Πολλοί επιστήμονες λίγοι εργάτες

Το στρεβλό μοντέλο εκπαίδευσης, ο ανύπαρκτος επαγγελματικός προσανατολισμός και μια μικροαστική, σουσούδικη άποψη της ελληνικής κοινωνίας για την επαγγελματική καταξίωση του ατόμου, μας έχουν οδηγήσει στο σημείο να παράγουμε περισσότερους επιστήμονες από όσους μπορούμε να καταναλώσουμε.

Από την άλλη, παράγουμε ελάχιστους τεχνίτες και εξειδικευμένους επαγγελματίες, ενώ κανείς σχεδόν δεν θέλει να ασχοληθεί με τον πρωτογενή τομέα ή να γίνει ανειδίκευτος εργάτης και εργάτης γης. Δεν διαθέτουμε ως χώρα  αρκετούς ανειδίκευτος εργάτες μόνιμης απασχόλησης.

Κανένα μοντέλο ανάπτυξης δεν μπορεί να υποστηρίξει ένα τέτοιο ανισοβαρές μοντέλο εκπαίδευσης.

Το αποτέλεσμα αυτών των στρεβλώσεων δεκαετιών, είναι διττό. Από τη μια, να υπάρχει έξοδος ελλήνων επιστημόνων (κυρίως «δύσκολων» ειδικοτήτων όπως ιατρική, πολυτεχνείο, νομική, κλπ) προς το εξωτερικό με την μορφή μόνιμης ή περιστασιακής μετανάστευσης. Αυτή η μετανάστευση, λόγω και της οικονομικής κρίσης άρχισε τα τελευταία δύο χρόνια να παίρνει την μορφή χιονοστιβάδας. Το φαινόμενο αναμένεται να διογκωθεί στην συνέχεια, ακόμη και αν περάσουμε σε θετικούς δείκτες ανάπτυξης, όσο εξακολουθεί το στρεβλό μοντέλο εκπαίδευσης και η λάθος κοινωνική άποψη, να παράγει σωρηδόν επιστήμονες που η χώρα έτσι κι αλλιώς αδυνατεί να απορροφήσει. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να παραπονιόμαστε επειδή πολλοί ιατροί αναγκάζονται να ψάξουν εργασία εκτός της χώρας, στον βαθμό που εξακολουθούμε να παράγουμε ως εκπαιδευτικό σύστημα και ως κοινωνία, τριπλάσιους ιατρούς ετησίως από όσους είναι απαραίτητοι σύμφωνα με τον πληθυσμό μας. Το ίδιο ισχύει grosso modo και για τους μηχανικούς, τους δικηγόρους, τους ψυχολόγους, τους κοινωνιολόγους, τους φιλολόγους, τους θεολόγους, τους γυμναστές, κλπ, κλπ, κλπ.  Όσο παράγουμε περισσότερους επιστήμονες από όσους χρειάζεται ακόμη και το πιο επιτυχημένο μοντέλο ανάπτυξης, θα συνεχίσουμε να εξάγουμε μορφωμένους νέους στο εξωτερικό εφόσον θέλουν (θεμιτό αυτό) να δουλέψουν στο αντικείμενο των σπουδών τους.

Από την άλλη, δεδομένου πως περάσαμε σε μια «υπερ – μορφωμένη» νέα γενιά, είναι λογικό και αναμενόμενο ελάχιστοι από αυτούς τους πτυχιούχους που σωρεύουμε με μανία ως κοινωνία, να είναι διατιθέμενοι να εκτελέσουν «παρακατιανές» εργασίες, να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα ή να γίνουν εργάτες και εργάτες γης σε μόνιμη βάση. Δεδομένου όμως πως οι αντίστοιχες θέσεις εργασίας δεν έχουν καταργηθεί σε κανένα παραγωγικό μοντέλο ακόμη στην οικουμένη, άρα και στο δικό μας, η χώρα μας έχει (και θα έχει και στο μέλλον μεγαλύτερη) ανάγκη από την εισαγωγή ξένων εργατικών χεριών. Άρα, είναι λογικό να εμφανίζεται το φαινόμενο της μετανάστευσης ανειδίκευτων εργατών και εργατών γης στην χώρα μας σε μεγάλους αριθμούς και για μόνιμη εγκατάσταση. Τέτοιο ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό, είναι προφανές πως θα προέλθει από χώρες φτωχότερες, πολλές φορές υπανάπτυκτες, με κοινωνικές δομές ανύπαρκτες και πολιτιστικά παραδείγματα εντελώς ασύμβατα με το δικό μας.

Όσο υπάρχει αυτό το στρεβλό μοντέλο εκπαίδευσης και επαγγελματικού προσανατολισμού, όπου όλοι επιθυμούν να γίνουν «επιστήμονες» και να εργαστούν σε αντίστοιχες εργασίες, αυτή η αμφίδρομη ροή, ελλήνων επιστημόνων προς το εξωτερικό και ξένων ανειδίκευτων εργατών προς το εσωτερικό της χώρας δεν πρόκειται να αντιστραφεί ή να αλλάξει. Δεν υπάρχει μοντέλο ανάπτυξης, ακόμη και το πιο εξωστρεφές ή το πιο εξειδικευμένο που να μπορεί να υποστηρίξει μια τέτοια εργασιακή διαστρωμάτωση του εγχώριου εργατικού δυναμικού. Ακόμη και χώρες με υπερ-αναπτυγμένο τον τομέα των εξειδικευμένων υπηρεσιών όπως η Ελβετία για παράδειγμα, ποτέ δεν σταμάτησαν να αναπαράγουν μια ακμαία και δυναμική εγχώρια αγροτική τάξη, καθώς και  πολυάριθμους τεχνίτες, ειδικευμένους επαγγελματίες και βιομηχανικούς εργάτες.

Αν θέλουμε λοιπόν να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, θα πρέπει να παραδεχτούμε πως δεν φταίει μονάχα η κρίση για την μετανάστευση των νέων ελλήνων επιστημόνων. Θα πρέπει επίσης να παραδεχτούμε πως στον βαθμό που αρνούμαστε να εργαστούμε συνειδητά και σε μόνιμη βάση ως εργάτες, εργάτες γης, ειδικευμένοι τεχνίτες και σε βοηθητικές εργασίες ή διάφορες χειρονακτικές εργασίες, τότε θα υπάρχει πάντα το φαινόμενο της νόμιμης ή παράνομης μετανάστευσης τέτοιων εργαζομένων προς την χώρα μας και αυτοί θα προέρχονται κυρίως από χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Εάν αυτή η άρνηση αντιστραφεί εξαιτίας της κρίσης, η αγορά θα το πιστοποιήσει και να είστε σίγουροι πως θα προσφέρει τις αντίστοιχες θέσεις κατά προτίμηση σε ντόπιους που συνειδητά θα θελήσουν να εργαστούν σε αυτές. Πάντα οι μετανάστες και οι λαθρομετανάστες υπήρξαν λύση ανάγκης για την πλειοψηφία των εργοδοτών που τους απασχολούν είτε αυτοί είναι αγρότες είτε βιοτέχνες είτε απλοί πολίτες. Υπάρχουν φυσικά και οι εξαιρέσεις αλλά αυτές απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ποιος έλληνας ιδιοκτήτης κτηνοτροφικής μονάδας δεν θα προτιμήσει ντόπιο από λαθρομετανάστη εργαζόμενο, όταν θα του κοστίσει ελάχιστα ακριβότερα (οι μισθοί των μεταναστών δεν είναι πια τόσο μικροί όσο άλλοτε) και θα μπορεί να τον ασφαλίσει στον ΟΓΑ ως εργάτη γης όπως είναι υποχρεωμένος να ασφαλίζει και τον μετανάστη; Κάποτε, πριν από δέκα – είκοσι χρόνια, οι μετανάστες έσωσαν την ελληνική γεωργία και γενικά τον πρωτογενή τομέα και την μεταποίηση. Χωρίς αυτούς, θα ήταν μάλλον αδύνατη ακόμη και η σημερινή μειωμένη πρωτογενής μας παραγωγή, κυρίως στα κτηνοτροφικά προϊόντα. Η αναμενόμενη ενδυνάμωση του πρωτογενούς τομέα και του τουρισμού, θα δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις εργασίας σε συγκεκριμένους κλάδους και ειδικότητες. Θέσεις που παλιότερα οι Έλληνες εργαζόμενοι απαξιούσαν να διεκδικήσουν. Αν αυτό αλλάξει, αν η ανάγκη οδηγήσει σε διαφορετική νοοτροπία, τότε σε πολύ λίγο διάστημα θα έχουμε ευχάριστα νέα από το πεδίο της ανεργίας, κυρίως αυτής των νέων. Αν αντίθετα, όλοι οι νέοι μας, εξακολουθήσουν να στριμώχνονται στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ της χώρας, για να «γίνουν» επιστήμονες χωρίς εργασία, τότε, αυτοί μεν θα μένουν άνεργοι και οι καλύτεροί τους θα μεταναστεύουν, οι θέσεις δε που αυτοί θα απαξιούν να διεκδικήσουν θα καταλαμβάνονται σταθερά από νόμιμους ή παράνομους μετανάστες, με ότι αυτό συνεπάγεται για την μελλοντική πληθυσμιακή ή θρησκευτική ή πολιτιστική σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας. Και ο νοών, νοείτω!

Akenaton