«Μόνο διά του εξαναγκασμού μπορεί να γίνουν αλλαγές στο Δημόσιο»

Του Γιαννη Παλαιολογου Στην ούτως ή άλλως ρευστή ελληνική πραγματικότητα, ένα άτυπο κριτήριο για την ανάδειξη ενός προσώπου σε θεσμό είναι η «γελοιογραφοποίησή» του – η μετατροπή του σε καρτούν από τον Τύπο. Με αυτό το κριτήριο, και όχι απλά για την επιβλητική του διάπλαση, ο 75χρονος σήμερα Λέανδρος Ρακιντζής, ο αρεοπαγίτης ε.τ., που υπηρετεί από το 2004 ως γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, είναι σήμερα ένα υπολογίσιμο μέγεθος. Σε αντίθεση με τους περισσότερους συμπρωταγωνιστές του στις γελοιογραφίες, συνήθως εμφανίζεται όχι για να γελάσουμε μαζί του, αλλά για να γελάσουμε –ώστε να μην κλάψουμε– με αυτά που αποκαλύπτει. Την περασμένη εβδομάδα, με τις εκθέσεις για τα νοσήλια εξωτερικού του ΕΟΠΥΥ και για τη συνολική δραστηριότητα της ανεξάρτητης αρχής το 2012, είχε την τιμητική του. «Οταν μου είχαν προτείνει τη θέση, ήμουν κοντά στη σύνταξη. Με ενδιέφερε γιατί έδινε τη δυνατότητα για βαθιές παρεμβάσεις. Εχω κάνει μέσα στα χρόνια πάνω από 100 προτάσεις για αλλαγή νομολογίας, που οι περισσότερες έχουν γίνει δεκτές», δηλώνει στην «Κ» ο κ. Ρακιντζής, σχεδόν κρυμμένος πίσω από τις στοίβες εγγράφων και εφημερίδων που καλύπτουν το γραφείο του. Θυμάται, για παράδειγμα, ότι στο παρελθόν, τα πολεοδομικά γραφεία έκλειναν τον Αύγουστο, με την προβλέψιμη συνέπεια να κορυφώνονται στον τελευταίο μήνα του καλοκαιριού οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες. «Εστειλα λοιπόν μια επιστολή στον κ. Παυλόπουλο και από τότε οι πολεοδομίες λειτουργούν κανονικά». Ενα από τα θέματα που τον απασχολούν σήμερα, το οποίο αναφέρει και στην ετήσια έκθεση του γενικού επιθεωρητή, είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμα επαρκές νομικό πλαίσιο για την προστασία των πληροφοριοδοτών (whistleblowers), κάτι που αποτελεί υποχρέωσή της ως μέλος του GRECO (Group of States against Corruption). «Εχουμε δυσκολευτεί να το εφαρμόσουμε στην ελληνική πραγματικότητα», σημειώνει ο κ. Ρακιντζής, παρατηρώντας –μεταξύ σοβαρού και αστείου– ότι «αν δινόταν πλήρη ασυλία στους πληροφοριοδότες, όλοι θα κάρφωναν ο ένας τον άλλον!» Ο γενικός επιθεωρητής, ως Αρχή, υπάρχει από το 2002. Ο κ. Ρακιντζής τον ανέλαβε όταν ήταν ακόμα στα πρώτα του βήματα. Από τότε, όπως λέει, «οι καταγγελίες δεκαπλασιάστηκαν», υπογραμμίζοντας με περηφάνια ότι «ο κόσμος έχει εμπιστοσύνη σε αυτόν τον θεσμό». Σε μια χώρα όπου το σύνολο σχεδόν των θεσμών –πολιτικών, διοικητικών, οικονομικών– διέρχεται βαθιά κρίση αξιοπιστίας, αυτό δεν είναι μικρό κατόρθωμα. Ωστόσο, παρά τις ακαταπόνητες προσπάθειες του γενικού επιθεωρητή, την πανθομολογούμενη ανάγκη για ριζική αναμόρφωση της Δημόσιας Διοίκησης και την πίεση των επίσημων δανειστών μας στην ίδια κατεύθυνση, τα πράγματα, εν έτει 2013, δεν έχουν αλλάξει προς το καλύτερο. «Η νοοτροπία δεν αλλάζει έτσι, θέλει τρεις γενιές», παρατηρεί ο κ. Ρακιντζής. «Προς το παρόν, μπορούμε μόνο διά του εξαναγκασμού να φροντίσουμε να γίνουν κάποια πράγματα. Από αυτή την άποψη, η πίεση που μας ασκείται είναι μεγάλη ευκαιρία. Ο δημόσιος υπάλληλος θα πρέπει να εξυπηρετεί τον κόσμο, ακόμα κι αν βρίζει, υποχρεώνεται να το κάνει. Δεν υπάρχει άλλη λύση». «Ασυδοσία» Και η ευθύνη των πολιτικών; «Οι πολιτικοί έχουν το culpa in eligendo, την ευθύνη των προσώπων που επιλέγουν. Στην Ελλάδα σε κάθε κυβερνητική μεταβολή αλλάζουν 15.000 στελέχη. Δεν μπορεί να λειτουργήσει έτσι ένα κράτος». Είναι περιττό να αναφέρουμε ότι η διασφάλιση της συνέχειας στη Δημόσια Διοίκηση παραμένει πολύ μακριά από τις προτεραιότητες του πολιτικού συστήματος, ακόμα και μετά τρία χρόνια υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο. Αντ’ αυτού, έχουν εντατικοποιηθεί οι προσπάθειες βολέματος πολιτικών φίλων και συγγενών –τώρα έχουν μειωθεί και οι διαθέσιμες φωλιές ανέμελου βιοπορισμού– και οι επιχειρήσεις διάσωσής τους από τις συνέπειες των περικοπών. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσει ο κ. Ρακιντζής τον νόμο 4057/2012, με τον οποίο του αφαιρέθηκε η δυνατότητα να ασκεί ενστάσεις κατά αποφάσεων πρωτοβάθμιων πειθαρχικών συμβουλίων. Η συγκεκριμένη διάταξη καταργήθηκε τον περασμένο Απρίλιο (ν. 4152), αλλά στο διάστημα που μεσολάβησε, «για ένα χρόνο υπήρξε πλήρης ασυδοσία, με δήμους και άλλους οργανισμούς να σπεύδουν να βγάλουν αθωωτικές αποφάσεις για να εξαιρεθούν οι συγκεκριμένοι υπάλληλοι από την κινητικότητα. Γι’ αυτές τις υποθέσεις εγώ τώρα δεν μπορώ να κάνω τίποτα». Λαβωμένο και χωρίς την τροφή (δανεικά) που χρειάζεται για να ευδοκιμήσει, το παλαιό καθεστώς εξακολουθεί να βρυχάται. Ενας γενικός επιθεωρητής δεν αρκεί για να φέρει την ελληνική άνοιξη. http://news.kathimerini.gr