ΠΕ04.01 Φυσικών, ΠΕ.04.02 Χημικών, ΠΕ04.03 Φυσιογνωστών, κ.λ.π.) και άρα διαφορετικές Α΄ και Β΄ αναθέσεις, ανάλογα με την επιστημονική εξειδίκευση των διαφορετικής ειδικότητας (με την ιδιαίτερη – το επισημαίνουμε, προς άρσιν πάσης παρεξηγήσεως, – επιστημονική αξία που έχει η κάθε ειδικότητα) εκπαιδευτικών που συνωστίζονται σήμερα στον ετερόκλητης συνθέσεως κλάδο ΠΕ02. Την άποψή μας αυτή στηρίξαμε στο γεγονός ότι το ίδιο το Υπ. Παιδείας με εγκύκλιό του επιχειρώντας εκείνη τη περίοδο (Σεπτέμβριο του 2008) να βάλει σε τάξη κλάδους (όπως ο ΠΕ02) που συνέχιζαν να υφίστανται περιλαμβάνοντας στο εσωτερικό τους διαφορετικές ειδικότητες, όρισε με την υπ΄ αριθμ. 119052/Γ2/17.09.2008 εγκύκλιό του («Οδηγίες σχετικά με τις αναθέσεις μαθημάτων στους εκπαιδευτικούς Δ.Ε», παράγραφος 9) τα εξής αξιοσημείωτα (και – υποτίθεται – ισχύοντα, πλήν συχνά παραβλεπόμενα ως προς την εφαρμογή τους στο σχολείο): «Οι εκπαιδευτικοί απόφοιτοι διαφορετικών πανεπιστημιακών τμημάτων που εντάσσονται στον ίδιο κλάδο ή ειδικότητα, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής πράξης και η ποιότητα του διδακτικού τους έργου, προτείνεται, εφόσον υπάρχει η σύμφωνη γνώμη τους, να αναλαμβάνουν μαθήματα σχετικά με τη ιδιαίτερη εξειδίκευση που απέκτησαν ως πτυχιούχοι διαφορετικών τμημάτων». Που σημαίνει ότι θα πρέπει οι αναθέσεις να γίνονται όχι γενικώς και αορίστως βάσει του κλάδου, αλλά – σύμφωνα με την εγκύκλιο του υπ. Παιδείας – βάσει και της ιδιαιτέρας εξειδικεύσεως του κάθε εκπαιδευτικού. Εκτιμήσαμε τότε ότι η εν λόγω διάταξη, λόγω του εθελοντικού (!!!) χαρακτήρος της, αποτελούσε ημίμετρο και ότι θα απέβαινε στη πράξη αλυσιτελής, όπως και συνέβη. Αρα, για να «μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής πράξης και η ποιότητα του διδακτικού έργου», κάτι θα πρέπει ν΄ αλλάξει, ειδ΄ άλλως η – πολύ ορθή αυτή, εξ επόψεως παιδαγωγικής – Οδηγία θα συνεχίζει να παραμένει «κενό γράμμα». Το πρόσφατο παράδειγμα του υπ. Παιδείας της Κύπρου, βάσει του οποίου αποκλείονται εφεξής από τους διορισμούς φιλολόγων σε κυπριακά σχολεία πτυχιούχοι των (μη φιλολογικών) τμημάτων Φ.Π.Ψ. και Ιστορίας – Αρχαιολογίας των ελληνικών πανεπιστημίων (επειδή κρίθηκε ότι οι γνώσεις των αποφοίτων των εν λόγω τμημάτων είναι ελλιπείς στα Νέα Ελληνικά, τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά, βλ.http://www.careercy.com/index.php?op=news&id=900&cpage=0, και Αlfavita 25/06/2013) είναι νομίζουμε αρκούντως ενδεικτικό (και θα πρέπει διδακτικό) της δέουσας, ορθολογικής – με καθαρά επιστημονικά και παιδαγωγικά κριτήρια – αντιμετωπίσεως του ζητήματος των αναθέσεων.
Επικαιροποιώντας την άποψή μας – του 2008 – θεωρούμε ότι η καθαρή λύση ήταν και παραμένει μία: θεσμοθετημένη διάκριση διδακτικών ρόλων βάσει ειδικότητας – και – στον κλ. ΠΕ02, όπως έγινε και στον τέως «ενιαίο» κλ. ΠΕ04. Ενδεικτικά, θα μπορούσε ο κλάδος ΠΕ02 (με ακολουθητέο το παράδειγμα του κλ. ΠΕ04) να ομαδοποιηθεί και ν΄ απαρτίζεται εφεξής από τις ειδικότητες: ΠΕ02.01 Κλασσικής Φιλολογίας (με Α’ ανάθεση Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά και λοιπά φιλολογικά), ΠΕ02.02 Νεοελληνικής Φιλολογίας (με Α΄ ανάθεση σε Εκθεση / Εκφραση, Λογοτεχνία και λοιπά φιλολογικά), ΠΕ 02.03 Ιστορίας / Αρχαιολογίας (με Α΄ ανάθεση την Ιστορία για τους αποφοίτους του Ιστορικού και Αρχαία και Λατινικά για τους αποφοίτους του Αρχαιολογικού τμήματος), ΠΕ 02.04 Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας – Κοινωνικών και Φιλοσοφικών Σπουδών (ΦΠΨ – Κ.Φ.Σ.) [με Α΄ ανάθεση στη Φιλοσοφία, τη Ψυχολογία και το Σ.Ε.Π.], έτσι ώστε το αυτονόητο να διδάσκει ο καθένας το Α΄ αναθέσεως μάθημα το οποίο – βάσει του τίτλου σπουδών του – του αντιστοιχεί, να γίνει, επιτέλους, πράξη (τι, εξ’ άλλου και άραγε το ορθολογικότερον;…Βλ. έτερον, σχετικό άρθρο μας περί του αυτονοήτου στις αναθέσεις μαθημάτων, στην «Ελευθερία», 25/09/2012, http://www.eleftheria.gr/index.asp?cat=19&aid=43240#.UdrxMflM_X4). Εννοείται ότι σ΄ όλες τις παραπάνω ειδικότητες θα πρέπει να δοθούν και Β΄ αναθέσεις σε μαθήματα συναφή του κυρίου αντικειμένου τους.
* Ως προς το θέμα της διδασκαλίας της Ιστορίας από τους Θεολόγους: Οι εκπαιδευτικοί του κλ. ΠΕ01 έχουμε διδαχθεί στα τμήματα Θεολογίας τουλάχιστον 4 υποχρεωτικά μαθήματα Ιστορίας, με ιδιαίτερη έμφαση τη Βυζαντινή – Μεσαιωνική (Β΄ Γυμνασίου – Β΄ Λυκείου). Επίσης, έχουμε διδαχθεί υποχρεωτικά και επιλεγόμενα μαθήματα που αφορούν στην Αρχαία (Α΄ Γυμνασίου – Α΄ Λυκείου) και τη Νεώτερη και Σύγχρονη Ιστορία (Γ΄ Γυμνασίου – Γ’ Λυκείου), καθώς η Ιστορία σε διαχρονικό επίπεδο εξετάζει, μεταξύ άλλων, και τα θρησκευτικά θέματα. Είναι δε η πτυχή αυτή της Ιστορίας από τις σημαντικότερες διότι η θρησκεία, ως στοιχείο πολιτισμού, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αδιαμφισβήτητα, αποτελεί για τα άτομα και τους λαούς ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες της ιστορικής τους εξελίξεως. Στηρίζεται, συνεπώς, για τους Θεολόγους η Β΄ ανάθεση της Ιστορίας (αν και ειδικά για τη Βυζαντινή / Μεσαιωνική θα έπρεπε να ισχύει η Α΄ ανάθεση) σε απολύτως επιστημονικά κριτήρια. Είναι, όμως, απορίας άξιον το γεγονός ότι την Π.Ε.Φ. (κλπ. μη φιλολογικών ειδικοτήτων) ενώ εδώ και χρόνια την έχει επανειλημμένως απασχολήσει το θέμα της διδασκαλίας της Ιστορίας από τους Θεολόγους (που διδάσκονται επαρκέστατα το μάθημα στο Πανεπιστήμιο, ώστε να το έχουν στο σχολείο τουλάχιστον ως Β’ ανάθεση), εν τούτοις δεν την έχει απασχολήσει, ούτε προβληματίσει το θέμα της διδασκαλίας και δη με Α’ ανάθεση (!) του ιστορικού (και ου μόνον) μαθήματος από πτυχιούχους άλλων ειδικοτήτων που τυγχάνουν μέλη της και που ναι μεν τυπικώς ανήκουν στον (κατ΄ ευφημισμόν, όπως προαναφέρθηκε και εξηγήθηκε) κλάδο «ΠΕ02 – Φιλολόγων», αλλά είτε δεν έχουν διδαχθεί επαρκώς την Ιστορία στα τμήματα της αποφοιτήσεώς τους, (π.χ. Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών, Ψυχολογίας, κ.λ.π.), είτε την έχουν διδαχθεί περιστασιακώς - και αν… – ως επιλεγόμενο μάθημα. Επίσης, η Π.Ε.Φ. (κλπ. μη φιλολογικών ειδικοτήτων), ενώ σε κατά καιρούς ανακοινώσεις της έχει εκφράσει την «βαθυτάτη ανησυχία» της για το γεγονός της αυξήσεως τα τελευταία δύο – τρία χρόνια των Β’ αναθέσεων της Ιστορίας σε Θεολόγους και Ξενόγλωσσους, εν τούτοις, εντέχνως αποσιωπά ότι σε μεγάλο ποσοστό (και σίγουρα μεγαλύτερο από τη περίπτωση των Β΄ αναθέσεων της Ιστορίας σε Θεολόγους και Ξενόγλωσσους) τόσο το ιστορικό, όσο και καθαρά φιλολογικά μαθήματα (και δη εξεταζόμενα, όπως η Ιστορία, στις πανελλαδικές εξετάσεις, π.χ. Αρχαία Ελληνικά, Εκθεση, Λατινικά, κ.λ.π.) διδάσκονται (και μάλιστα σε Α’ ανάθεση!..) από αποφοίτους μη ιστορικών και μη φιλολογικών τμημάτων της Φιλοσοφικής (ή, μήπως, κάνουμε λάθος;). Αλήθεια, συμφωνεί η Π.Ε.Φ. με τη πολιτική και πρακτική της ανάθεσης φιλολογικών διδακτικών ωρών σε αποφοίτους μη φιλολογικών τμημάτων, όπως π.χ. να διδάσκει Αρχαία κατεύθυνσης στο Λύκειο απόφοιτος τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών (Φ.Κ.Σ.);…
• Συμπέρασμα και πρόταση: Λύσεις μπορούν – και πρέπει – να υπάρξουν μέσα από ένα νηφάλιο και καλόπιστο διάλογο που θα στηρίζεται στη βάση επιστημονικών κριτηρίων και παιδαγωγικών προϋποθέσεων για τις (Α΄ και Β΄ ) αναθέσεις όλων των μαθημάτων. Και για να μη κατηγορηθούμε για μονομέρεια και διεκδίκηση «αποκλειστικότητας» εις το ημέτερον – το θρησκευτικό – μάθημα, θεωρούμε (εκφράζοντας καθαρά προσωπική άποψη) ότι και γι΄ αυτό θα μπορούσε να συζητηθεί και εξετασθεί η Β΄ ανάθεσή του σε άλλη ειδικότητα της οποίας το περιεχόμενο σπουδών παρουσιάζει συνάφεια στο περιεχόμενο συγκεκριμένων μαθημάτων. Π.χ, για το μάθημα της Γ΄ Γυμνασίου το οποίο είναι ιστορικό («Εκκλησιαστική Ιστορία») θα μπορούσε κάλλιστα να εξετασθεί η επέκταση της (Β’) αναθέσεώς του και σε απόφοιτο ιστορικού τμήματος της Φιλοσοφικής, ενώ για το μάθημα τη Γ΄ ΓΕΛ («Χριστιανική Ηθική») θα μπορούσε να εξετασθεί η επέκταση της (Β΄) αναθέσεώς του σε απόφοιτο φιλοσοφικού τμήματος. Τα προβλήματα λύνονται με διάλογο, συνεπώς ο «πόλεμος» θα πρέπει να σταματήσει εδώ γιατί είναι φανερό ότι το θέμα της αναθέσεως της Ιστορίας (και ποιός ξέρει αύριο ποιού άλλου μαθήματος…) από θέμα Παιδείας έχει εκτραπεί σε ζήτημα συντεχνίας. Να βάλουμε κάτω τα προγράμματα σπουδών, τα μαθήματα, τους τίτλους των επί μέρους εξειδικεύσεων των εκπαιδευτικών, να συζητήσουν οι εκπρόσωποι των επιστημονικών και συνδικαλιστικών μας φορέων (Ενώσεις και Σύνδεσμοι Φιλολόγων, Θεολόγων, Ιστορικών επιστημόνων, κ.α.,) και με τη συνδρομή του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (νυν Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής) να δρομολογήσουμε από κοινού με τη πολιτική ηγεσία του υπ. Παιδείας καθαρές, κρυστάλινες λύσεις που θα αναδεικνύουν τα αυτονόητα και, κυρίως, θα προσφέρουν τα βέλτιστα. Για το σχολειό μας και για τους μαθητές μας.
. Γράφει ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι Ιστορικός Θεολόγος (Μ.Sc.), καθηγητής (ΠΕ01) Β/θμιας εκπαίδευσης (http://religiousnet.blogspot.com ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου