Η Γερμανική προσπάθεια να τεθεί εκτός παιχνιδιού η εγχώρια ολιγαρχία και ο ρόλος ΗΠΑ-Ρωσίας

Ο Μπομπ Τράα συνηθίζει να λέει στους συνομιλητές του, καθισμένος στο λιτό γραφείο του, ότι οι ολιγάρχες των μίντια, οι τραπεζίτες και οι πολιτικοί κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι. 

Ο Oλλανδός τεχνοκράτης του ΔΝΤ δεν έχει διπλωματικό τακτ όταν μιλά offtherecord. Επιμένει ότι όσο δεν σπάει ο ιστός της αράχνης της διαπλοκής, δεν πρόκειται να γίνουν αυτά που πρέπει ώστε η Ελλάδα να ξεφύγει από το παρωχημένο οικονομικό μοντέλο της Μεταπολίτευσης, να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός, να σπάσουν τα μονοπώλια, να μειωθούν οι τιμές, να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή, να ευνοηθούν οι καταναλωτές.

Την άποψη ότι οι ολιγαρχίες εμποδίζουν τις επενδύσεις μετέφερε στο Γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγνκ Σόιμπλε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας, στην πρόσφατη συνάντησή τους στο Βερολίνο. 

Με έναν παράξενο τρόπο, ως προς το συγκεκριμένο, Τρόικα και ΣΥΡΙΖΑ συμφωνούν, παρόλο που κατά τα άλλα τους χωρίζει άβυσσος.

Φαίνεται, όμως, ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ βρήκε την ατζέντα στη βάση της οποίας μπορεί να αποκτήσει κώδικα συνεννόησης με εταίρους και πιστωτές. Την ώρα που εγχώρια και ξένα συμφέροντα συγκρούονται για τα απομεινάρια της χώρας, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης προβάλλει την αποφασιστικότητά του να τα βάλει με πανίσχυρα ελληνικά συστήματα.

Η έφοδος στις τράπεζες

Την ίδια ώρα, οι επίτροποι στις ελληνικές τράπεζες ετοιμάζονται να πιάσουν δουλειά. Η Grant Thornton αναλαμβάνει την Εθνική και τη Eurobank, η Mazar's την Alpha Bank και η KPMG την Πειραιώς. Ο σκοπός, από τη σκοπιά της Τρόικας, είναι να κοπεί, όσο το δυνατόν βαθύτερα, ο «ιστός». Οι κανόνες της συνεργασίας δεν έχουν ακόμη επακριβώς καθοριστεί, αλλά η πληροφορία που διακινείται είναι ότι η προσοχή τους θα εστιαστεί πρώτα πρώτα στα δάνεια των κομμάτων, των δημόσιων επιχειρήσεων, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των media. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι οι επόπτες δεν θα έχουν απλώς συμβουλευτικό/γνωμοδοτικό ρόλο, αλλά δικαίωμα βέτο - με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Από τη σκοπιά του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος πρόκειται για σχέδιο αφελληνισμού των τραπεζών για να υπηρετηθεί ευκολότερα η εξαγορά όσο όσο κάθε αξίας στην ελληνική επικράτεια, στο έδαφος και στο υπέδαφος.

Ο γερμανικός παράγοντας

Η αλήθεια μπορεί και να βρίσκεται κάπου στη μέση. Υπάρχουν ασφαλείς πληροφορίες κατά τις οποίες η DeutscheBank ενδιαφέρεται για την εξαγορά δύο μεγάλων ελληνικών τραπεζών που πρόσφατα έγιναν μεγαλύτερες. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, υπάρχει έντονο γερμανικό ενδιαφέρον για το χώρο της Ενέργειας (ΔΕΗ και όχι μόνο), για λιμάνια και αεροδρόμια, για επενδύσεις στο χώρο του τουρισμού, για συμμετοχή σε εξορύξεις υδρογονανθράκων.

Ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς έχει δείξει με διάφορους τρόπους ότι θέλει να παίξει το γερμανικό χαρτί. Για την ώρα, δεν έχει προκύψει απτό όφελος. Ο ίδιος φαίνεται πως ελπίζει ότι στο ορατό μέλλον η εγκάρδια συνεννόηση Αθήνας-Βερολίνου θα συμβάλει στην αναπτυξιακή προσπάθεια.

Μέχρι στιγμής, η γερμανική πλευρά δεν έχει κάνει κάποιο τέτοιο βήμα και, αντίθετα, δυσχεραίνει βήματα που θα μπορούσαν να γίνουν από άλλη πλευρά. 

Για παράδειγμα, δεν ενθαρρύνει την εξαγορά της ΔΕΠΑ από το ρωσικό κολοσσό Gazprom.

Η ρωσική επιθυμία για αύξηση της επιρροής της στην περιοχή

 Βερολίνο και Ουάσιγκτον θέλουν να αποτρέψουν τη ρωσική διείσδυση στην Ελλάδα

Οι ΔΕΚΟ της χώρας του 2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ δεν έχουν ιδιαίτερη γεωοικονομική αξία. Αν, όμως, η Ελλάδα και η Κύπρος από κοινού αρχίσουν να αναζητούν λύσεις στη Μόσχα, είναι πολύ πιθανό ότι θα ασκηθούν πιέσεις για την επαναφορά των δύο χωρών στο μαντρί.

Το Βερολίνο δεν έχει κανένα πρόβλημα -το αντίθετο ισχύει- να προβαίνει σε ιδιαίτερα προωθημένες συμφωνίες με το Κρεμλίνο. Η Γερμανία στρέφεται στη Ρωσία που της προσφέρει ενέργεια και παρέχει τεχνολογία που τόσο χρειάζεται ο Πούτιν. Αλλά δεν θέλει να βλέπει χώρες που ανήκουν στη σφαίρα επιρροής της να κάνουν το ίδιο.

Οι ΗΠΑ είναι κάθετα απέναντι στην ενίσχυση του μονοπωλίου της Ρωσίας σε ενεργειακό επίπεδο και ειδικότερα της ρωσικής διείσδυσης σε χώρες του ΝΑΤΟ. Οι Ρώσοι είναι οι πιο σκληροί διαπραγματευτές στον κόσμο και δεν θα χαριστούν στην Ελλάδα ούτε στην Κύπρο. Επ’ αυτού είχε πικρή εμπειρία ο απερχόμενος Πρόεδρος της Κύπρου, Δημήτρης Χριστόφιας, όταν προσπάθησε να αποφύγει το Μνημόνιο με ρωσική στήριξη. Ωστόσο, η Μόσχα ενδιαφέρεται πάντα για την πρόσβαση στις ζεστές θάλασσες, αναζητά περάσματα στη Μεσόγειο, θέλει να ανακτήσει την επιρροή της στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή και για όλους αυτούς τους λόγους στρέφει το βλέμμα της στην περιοχή μας.

Εάν η Gazprom μπει στην ελληνική αγορά Ενέργειας, είναι προφανές ότι θα υπάρξουν και άλλους είδους συμφωνίες: Τουρισμός, υποδομές, ενίσχυση των εξαγωγών μας προς τη Ρωσία είναι πεδία δόξης λαμπρά για ελληνορωσική συνεργασία και, φυσικά, υψηλού ρίσκου.

Η απάντηση του Ομπάμα

Πολλά θα κριθούν στην επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει στις ΗΠΑ ο πρωθυπουργός, πιθανότατα, με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου. Στην πρώτη του συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα θα γίνει αναγνώριση προθέσεων και διαθέσεων σε ζητήματα που κινούνται μεταξύ γεωπολιτικής και ωμής οικονομίας. Το αν θα μεταβεί ή όχι στη Μόσχα για να συναντηθεί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την τύχη που θα έχει η πρόταση της Gazprom.

Στη ρωσική πρωτεύουσα σκοπεύει να μεταβεί και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας. Αν τα πράγματα δεν πάνε καλά για την Gazprom, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν αποκλείεται να περάσει ακόμη και την πόρτα του Κρεμλίνου.

Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας θα αλλάξει αν βρεθεί πετρέλαιο στην Κρήτη, επιλεγεί μεταξύ των αγωγών το Transadriatic pipeline αντί για το Nabucco west, αν εκλεγεί κεντροαριστερός πρόεδρος στη Βουλγαρία και έτσι επανενεργοποιηθεί ο Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη, και αν ο Πειραιάς παίξει ρόλο διαμετακομιστικού κέντρου για την Κίνα και τη Λατινική Αμερική. Αλλά όλα αυτά, μαζί και χωριστά, είναι ακόμη πολύ μακριά.

«Yποχώρηση» των ΗΠΑ στη γεωπολιτική σκακιέρα

Παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας σημειώνουν: Το γεγονός ότι το μέλλον της Ελλάδας έχει καίρια σημασία για το μέλλον της ευρωζώνης, και κατ’ επέκταση της παγκόσμιας οικονομίας, δεν σημαίνει ότι ο γεωπολιτικός ρόλος της χώρας είναι πιο σημαντικός από παλαιότερα.

Η μεγάλη διαφορά σε γεωπολιτικό επίπεδο είναι ότι μετά το 2008 οι ΗΠΑ είναι σε υποχώρηση. Αφήνουν πίσω τους μια Μέση Ανατολή που σπαράσσεται -με ιδιαίτερα σημαντική ιρανική-σιιτική εξουσία- σε Συρία, Λίβανο, Ιράκ, Παλαιστίνη, ακόμα και Μπαχρέιν. Μια Αίγυπτο που δεν έχει βρει το βηματισμό της. Και μια Ρωσία που επανακτά ισχύ σε όλη την περιοχή της πρώην ΕΣΣΔ. Και βέβαια Πακιστάν-Αφγανιστάν (χώρες εξαγωγής μεταναστών) σε κατάσταση μεγαλύτερης αστάθειας από ποτέ.

Η Ελλάδα έχει σημασία για τη σταθερότητα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, ως χώρα ανάσχεσης των μεταναστών και λόγω της σημασίας της Σούδας για τις παγκόσμιες επιχειρήσεις των ΗΠΑ. Αλλά ως εκεί.

Οι ΗΠΑ φαίνεται να ταμπουρώνονται γεωπολιτικά στην περιοχή των χωρών ΝΑΤΟ. Σε οικονομικό επίπεδο όμως δεν φαίνεται να διατηρούν κυρίαρχο ρόλο ούτε σε αυτήν την περιοχή, όπως καταδείχθηκε όταν, ως προς την πολιτική λιτότητας, το Βερολίνο στάθηκε μόνο του απέναντι σε όλη την Ε.Ε. και το ΔΝΤ και νίκησε.

Η Ουάσιγκτον δείχνει μπερδεμένη και προσπαθεί να παίξει πολύπλοκο παιχνίδι. Θα αφήσει κατά τη δεύτερη τετραετία ο Ομπάμα διάφορες περιφερειακές χώρες να τα βρουν μόνες τους; Πώς; Καταστρέφοντας την παραδοσιακή ισορροπία δυνάμεων του Κίσινγκερ και επιτρέποντας την ανάπτυξη περιφερειακών δυνάμεων που θα ελέγχουν άλλους - το πιθανότερο σενάριο. 

Αυτό σημαίνει ότι διάφορες περιοχές θα γίνουν λάκκοι λεόντων όπου όμορες χώρες θα φαγωθούν μεταξύ τους. Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον η Ελλάδα παραμένει μυστήριο. Πού πάει; Με ποιον θα συνταχθεί όσο είναι νωρίς;

Για την Ελλάδα, τουλάχιστον, η γεωπολιτική διδάσκει ότι πάντα την κρίσιμη στιγμή γίνεται κάτι «ξαφνικό».  

Επικοινωνιακός πόλεμος

Αρκετά δημοσιεύματα το τελευταίο διάστημα σε ξένα ΜΜΕ, από το «Reuters NewYorkTimes», γράφουν για αυτό που περιγράφουν ως ελληνική ιεραρχία: Για τους Ελληνες κροίσους που έχουν απαλλαγεί από τα βάρη της κρίσης και ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό το πολιτικό σύστημα εξουσίας. Το πιθανότερο είναι ότι δεν πρόκειται για δημοσιογραφικό δονκιχωτισμό αλλά συνδέεται με το ενδιαφέρον μεγάλων ξένων συμφερόντων να μπουν -με τους όρους τους- στην ελληνική αγορά, την οποία θεωρούν κλειστή και απολύτως ελεγχόμενη από λίγες οικογένειες.

Μόλις πριν από λίγες μέρες μάθαμε ότι η χώρα μας καταλαμβάνει την117η θέση παγκοσμίως, μεταξύ 177 χωρών, και την40ή θέση στην περιοχή της Ευρώπης, στο Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του 2013. Είναι ο δείκτης που καταρτίζεται από τοHeritage Foundationστην Ουάσιγκτον και τη Wall Street Journal και η αξιολόγηση γίνεται σε τέσσερα πεδία: στην εφαρμογή της νομοθεσίας, στην αποτελεσματικότητα των κανονισμών, στην περιορισμένη παρουσία του κράτους και στο πόσο ανοικτές είναι οι αγορές.

ΣΥΡΙΖΑ εναντίον Μπόμπολα

ΜΕΓΚΑ, Μεταλλεία Χρυσού στη Χαλκιδική, Αττική Οδός: Ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει δύσκολη τη ζωή του Γιώργου Μπόμπολα και δείχνει εντυπωσιακή επιμονή, τόσο που ο επιχειρηματίας να καταγγέλλει τη στοχοποίησή του.

Το τελευταίο θερμό επεισόδιο ξεκίνησε όταν ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Σταθάκης (με συνέντευξη στο «Πρώτο Θέμα»), έθεσε ζήτημα παράδοσης της Αττικής Οδού από τον Ομιλο Μπόμπολα στο Δημόσιο με το επιχείρημα ότι έχει γίνει απόσβεση του έργου.

Σε ανακοίνωσή της η Αττική Οδός υποστηρίζει ότι ασκεί κοινωνική πολιτική, με το επιχείρημα ότι, παρόλο που η σύμβαση παραχώρησης του αυτοκινητοδρόμου προβλέπει αυξήσεις, η εταιρία κρατά τα διόδια χαμηλότερα κατά 30%. Σημειώνει επίσης ότι από την έναρξη λειτουργίας έως και σήμερα, οι μέτοχοί της δεν έχουν λάβει ποτέ μέρισμα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η Αττική Οδός, στα οκτώ χρόνια πλήρους λειτουργίας της (2005-2012), ο ετήσιος μέσος όρος των ημερήσιων διελεύσεων έφτασε τα 271.000 οχήματα και ξεπέρασε τα προβλεπόμενα από τη σύμβαση (227.000), όμως το ύψος του διοδίου παρέμεινε χαμηλότερο, καθώς αντί 2,62 ευρώ (προβλεπόμενο χωρίς ΦΠΑ), κυμαίνεται στα 2,22 ευρώ (πραγματικό χωρίς ΦΠΑ). Ετσι, όπως αναφέρει, τα έσοδα από τα διόδια αντί 217 εκατ. ευρώ (προβλεπόμενο από τη σύμβαση χωρίς ΦΠΑ) βρίσκονται στα 219 εκατ. ευρώ (πραγματικό προ ΦΠΑ).

Ωστόσο, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, μιλώντας στον «ΤτΚ», αντιτείνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ όταν αναλάβει τη διακυβέρνηση θα υλοποιήσει την προειδοποίησή του και ότι έχει ατράνταχτα επιχειρήματα για να υποστηρίξει την επιλογή του.

Ο Νίκος Παππάς, διευθυντής στο γραφείο του Αλέξη Τσίπρα, έστειλε το εξής μήνυμα πριν από λίγες μέρες μέσω του twitter του: «Εάν η διαπλοκή του έθνους νομίζει ότι θα κάνουμε γαργάρα το θέμα τηλεοπτικών αδειών και της δεοντολογίας, κάνει MEGAλο λάθος. Proxy war...». (σ.σ.: proxy war σημαίνει πόλεμος μέσω παρένθετων πλευρών). 

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥaspanou@e-typos.com

Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής