Τέσσερις ευκαιρίες για την έξοδο από το Δημόσιο

Μια σειρά ευνοϊκών διατάξεων δίνουν το δικαίωμα στους δημοσίους υπαλλήλους να βγουν στη σύνταξη ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.Ανάλογα με την περίπτωση τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης κυμαίνονται από 20 έως 37, ενώ σε καθοριστικό παράγοντα αναδεικνύεται το έτος πρόσληψης.

Μεγάλοι κερδισμένοι είναι οι λεγόμενοι «παλαιοί ασφαλισμένοι», που έχουν προσληφθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1982. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι διατηρούν το ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης χωρίς να παίζει κανέναν ρόλο το πότε γίνεται η θεμελίωση του δικαιώματος (δηλαδή πριν ή μετά το 2010).

Αρκεί τα έτη ασφάλισης να είναι όσα προβλέπει ο νόμος, δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν

χαρίζεται εξάμηνο για να συμπληρωθεί ο χρόνος συνταξιοδότησης. Επίσης οι «παλαιοί ασφαλισμένοι» δεν μπορούν να εξαγοράσουν πλασματικά έτη του ν. 3865/2010 (π.χ. σπουδές) για να επιταχύνουν την... έξοδο.

Ευνοϊκές ρυθμίσεις ισχύουν και για τους ασφαλισμένους από 1ης Ιανουαρίου 1983 έως 31 Δεκεμβρίου 1992. Ωστόσο, για την έξοδο χωρίς όριο ηλικίας πρέπει η θεμελίωση δικαιώματος να έχει γίνει μέχρι το τέλος του 2010.

Τέσσερις περιπτώσεις

Οπως τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, σε τέσσερις περιπτώσεις ανοίγει η πόρτα εξόδου χωρίς όριο ηλικίας:

1. Οι άνδρες και οι άγαμες γυναίκες που έχουν προσληφθεί στο Δημόσιο πριν από το 1983 συνταξιοδοτούνται με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.

Για τη συντριπτική πλειονότητα των ασφαλισμένων τα 35 χρόνια πρέπει να συμπληρωθούν πλήρως. Σε ελάχιστες περιπτώσεις -ασφαλισμένων που είχαν 25 έτη στο Δημόσιο το 2002- σύνταξη καταβάλλεται με 34 έτη και 6 μήνες χωρίς όριο ηλικίας.

Για τη συμπλήρωση της 35ετίας χρησιμοποιείται ο χρόνος σε άλλους φορείς κύριας ασφάλισης, ο χρόνος της θητείας και άλλοι τυχόν εξαγορασμένοι χρόνοι. Ολες αυτές οι περιπτώσεις είναι υποχρεωτικό να έχουν συμπληρώσει 25 πραγματικά έτη στο Δημόσιο.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης αλλά αν οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν χρόνο ασφάλισης στον ιδιωτικό τομέα, αυτός θα πρέπει να εξαγοραστεί. Το κόστος είναι 7% επί των συντάξιμων αποδοχών.

2. Οι έγγαμες γυναίκες και οι μητέρες που έχουν προσληφθεί στο Δημόσιο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1982 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν χωρίς όριο ηλικίας με τουλάχιστον 24 έτη και 6 μήνες.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως:

Η έξοδος με 24 έτη ασφάλισης και 6 μήνες ισχύει για τις έγγαμες γυναίκες, που θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2001. Σε περίπτωση που οι εργαζόμενες είχαν κλειδώσει το δικαίωμα πριν από το 2001 (αλλά δεν έχουν ακόμα αποχωρήσει) ισχύουν ακόμα ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Η έξοδος με 24 έτη ασφάλισης και 6 μήνες ισχύει για τις μητέρες ανηλίκων που κλειδώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 1998 (για θεμελίωση νωρίτερα ισχύουν ακόμα ευνοϊκότερες προϋποθέσεις). Σε όλες τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ο χρόνος που έχει διανυθεί σε άλλα ασφαλιστικά ταμεία με εξαγορά με κόστος 7% επί των συντάξιμων αποδοχών.

3. Οι μητέρες τριών και άνω τέκνων που είχαν τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 μπορούν να αποχωρήσουν χωρίς όριο ηλικίας. Σε αυτό το καθεστώς εντάσσονται και όσες συμπληρώνουν την 20ετία με εξαγορά πλασματικού χρόνου τέκνων και θεμελιώνουν αναδρομικά το 2010.

Το κόστος της εξαγοράς του πλασματικού χρόνου είναι 6,67% επί των συντάξιμων αποδοχών. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως οι ευνοϊκές αυτές διατάξεις ισχύουν και για μητέρες που έχουν προσληφθεί μετά το 1983 στο Δημόσιο.

4. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν προσληφθεί το διάστημα από το 1983 έως και το 1992 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 37 πραγματικά έτη ασφάλισης. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως η θεμελίωση γίνεται με 25ετία, η οποία πρέπει να έχει συμπληρωθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010.

Μάλιστα η 25ετία μπορεί να προέρχεται από διάφορους φορείς ασφάλισης, ωστόσο είναι απαραίτητο μέχρι το τέλος του 2010 να έχει συμπληρωθεί 5ετής δημόσια υπηρεσία.

Για τη συμπλήρωση της 37ετίας μπορεί να χρησιμοποιηθούν χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί σε όλους τους φορείς κύριας ασφάλισης και η στρατιωτική θητεία. Ωστόσο δεν χρησιμοποιούνται άλλοι πλασματικοί χρόνοι ούτε και επιδοτούμενοι όπως η ανεργία, η ασθένεια κλπ.

Παραδείγματα

Ενδεικτικά δημοσιεύονται δύο παραδείγματα για τη συνταξιοδότηση από το Δημόσιο χωρίς όριο ηλικίας:

Ερώτηση: Δημοτικός υπάλληλος, έγγαμη, προσελήφθη με σύμβαση στον δήμο το 1982 ως αορίστου χρόνου και το 1991 μονιμοποιήθηκε. Εχει θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα;

Απάντηση: Η υπάλληλος του παραδείγματος έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις διατάξεις που ισχύουν για τις παλαιές ασφαλισμένες (που έχουν προσληφθεί πριν από το 1983 στο Δημόσιο). Μπορεί να ανοίξει την πόρτα εξόδου με πλήρη σύνταξη καθώς έχει ήδη συμπληρώσει 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης. Η σύνταξή της θα είναι αναλογική των ετών ασφάλισής της τη στιγμή της αίτησης.

Ερώτηση: Εκπαιδευτικός, διορισμένος το 1985, έχει 24 μήνες στρατιωτικής θητείας, 6 έτη στο ΙΚΑ και απασχόληση σε δασαρχείο 20 ημέρες το 1979. Πότε μπορεί να αποχωρήσει; Θα επηρεαστεί από τις αλλαγές;

Απάντηση: Ο ασφαλισμένος του παραδείγματος εφόσον έχει απασχοληθεί στο Δημόσιο πριν από την 31η Δεκεμβρίου 1982 ανήκει στο καθεστώς των παλαιών ασφαλισμένων. Ετσι μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με 35 έτη χωρίς όριο ηλικίας. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να εξαγοράσει τον χρόνο της στρατιωτικής του θητείας με κόστος 6,67 % επί των συντάξιμων αποδοχών του, αλλά και τον χρόνο στον ιδιωτικό τομέα με κόστος 7% επί των συντάξιμων αποδοχών του.

Διαβατήριο η 37ετία για ΙΚΑ-ΟΑΕΕ

Μόνο μία ευνοϊκή διάταξη ισχύει για τη συνταξιοδότηση χωρίς όριο ηλικίας από το ΙΚΑ και τον ΟΑΕΕ. Η πόρτα εξόδου ανοίγει για όσους έχουν συμπληρώσει 11.100 ημέρες ασφάλισης (δηλαδή 37 χρόνια) στον ίδιο φορέα μέχρι το τέλος του 2010. Για όσους δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν αυτές τις προϋποθέσεις, από την 1η Ιανουαρίου 2011 με τον Ν. 3863/2010 καταργήθηκε το δικαίωμα συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας.

Σημειώνεται πως ο χρόνος ασφάλισης σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να είναι πραγματικός και να έχει διανυθεί στη μεν περίπτωση του ΙΚΑ μόνο στο ίδρυμα ή σε άλλα ταμεία ασφάλισης μισθωτών, στον δε ΟΑΕΕ θα πρέπει να έχει διανυθεί μόνο στα Ταμεία ΤΕΒΕ - ΤΣΑ - ΤΑΕ. Στους αδικημένους του ασφαλιστικού είναι όσοι καλύπτονται από το ΙΚΑ και τον ΟΑΕΕ και ξεκίνησαν να εργάζονται πριν από το 1983. Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους για την έξοδο με 35ετία απαιτείται η συμπλήρωση του κατά περίπτωση ορίου (σε αντίθεση με το Δημόσιο και τα ειδικά ταμεία, όπου σύνταξη καταβάλλεται χωρίς όριο).

Ενδεικτικά δημοσιεύεται το εξής παράδειγμα για τη συνταξιοδότηση μισθωτού του ιδιωτικού τομέα:

Ερώτηση: Ιδιωτικός υπάλληλος έχει συμπληρώσει μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 συνολικά 11.150 ημέρες ασφάλισης. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί; Σήμερα είναι 61 ετών και 6 μηνών.

Απάντηση: Ο ασφαλισμένος του παραδείγματος ανήκει στην κατηγορία εκείνων που με μόνο τον χρόνο ΙΚΑ συμπλήρωσαν το 2010 τη δυνατότητα συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας.

Ετσι μπορεί όποτε το επιθυμεί να αιτηθεί συνταξιοδότησης, που πλέον είναι γι' αυτόν η συμφέρουσα επιλογή. Το δικαίωμά του μπορεί να το χρησιμοποιήσει οποτεδήποτε.

Ρυθμίσεις και παραδείγματα για ΔΕΚΟ και τράπεζες

Με τη συμπλήρωση 35ετίας οι ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία πριν από το 1983 μπορούν να βγουν στη σύνταξη χωρίς όριο ηλικίας. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως η συγκεκριμένη διάταξη δεν έχει αλλάξει με τους νόμους των τελευταίων ετών και παραμένει σε ισχύ ανεξαρτήτως τού πότε γίνεται η θεμελίωση δικαιώματος.

Ετσι όσοι έχουν έστω μία ημέρα ασφάλισης σε οποιονδήποτε φορέα πριν από την 31η Δεκεμβρίου 1982 έχουν κατοχυρώσει σχετικό δικαίωμα και μπορούν να το ενεργοποιήσουν με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης. Για τον εν λόγω χρόνο λαμβάνονται υπόψη όλοι οι χρόνοι που έχουν διανυθεί σε φορείς κύριας ασφάλισης και ο χρόνος του στρατού, εφόσον έχει συμπληρωθεί το 58ο έτος της ηλικίας.

Ενδεικτικά δημοσιεύεται το εξής παράδειγμα: Ασφαλισμένος στο Ταμείο της Εθνικής είναι 56 ετών και έχει δύο παιδιά. Μέχρι σήμερα έχει συμπληρώσει 32 έτη ασφάλισης. Τα πρώτα 5 έτη στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ και από το 1986 στην τράπεζα. Εχει θεμελιώσει το σχετικό δικαίωμα; Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;

Απάντηση: Ο ασφαλισμένος του παραδείγματος έχει θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα συνταξιοδότησης ως πριν από το 1983 ασφαλισμένος. Για να μπορέσει να ανοίξει την πόρτα εξόδου θα πρέπει να συμπληρώσει συνολικά 35 έτη ασφάλισης. Δεν μπορεί να εξαγοράσει χρόνο από τον πλασματικό των τέκνων, αλλά μπορεί να χρησιμοποιήσει μόνο τον χρόνο του στρατού μετά τη συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας του. Συνεπώς θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη σε δύο έτη από σήμερα.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί πως ευνοϊκές διατάξεις ισχύουν στα ειδικά ταμεία για τις μητέρες τριών και άνω τέκνων, που ασφαλίστηκαν έως και το 1992. Σε περίπτωση που συμπλήρωσαν 20ετία μέχρι το τέλος του 2010 μπορούν να αποχωρήσουν χωρίς όριο ηλικίας.

ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ
Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1982	35 έτη ασφάλισης	Χωρίς όριο ηλικίας
Τρίτεκνες που ασφαλίστηκαν έως και το 1992	20 έτη ασφάλισης	Χωρίς όριο ηλικίας

K. ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ - Γ. ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΜΕΧΡΙ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1982
Ανδρες
Συντάξιμα χρόνια για θεμελίωση	Ετος συμπλήρωσης	Συντάξιμα χρόνια για έξοδο χωρίς όριο ηλικίας
25	Μέχρι 31/12/1997	32
25	1998	32,5
25	1999	33
25	2000	33,5
25	2001	34
25	2002	34,5
25	2003	35
25	2004	35
25	2005	35
25	2006	35
25	Μετά την 1/1/2007	35
Γυναίκες άγαμες
Συντάξιμα χρόνια για θεμελίωση	Ετος συμπλήρωσης	Συντάξιμα χρόνια για έξοδο χωρίς όριο ηλικίας
25	Μέχρι 31/12/1997	32
25	1998	32,5
25	1999	33
25	2000	33,5
25	2001	34
25	2002	34,5
25	Μετά την 1/1/2003	35
Γυναίκες έγγαμες
Συντάξιμα χρόνια για θεμελίωση	Ετος συμπλήρωσης	Συντάξιμα χρόνια για έξοδο χωρίς όριο ηλικίας
15	Μέχρι 31/12/1992	22
15,5	1993	22,5
16	1994	23
16,5	1995	23,5
17	1996	24
17,5	1997	24,5
17,5	1998	24,5
17,5	1999	24,5
17,5	2000	24,5
17,5	Μετά την 1/1/2001	24,5
Μητέρες
Συντάξιμα χρόνια για θεμελίωση	Ετος συμπλήρωσης	Συντάξιμα χρόνια για έξοδο χωρίς όριο ηλικίας
15	Μέχρι 31/12/1992	22
15,5	1993	22,5
16	1994	23
16,5	1995	23,5
17	1996	24
17,5	1997	24,5
17,5	Μετά την 1/1/1998	24,5

ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ 1ης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1983 ΕΩΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1992
Κατηγορία	Ετη Ασφάλισης	Ετος Συμπλήρωσης	Οριο
Μητέρες 3 παιδιών και άνω	20	Μέχρι 31/12/2010	Χωρίς όριο ηλικίας
Ανδρες και γυναίκες	37 (για τη θεμελίωση αρκεί η συμπλήρωση 25ετίας)	Μέχρι 31/12/2010	Χωρίς όριο ηλικίας