Απαντήσεις σε πιθανά ερωτήματα και επισημάνσεις σχετικά με τις Ε. Ε. σύμφωνα με τα πρόσφατα, σχετικά έγγραφα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων:
1. «Υπολογισμός κενών και πλεονασμάτων εκπαιδευτικού προσωπικού Β/μιας Εκπ/σης για το σχ. έτος 2013-2014», αρ. πρωτ.70607/∆2/23-05-2013,
2. «Διευκρινήσεις επί της εγκυκλίου υπολογισμού κενών και πλεονασμάτων εκπαιδευτικού προσωπικού Β/θμιας Εκπ/σης για το σχ. έτος 2013-2014», αρ. πρωτ. 72772/∆2/29-05-2013,
3. «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας (project) της Α΄ και Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου και Α΄ και Β΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2013-2014», αρ. πρωτ 120885/Γ2/03-09-2013
4. «Τροποποίηση και συμπλήρωση της με αρ. πρωτ.118842/Γ2/17-09-2008 ΥΑ (ΦΕΚ 1984 Β΄) «Αναθέσεις μαθημάτων Γυμνασίου, Γενικού Λυκείου, ΕΠΑ.Λ. & ΕΠΑ.Σ.», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (ΦΕΚ 1984 Β΄)», αρ. πρωτ. 124062/Γ2/06-09-2013
5. «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο», Βιβλίο Εκπ/κού, Η. Ματσαγγούρα, http://ebooks.edu.gr/2013/course-main.php?course=DSGL-A107
1. Τι διαφορετικό ισχύει για τη σχολική χρονιά 2013-2014;
Για το σχ. έτος 2013-14 οι εκπ/κοι των κλάδων ΠΕ02, ΠΕ03 και ΠΕ04 αναλαμβάνουν μέχρι μία (1) Ε.Ε. εφόσον τους υπολείπονται 2 ώρες για να συμπληρώσουν το υποχρεωτικό τους ωράριο και δεν απαιτείται η μετακίνησή τους σε άλλη σχολική μονάδα για κάλυψη ωρών της ειδικότητάς τους, σύμφωνα με τις ανάγκες της οικείας Δ/νσης B/θμιας Εκπ/σης. Οι εκπ/κοι πληροφορικής αποκτούν διακριτό ρόλο. Αυξάνονται οι σχετικές υποστηρικτικές και επιμορφωτικές αρμοδιότητες των Σχολικών Συμβούλων παιδαγωγικής ευθύνης των σχολείων και δίνεται έμφαση στην ορθή αξιολόγηση των μαθητών.
2. Πόσοι και ποιοι εκπαιδευτικοί εμπλέκονται σε κάθε Ερευνητική Εργασία;
Σε κάθε Ε.Ε. εμπλέκεται ένας μόνο εκπαιδευτικός, όλων των κλάδων, ενώ τονίζεται ότι η ανάθεση της θα γίνεται υποχρεωτικά τελευταία και αφού θα έχουν ολοκληρωθεί οι αναθέσεις όλων των άλλων μαθημάτων».
3. Πόσες Ερευνητικές Εργασίες μπορεί να αναλάβει κάθε εκπαιδευτικός;
Κάθε εκπαιδευτικός (εκτός των ΠΕ02, ΠΕ 03, ΠΕ 04) μπορεί να αναλάβει, την εποπτεία και καθοδήγηση μέχρι δύο (2) συνολικά Ε.Ε. (4 ώρες) που εμπίπτουν στην ειδικότητά του, για την κάλυψη του διδακτικού του ωραρίου, ανεξάρτητα από τον αριθμό των σχολείων στα οποία τυχόν υπηρετεί.
Οι εκπ/κοι των κλάδων ΠΕ02, ΠΕ03 και ΠΕ04 αναλαμβάνουν μέχρι μία (1) Ε.Ε. (2 ώρες), υπό προϋποθέσεις.
Συνεχίζει να ισχύει ότι, οι εκπαιδευτικοί που είχαν ως πρώτη ανάθεση το μάθημα της Τεχνολογίας της Α΄ τάξης του Γενικού Λυκείου μπορούν να αναλάβουν συνολικά μέχρι τέσσερις (4) Ε. Ε. (8 ώρες).
Δε δίνεται πλέον η δυνατότητα συνδιδασκαλίας των Ε.Ε. με άλλους συναδέλφους.
Δίνεται όμως η δυνατότητα σε ένα καθηγητή πληροφορικής του σχολείου, αντί να αναλάβει ο ίδιος την εποπτεία και καθοδήγηση των Ε.Ε., να υποστηρίζει σε θέματα ΤΠΕ, εκ περιτροπής, τις πραγματοποιούμενες Ε.Ε του σχολείου, μέχρι την κάλυψη δύο δίωρων την εβδομάδα και να λύνει ζητήματα ασφαλούς σύνδεσης του σχολείου στο διαδίκτυο, συνεργαζόμενος με το Σχολικό Σύμβουλο Πληροφορικής.
4. Ποια είναι η διάρκεια υλοποίησης της Ερευνητικής Εργασίας;
Η διάρκεια υλοποίησης της Ε. Ε. από τους μαθητές είναι ένα τετράμηνο. Δεν προβλέπεται η υλοποίηση Ε. Ε. ετήσιας διάρκειας. Δίνεται όμως, υπό προϋποθέσεις, η δυνατότητα επέκτασης του θέματος του πρώτου τετραμήνου και στο δεύτερο τετράμηνο. Αυτό μπορεί να ζητηθεί, μόνο στην περίπτωση που απαιτείται να διερευνηθούν νέα ερωτήματα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της υλοποίησης της συγκεκριμένης Ε.Ε στο πρώτο τετράμηνο, αφού ολοκληρωθεί η εργασία του πρώτου τετραμήνου και μετά από έγκριση του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης.
Η μέχρι τώρα εμπειρία φανερώνει ότι οι ομαδικές εργασίες μεγάλης διάρκειας, σε σχέση με τις μικρότερες, παρουσίασαν διάφορα προβλήματα. Η πιθανότητα να χαθεί το ενδιαφέρον ήταν μεγαλύτερη. Σε κάποιες περιπτώσεις δημιούργησε προβλήματα στα παραδοτέα, την παρουσίαση και την αξιολόγηση του πρώτου τετραμήνου, γιατί οι μαθητές είχαν την εντύπωση ότι θα αξιολογηθούν μόνο στο τέλος. Ακόμη, τυχόν προβλήματα συνεργασίας των μαθητών ή άλλα προβλήματα που προέκυψαν στην αρχή συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, επιβαρύνοντας εκπαιδευτικούς και μαθητές.
5. Πως τοποθετούνται οι Ερευνητικές Εργασίες στο ωρολόγιο πρόγραμμα;
Οι Ε. Ε. πρέπει να υλοποιούνται σε «τμήματα ενδιαφέροντος» των 16–20 μαθητών, που λειτουργούν παράλληλα σε δίωρη ζώνη στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα των μαθητών να επιλέγουν τα θέματα που τους ενδιαφέρουν, ένα σημαντικό παιδαγωγικό στοιχείο, που χαρακτηρίζει τη μέθοδο project. Σε αυτήν την περίπτωση το μειονέκτημα, ειδικά για τα μεγάλα σχολεία, είναι η ταυτόχρονη ανάγκη αξιοποίησης χώρων και πόρων του σχολείου και η αύξηση της πολυπλοκότητας στη διαμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος του σχολείου.
Σε περίπτωση που οι τάξεις του σχολείου δεν επαρκούν και δεν υπάρχει άλλη λύση, μπορούν οι Ε. Ε. να υλοποιούνται ανά τμήμα γενικής παιδείας, μετά από έγκριση του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης. Ένα μειονέκτημα αυτής της επιλογής, σύμφωνα με δηλώσεις των εκπαιδευτικών, είναι η δυσκολία υλοποίησης των Ε. Ε. σε τμήματα με μεγαλύτερο αριθμό μαθητών από τον προτεινόμενο, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις ο αριθμός των μαθητών των τάξεων γενικής παιδείας είναι μεγαλύτερος από 20.
Έχει αναφερθεί ότι, σε πολλά σχολεία έχει λειτουργήσει με επιτυχία και η λύση των δύο ζωνών, η οποία περιορίζει, αλλά δεν στερεί, το δικαίωμα των μαθητών στην επιλογή των θεμάτων που τους ενδιαφέρουν, ενώ ταυτόχρονα μειώνει στο μισό τις ανάγκες σε αίθουσες και πόρους.
6. Πώς γίνονται οι προτάσεις και οι αναλήψεις θεμάτων από τους εκπαιδευτικούς;
Οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί του σχολείου στην αρχή της σχολικής χρονιάς προτείνουν θέματα Ε.Ε, που εμπίπτουν στην ειδικότητά τους και ο Σύλλογος Διδασκόντων συζητά, τροποποιεί και εγκρίνει τον αναγκαίο αριθμό θεμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τις τυχόν ιδιαιτερότητες του σχολείου και τα όποια ενδιαφέροντα των μαθητών.
Οι εκπαιδευτικοί θέτουν στη διάθεση του Συλλόγου συμπληρωμένο το έντυπο «Σχέδιο Υποβολής Ερευνητικής Εργασίας. Εκτός των στοιχείων του θέματος περιλαμβάνει και χώρο για τα σχόλια και τις προτάσεις του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης, ο οποίος «παρέχει κατά περίπτωση την αναγκαία στήριξη τόσο κατά τη διαμόρφωση των θεμάτων και ερευνητικών ερωτημάτων, που θα υποβληθούν προς έγκριση από τους εκπαιδευτικούς στον Σύλλογο Διδασκόντων, όσο και κατά τη διεξαγωγή, εποπτεία της ερευνητικής διαδικασίας και τη σύνθεση της γραπτής ερευνητικής έκθεσης».
Σε αρκετές περιπτώσεις σχολείων, έχει παρατηρηθεί, να υπάρχει μικρότερη ή μεγαλύτερη μονομέρεια στο είδος των θεμάτων που πρέπει να αντιπροσωπεύουν ισοδύναμα και τους τέσσερις κύκλους: α) «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες», β) «Τέχνη και Πολιτισμός», γ) «Τεχνολογία και Ανάπτυξη» και δ) «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη». Αν και υπάρχει δυσκολία στην επίτευξη αυτού του στόχου, είναι σημαντικό ο Σύλλογος Διδασκόντων να κάνει ότι είναι δυνατόν, ώστε να υπάρχει θεματική ποικιλία.
Μόνο στην περίπτωση μικρών Λυκείων ή ύπαρξης σε μια σχολική μονάδα Λυκειακών τάξεων με λίγους μαθητές (<16) προσφέρονται ως επιλογές δύο μόνο θέματα και υλοποιείται μόνο ένα, αυτό που πλειοψηφεί με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών.
7. Τι πρέπει να κάνει ο εκπαιδευτικός πριν την πρώτη συνάντηση με τους μαθητές;
Αφού δοθεί η έγκριση του Συλλόγου και η ανάληψη του θέματος από τον εκπαιδευτικό, πριν την πρώτη συνάντηση με τους μαθητές, ο εκπαιδευτικός, καλό θα ήταν, να κάνει ένα γενικό και ευέλικτο στρατηγικό σχεδιασμό που να αφορά κυρίως στο μέγεθος και τους γενικούς στόχους της Ε.Ε., στο διαθέσιμο διδακτικό χρόνο. Ένας απαράβατος κανόνας είναι ότι η προσπάθεια του εκπαιδευτικού πρέπει να αφορά, στο πλαίσιο των Ε.Ε και όχι στο περιεχόμενο, το οποίο πρέπει να είναι απλό και μικρό. Οι Ε. Ε. πρέπει να πραγματοποιούνται σε όλα τους τα στάδια σύμφωνα με τα περιγραφόμενα στον Οδηγό των Ερευνητικών Εργασιών. Η προσπάθεια πρέπει να εστιάζεται στο να γίνει κάτι μεθοδολογικά σωστό, χωρίς ελλείψεις, και όχι στην έκταση του θέματος, προσθέτοντας πολλά ερευνητικά ερωτήματα.
8. Ποιες ενέργειες πρέπει να γίνουν κατά τις πρώτες συναντήσεις με τους μαθητές;
Τρεις είναι οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν από τους εκπαιδευτικούς: επαναδιαπραγμάτευση του θέματος με τους μαθητές, εξήγηση και συνδημιουργία με τους μαθητές, της μεθόδου και των κριτηρίων αξιολόγησης και δημιουργία των ομάδων των μαθητών.
Α) η επαναδιαπραγμάτευση του θέματος είναι σημαντική, προκειμένου να ενσωματωθούν οι απόψεις και προτάσεις των μαθητών, μια από τις βασικές προϋποθέσεις της μεθόδου project. Σε αυτό το στάδιο μπαίνουν τα όρια και οι περιορισμοί προκειμένου το τελικό μέγεθος της Ε. Ε. να κρατηθεί μικρό και πραγματοποιήσιμο, από άποψη χρόνου, χώρων, πόρων και προαπαιτούμενων γνώσεων.
Β) τα κριτήρια αξιολόγησης συνδιαμορφώνονται από την αρχή με τους μαθητές, προσαρμόζοντας κατάλληλα τις γενικές ρουμπρίκες αξιολόγησης που περιέχονται στον οδηγό των Ε.Ε. Με αυτό τον τρόπο ο μαθητής γίνεται συμμέτοχος και υπεύθυνος για τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει, σύμφωνα με τις οποίες θα γίνει και η τελική του αξιολόγηση.
Γ) οι ομάδες των μαθητών πρέπει να καθορίζονται από την αρχή, έστω και αν δεν απαιτηθεί ομαδική εργασία στις πρώτες συναντήσεις. Ο τρόπος δημιουργίας τους είναι πολύ σημαντικός και ο τελικός σκοπός είναι να επιτευχθεί ισοδυναμία μεταξύ τους.
Κάθε μία από αυτές πρέπει να περιλαμβάνει μαθητές και υψηλότερων και λιγότερο υψηλών επιδόσεων, αλλά θα πρέπει να ικανοποιούνται και άλλα κριτήρια που σχετίζονται με τις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης εργασίας ή του σχολείου. Ο Οδηγός των Ε. Ε. υποδεικνύει τη διαμόρφωση των ομάδων με βάση τη σχολική επίδοση. Επικουρικά, προτείνεται μια δοκιμασμένη ευρύτερη μέθοδος, που είναι να συν-καθορίζονται κάποια κριτήρια από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές και στη συνέχεια οι μαθητές να επιλέγουν τις ομάδες τους, χωρίς όμως να παραβαίνουν τα κριτήρια που έχουν καθοριστεί (αν τεθούν σαν κριτήρια αποκλειστικά οι επιδόσεις, τότε η μέθοδος είναι αυτή που περιγράφει ο Οδηγός, βελτιωμένη μόνο ως προς τη δυνατότητα των μαθητών να επιλέγουν οι ίδιοι τα μέλη των ομάδων τους). Πρέπει να αποφεύγεται με κάθε τρόπο η αυθαίρετη δημιουργία ομάδων με κριτήριο τις σχέσεις των μαθητών, αφού αυτό αποδεδειγμένα οδηγεί σε μη ισοδύναμες ομάδες, πράγμα που αποτελεί παιδαγωγικό λάθος και δεν είναι σύμφωνο με τα περιγραφόμενα στον Οδηγό των Ε. Ε. Συνιστάται επίσης να αποφεύγεται η παρόμοια τακτική, της επιλογής ομάδων από τους μαθητές με μοναδικό κριτήριο το «ενδιαφέρον» για κάποιο υποθέμα μίας ευρύτερης Ε. Ε., αφού πολλές φορές πίσω από αυτό κρύβεται η προηγούμενη περίπτωση.
9. Ποια είναι η καλύτερη ερευνητική μέθοδος και το καλύτερο οργανωτικό σχήμα;
Κάθε μέθοδος έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και το δικό της πεδίο εφαρμογής, όπως αναφέρεται στο βιβλίο του εκπ/κου. Σε περίπτωση θεμάτων που μπορούν να αντιμετωπιστούν με διάφορες μεθόδους αυτό θα πρέπει να συναποφασιστεί με τους μαθητές, σύμφωνα και με τις γνώσεις/ ειδικότητα του εκπαιδευτικού. Για παράδειγμα, μία Ε. Ε. που διαπραγματεύεται τον ανδρικό και γυναικείο ρόλο μέσα από τις τηλεοπτικές διαφημίσεις, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί α)με την Ερμηνευτική μέθοδο: βρίσκοντας αναφορές κυρίως σε πρωτογενείς πηγές, ερμηνεύοντας και κρίνοντάς τις, β)με τη Δημοσκοπική μέθοδο: μέσω της δημιουργίας και επεξεργασίας ερωτηματολογίων από τους μαθητές, γ)με την Περιγραφική μέθοδο: μέσω παρατήρησης και ανάλυσης των ρόλων, ή δ)με την Πειραματική μέθοδο: μέσω της δημιουργίας διαφημίσεων διάφορων προϊόντων ή υπηρεσιών, οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν και το τέχνημα της συγκεκριμένης Ε. Ε. Σε καμία πάντως περίπτωση δεν νοείται σαν αξιόλογη Ε. Ε. η απλή συλλογή αποκομμάτων περιοδικών ή πληροφοριών από το διαδίκτυο και την τηλεόραση για το συγκεκριμένο θέμα.
Ως προς τα οργανωτικά σχήματα, που καθορίζουν τους τρόπους χωρισμού του ευρύτερου θέματος μιας Ε.Ε, παρατηρείται μία προτίμηση των εκπαιδευτικών στο Οργανωτικό Σχήμα 2, όπου το κεντρικό θέμα καταμερίζεται σε υπο-θέματα και κάθε υπο-θέμα εξετάζεται αυτοτελώς από μία ή δύο ομάδες, οι οποίες έχουν τακτές συναντήσεις Ολομέλειας με τη συμμετοχή όλων των ομάδων. Αν και η επιλογή του Οργανωτικού Σχήματος είναι στη διακριτική ευχέρεια εκπαιδευτικού και μαθητών, θα πρέπει να γίνει η υπενθύμιση ότι, όπως αναφέρεται και στον Οδηγό των Ε. Ε., «το Σχήμα αυτό προσφέρεται για θέματα μεγάλης ευρύτητας, τα οποία αναλύει σε υποθέματα συγκεκριμένης επιστημονικής ειδικότητας». Η επιλογή του συγκεκριμένου Σχήματος, μεταξύ των άλλων προτεινόμενων, όταν δεν συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι, οδηγεί σε αύξηση του φόρτου εργασίας του εκπαιδευτικού, που καλείται να συντονίσει τέσσερα διαφορετικά θέματα, ενώ θα μπορούσε να απλοποιήσει τον εκπαιδευτικό του σχεδιασμό σε όφελος της ποιότητας της εργασίας. Τελικά κάθε Σχήμα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και προσφέρεται περισσότερο ή λιγότερο για κάθε Ε. Ε.
10. Ποιες αρχές πρέπει να τηρούνται για την επιτυχή υλοποίηση κάθε Ε. Ε.;
Α) Από την αρχή πρέπει να τίθενται συγκεκριμένοι στόχοι και χρονικά όρια για την επίτευξή τους, β) πρέπει να περιορίζεται το μέγεθος της Ε. Ε. και να απλοποιείται ως προς τα ερευνητικά ερωτήματα, η Ε. Ε. πρέπει να ολοκληρώνεται πλήρως, μαζί με τα παραδοτέα, το τέχνημα και την παρουσίασή της στο διαθέσιμο χρόνο, γ) πρέπει να απαιτούμε επιστημονικότητα και τεκμηριωμένες απαντήσεις. Δε νοείται να παρουσιάζονται άκριτες πληροφορίες που συλλέγονται από το διαδίκτυο, οι οποίες πολλές φορές είναι εντελώς ανακριβείς, σαν αποτέλεσμα διερεύνησης, δ) Πρέπει να σχεδιάζονται αλληλοεμπλεκόμενες δραστηριότητες και ρόλοι για τους μαθητές. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές μαθαίνουν να συνεργάζονται.
11. Ποια τα παραδοτέα των μαθητών στο τέλος κάθε Ε.Ε, πως γίνεται η αξιολόγηση;
Αν και δεν υπάρχουν αλλαγές σε αυτό το θέμα τα τελευταία δύο χρόνια εφαρμογής των Ε. Ε., η ερώτηση εξακολουθεί να είναι επίκαιρη, καθώς υπάρχει ακόμα μια αδράνεια που σχετίζεται με την καινοτόμα προσέγγιση του αντικειμένου. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, περίπου το 50% των εκπαιδευτικών φαίνεται ότι δεν ακολουθούν τα προβλεπόμενα για την αξιολόγηση, σύμφωνα με τον Οδηγό των Ε. Ε., ενώ έχουν παρατηρηθεί και ιδιαίτερα «υπερβολικές» βαθμολογίες. Επαναλαμβάνεται στην εγκύκλιο αλλά ορίζεται και σαφώς στον Οδηγό των Ε. Ε., ότι κάθε ομάδα μαθητών (συνήθως τετραμελής ή πενταμελής) πρέπει να παραδώσει τουλάχιστον α)μία γραπτή έκθεση, β)ένα τέχνημα και γ)να παρουσιάσει την εργασία της και να αξιολογηθεί για την παρουσίαση αυτή. Από τα παραπάνω δύο παραδοτέα, την παρουσίαση και ότι άλλο πρόσθετο παραδώσει η κάθε ομάδα, εξάγεται ο βαθμός της ομάδας των μαθητών. Στη συνέχεια με σημείο εκκίνησης αυτό το βαθμό και λαμβάνοντας υπόψη τον ατομικό φάκελο του κάθε μαθητή, την παρατήρηση του εκπαιδευτικού κατά την ώρα της υλοποίησης και το ατομικό ημερολόγιο, εξάγεται ο ατομικός βαθμός του κάθε μαθητή. Συγκεκριμένες οδηγίες για την αξιολόγηση παρέχονται στο Βιβλίο του Εκπαιδευτικού.
Η βαθμολογία των μαθητών είναι ένα ακόμη από τα θέματα, που παρακολουθεί ο αρμόδιος Σχολικός Σύμβουλος Παιδαγωγικής Ευθύνης και η οποία πρέπει να είναι τεκμηριωμένη και να ανταποκρίνεται στην επίτευξη των κριτηρίων που ορίζονται στον Οδηγό των Ε. Ε.
12. Ποιος ο ρόλος του συντονιστή των Ερευνητικών Εργασιών;
Ο Σύλλογος Διδασκόντων ορίζει τον Υποδιευθυντή ή άλλον έμπειρο εκπ/κο ως συντονιστή των Ε.Ε., που θα έχει οργανωτικό ρόλο, που αφορά στη διαχείριση των αιθουσών, των εργαστηρίων, των πόρων, των τυχόν επισκέψεων. Ο συντονιστής απαλλάσσεται από την υποχρέωση ανάληψης άλλων εξωδιδακτικών καθηκόντων. Ο συντονιστής είναι και ο μοναδικός αρμόδιος για την κατανομή των μαθητών στα «Τμήματα Ενδιαφέροντος» σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία (επιλογή από τους μαθητές, κλήρωση κ.α.) Προτείνεται, εκτός από τα καθήκοντα αυτά, ο συντονιστής να έχει μια γενικότερη αντίληψη για τις πραγματοποιούμενες Ε. Ε. στο σχολείο και να φυλάσσει όλα τα σχετικά έγγραφα και τις εργασίες, προκειμένου να είναι διαθέσιμα και στο Σχολικό Σύμβουλο Παιδαγωγικής Ευθύνης.
13. Τι απαιτείται για τις επισκέψεις στο πλαίσιο των Ερευνητικών Εργασιών;
Για την είσοδο ατόμων στο σχολείο, προκειμένου να κάνουν κάποια παρουσίαση στους μαθητές, ισχύουν οι γενικές διατάξεις και απαιτείται άδεια που χορηγείται από το ΥΠΑΙΘ μετά από αίτηση μέσω της Δ/νσης Β/θμιας Εκπ/σης. Για επισκέψεις μαθητών σε άλλους, εκτός σχολείου, χώρους, στο πλαίσιο των Ε. Ε., απαιτείται, εκτός από την αντίστοιχη άδεια μετακίνησης από τη Δ/νση Β/θμιας Εκπ/σης και συναίνεση στη Διδακτική Επίσκεψη από τον αρμόδιο Σχολικό Σύμβουλο, όπως άλλωστε απαιτείται σε κάθε περίπτωση επίσκεψης των μαθητών στο πλαίσιο μαθημάτων, σε χώρους εκτός σχολείου.
14. Ποιος αναρτά στο διαδίκτυο τις Ερευνητικές Εργασίες και τι περιλαμβάνει;
Μετά τη δημόσια παρουσίαση των Ε.Ε., για την ευρύτερη διάχυσή τους, γίνεται η ανάρτησή τους στην ιστοσελίδα του σχολείου, όπου αναγράφονται τα ονόματα ή τα αρχικά όλων των συντελεστών, μαθητών και επιβλεπόντων εκπαιδευτικών με βάση πάντα τις αρχές της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Μια εργασία μπορεί να συγγραφεί, μερικώς (κατατοπιστική σύνοψη) ή και ολόκληρη στα Αγγλικά.
Καθώς δεν ορίζεται συγκεκριμένο άτομο που πρέπει να αναλάβει την εργασία της ψηφιακής ανάρτησης των Ε. Ε., επαφίεται στο Σύλλογο Διδασκόντων, αφού λάβει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε σχολείου, να την αναθέσει σε έναν ή περισσότερους εκπαιδευτικούς. Προτείνεται να ακολουθηθεί και για αυτή την περίπτωση, η διαδικασία ανάληψης εξωδιδακτικών καθηκόντων, προσθέτοντας την ψηφιακή ανάρτηση των Ε.Ε στις υπόλοιπες εξωδιδακτικές εργασίες του σχολείου.
Συνήθως παρατηρείται ότι, τα σχολεία αναρτούν στο διαδίκτυο ένα αρχείο σε μορφή powerpoint, που ετοιμάζουν οι μαθητές για την υποστήριξη της παρουσίασης της Ε. Ε. τους. Το αρχείο αυτό, τις περισσότερες φορές, δε δίνει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο εργασίας των μαθητών, τη μέθοδο, τις πηγές, τον τρόπο συνεργασία τους και γενικότερα δεν εστιάζει στα στοιχεία εκείνα που μπορούν να είναι χρήσιμα για άλλους μαθητές και εκπαιδευτικούς. Ένα τέτοιο αρχείο μπορεί προαιρετικά να αναρτηθεί, προτεραιότητα όμως έχει η ανάρτηση της γραπτής έκθεσης και του τεχνήματος (ψηφιοποιημένη μορφή) της κάθε ομάδας, όπου αυτό είναι δυνατόν. Για λόγους πληρότητας, κάθε Ε. Ε. θα ήταν καλό να συνοδεύεται από μία μικρή περίληψη που θα δηλώνει το είδος της εργασίας, τον κύκλο στον οποίο ανήκει και τον επιδιωκόμενο στόχο της.
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
είμαι στη διάθεσή σας για ό,τι εμπίπτει στην αρμοδιότητά μου και θα θέλατε να συζητήσουμε διεξοδικά ή για την υλοποίηση ενδεχόμενων ενδοσχολικών επιμορφώσεων με το σχετικό θέμα.
Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου στα τηλέφωνα: 2241364848/ 2241364849, κινητό: 6948206595 ή στο e-mail: adamantiafatsea@gmail.com
Καλή Δύναμη,
Φατσέα Αδαμαντία MEd/ MSc
Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής
Β/θμιας Εκπ/σης Δωδ/σου
1. «Υπολογισμός κενών και πλεονασμάτων εκπαιδευτικού προσωπικού Β/μιας Εκπ/σης για το σχ. έτος 2013-2014», αρ. πρωτ.70607/∆2/23-05-2013,
2. «Διευκρινήσεις επί της εγκυκλίου υπολογισμού κενών και πλεονασμάτων εκπαιδευτικού προσωπικού Β/θμιας Εκπ/σης για το σχ. έτος 2013-2014», αρ. πρωτ. 72772/∆2/29-05-2013,
3. «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας (project) της Α΄ και Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου και Α΄ και Β΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2013-2014», αρ. πρωτ 120885/Γ2/03-09-2013
4. «Τροποποίηση και συμπλήρωση της με αρ. πρωτ.118842/Γ2/17-09-2008 ΥΑ (ΦΕΚ 1984 Β΄) «Αναθέσεις μαθημάτων Γυμνασίου, Γενικού Λυκείου, ΕΠΑ.Λ. & ΕΠΑ.Σ.», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (ΦΕΚ 1984 Β΄)», αρ. πρωτ. 124062/Γ2/06-09-2013
5. «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο», Βιβλίο Εκπ/κού, Η. Ματσαγγούρα, http://ebooks.edu.gr/2013/course-main.php?course=DSGL-A107
1. Τι διαφορετικό ισχύει για τη σχολική χρονιά 2013-2014;
Για το σχ. έτος 2013-14 οι εκπ/κοι των κλάδων ΠΕ02, ΠΕ03 και ΠΕ04 αναλαμβάνουν μέχρι μία (1) Ε.Ε. εφόσον τους υπολείπονται 2 ώρες για να συμπληρώσουν το υποχρεωτικό τους ωράριο και δεν απαιτείται η μετακίνησή τους σε άλλη σχολική μονάδα για κάλυψη ωρών της ειδικότητάς τους, σύμφωνα με τις ανάγκες της οικείας Δ/νσης B/θμιας Εκπ/σης. Οι εκπ/κοι πληροφορικής αποκτούν διακριτό ρόλο. Αυξάνονται οι σχετικές υποστηρικτικές και επιμορφωτικές αρμοδιότητες των Σχολικών Συμβούλων παιδαγωγικής ευθύνης των σχολείων και δίνεται έμφαση στην ορθή αξιολόγηση των μαθητών.
2. Πόσοι και ποιοι εκπαιδευτικοί εμπλέκονται σε κάθε Ερευνητική Εργασία;
Σε κάθε Ε.Ε. εμπλέκεται ένας μόνο εκπαιδευτικός, όλων των κλάδων, ενώ τονίζεται ότι η ανάθεση της θα γίνεται υποχρεωτικά τελευταία και αφού θα έχουν ολοκληρωθεί οι αναθέσεις όλων των άλλων μαθημάτων».
3. Πόσες Ερευνητικές Εργασίες μπορεί να αναλάβει κάθε εκπαιδευτικός;
Κάθε εκπαιδευτικός (εκτός των ΠΕ02, ΠΕ 03, ΠΕ 04) μπορεί να αναλάβει, την εποπτεία και καθοδήγηση μέχρι δύο (2) συνολικά Ε.Ε. (4 ώρες) που εμπίπτουν στην ειδικότητά του, για την κάλυψη του διδακτικού του ωραρίου, ανεξάρτητα από τον αριθμό των σχολείων στα οποία τυχόν υπηρετεί.
Οι εκπ/κοι των κλάδων ΠΕ02, ΠΕ03 και ΠΕ04 αναλαμβάνουν μέχρι μία (1) Ε.Ε. (2 ώρες), υπό προϋποθέσεις.
Συνεχίζει να ισχύει ότι, οι εκπαιδευτικοί που είχαν ως πρώτη ανάθεση το μάθημα της Τεχνολογίας της Α΄ τάξης του Γενικού Λυκείου μπορούν να αναλάβουν συνολικά μέχρι τέσσερις (4) Ε. Ε. (8 ώρες).
Δε δίνεται πλέον η δυνατότητα συνδιδασκαλίας των Ε.Ε. με άλλους συναδέλφους.
Δίνεται όμως η δυνατότητα σε ένα καθηγητή πληροφορικής του σχολείου, αντί να αναλάβει ο ίδιος την εποπτεία και καθοδήγηση των Ε.Ε., να υποστηρίζει σε θέματα ΤΠΕ, εκ περιτροπής, τις πραγματοποιούμενες Ε.Ε του σχολείου, μέχρι την κάλυψη δύο δίωρων την εβδομάδα και να λύνει ζητήματα ασφαλούς σύνδεσης του σχολείου στο διαδίκτυο, συνεργαζόμενος με το Σχολικό Σύμβουλο Πληροφορικής.
4. Ποια είναι η διάρκεια υλοποίησης της Ερευνητικής Εργασίας;
Η διάρκεια υλοποίησης της Ε. Ε. από τους μαθητές είναι ένα τετράμηνο. Δεν προβλέπεται η υλοποίηση Ε. Ε. ετήσιας διάρκειας. Δίνεται όμως, υπό προϋποθέσεις, η δυνατότητα επέκτασης του θέματος του πρώτου τετραμήνου και στο δεύτερο τετράμηνο. Αυτό μπορεί να ζητηθεί, μόνο στην περίπτωση που απαιτείται να διερευνηθούν νέα ερωτήματα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της υλοποίησης της συγκεκριμένης Ε.Ε στο πρώτο τετράμηνο, αφού ολοκληρωθεί η εργασία του πρώτου τετραμήνου και μετά από έγκριση του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης.
Η μέχρι τώρα εμπειρία φανερώνει ότι οι ομαδικές εργασίες μεγάλης διάρκειας, σε σχέση με τις μικρότερες, παρουσίασαν διάφορα προβλήματα. Η πιθανότητα να χαθεί το ενδιαφέρον ήταν μεγαλύτερη. Σε κάποιες περιπτώσεις δημιούργησε προβλήματα στα παραδοτέα, την παρουσίαση και την αξιολόγηση του πρώτου τετραμήνου, γιατί οι μαθητές είχαν την εντύπωση ότι θα αξιολογηθούν μόνο στο τέλος. Ακόμη, τυχόν προβλήματα συνεργασίας των μαθητών ή άλλα προβλήματα που προέκυψαν στην αρχή συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, επιβαρύνοντας εκπαιδευτικούς και μαθητές.
5. Πως τοποθετούνται οι Ερευνητικές Εργασίες στο ωρολόγιο πρόγραμμα;
Οι Ε. Ε. πρέπει να υλοποιούνται σε «τμήματα ενδιαφέροντος» των 16–20 μαθητών, που λειτουργούν παράλληλα σε δίωρη ζώνη στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα των μαθητών να επιλέγουν τα θέματα που τους ενδιαφέρουν, ένα σημαντικό παιδαγωγικό στοιχείο, που χαρακτηρίζει τη μέθοδο project. Σε αυτήν την περίπτωση το μειονέκτημα, ειδικά για τα μεγάλα σχολεία, είναι η ταυτόχρονη ανάγκη αξιοποίησης χώρων και πόρων του σχολείου και η αύξηση της πολυπλοκότητας στη διαμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος του σχολείου.
Σε περίπτωση που οι τάξεις του σχολείου δεν επαρκούν και δεν υπάρχει άλλη λύση, μπορούν οι Ε. Ε. να υλοποιούνται ανά τμήμα γενικής παιδείας, μετά από έγκριση του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης. Ένα μειονέκτημα αυτής της επιλογής, σύμφωνα με δηλώσεις των εκπαιδευτικών, είναι η δυσκολία υλοποίησης των Ε. Ε. σε τμήματα με μεγαλύτερο αριθμό μαθητών από τον προτεινόμενο, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις ο αριθμός των μαθητών των τάξεων γενικής παιδείας είναι μεγαλύτερος από 20.
Έχει αναφερθεί ότι, σε πολλά σχολεία έχει λειτουργήσει με επιτυχία και η λύση των δύο ζωνών, η οποία περιορίζει, αλλά δεν στερεί, το δικαίωμα των μαθητών στην επιλογή των θεμάτων που τους ενδιαφέρουν, ενώ ταυτόχρονα μειώνει στο μισό τις ανάγκες σε αίθουσες και πόρους.
6. Πώς γίνονται οι προτάσεις και οι αναλήψεις θεμάτων από τους εκπαιδευτικούς;
Οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί του σχολείου στην αρχή της σχολικής χρονιάς προτείνουν θέματα Ε.Ε, που εμπίπτουν στην ειδικότητά τους και ο Σύλλογος Διδασκόντων συζητά, τροποποιεί και εγκρίνει τον αναγκαίο αριθμό θεμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τις τυχόν ιδιαιτερότητες του σχολείου και τα όποια ενδιαφέροντα των μαθητών.
Οι εκπαιδευτικοί θέτουν στη διάθεση του Συλλόγου συμπληρωμένο το έντυπο «Σχέδιο Υποβολής Ερευνητικής Εργασίας. Εκτός των στοιχείων του θέματος περιλαμβάνει και χώρο για τα σχόλια και τις προτάσεις του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης, ο οποίος «παρέχει κατά περίπτωση την αναγκαία στήριξη τόσο κατά τη διαμόρφωση των θεμάτων και ερευνητικών ερωτημάτων, που θα υποβληθούν προς έγκριση από τους εκπαιδευτικούς στον Σύλλογο Διδασκόντων, όσο και κατά τη διεξαγωγή, εποπτεία της ερευνητικής διαδικασίας και τη σύνθεση της γραπτής ερευνητικής έκθεσης».
Σε αρκετές περιπτώσεις σχολείων, έχει παρατηρηθεί, να υπάρχει μικρότερη ή μεγαλύτερη μονομέρεια στο είδος των θεμάτων που πρέπει να αντιπροσωπεύουν ισοδύναμα και τους τέσσερις κύκλους: α) «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες», β) «Τέχνη και Πολιτισμός», γ) «Τεχνολογία και Ανάπτυξη» και δ) «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη». Αν και υπάρχει δυσκολία στην επίτευξη αυτού του στόχου, είναι σημαντικό ο Σύλλογος Διδασκόντων να κάνει ότι είναι δυνατόν, ώστε να υπάρχει θεματική ποικιλία.
Μόνο στην περίπτωση μικρών Λυκείων ή ύπαρξης σε μια σχολική μονάδα Λυκειακών τάξεων με λίγους μαθητές (<16) προσφέρονται ως επιλογές δύο μόνο θέματα και υλοποιείται μόνο ένα, αυτό που πλειοψηφεί με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών.
7. Τι πρέπει να κάνει ο εκπαιδευτικός πριν την πρώτη συνάντηση με τους μαθητές;
Αφού δοθεί η έγκριση του Συλλόγου και η ανάληψη του θέματος από τον εκπαιδευτικό, πριν την πρώτη συνάντηση με τους μαθητές, ο εκπαιδευτικός, καλό θα ήταν, να κάνει ένα γενικό και ευέλικτο στρατηγικό σχεδιασμό που να αφορά κυρίως στο μέγεθος και τους γενικούς στόχους της Ε.Ε., στο διαθέσιμο διδακτικό χρόνο. Ένας απαράβατος κανόνας είναι ότι η προσπάθεια του εκπαιδευτικού πρέπει να αφορά, στο πλαίσιο των Ε.Ε και όχι στο περιεχόμενο, το οποίο πρέπει να είναι απλό και μικρό. Οι Ε. Ε. πρέπει να πραγματοποιούνται σε όλα τους τα στάδια σύμφωνα με τα περιγραφόμενα στον Οδηγό των Ερευνητικών Εργασιών. Η προσπάθεια πρέπει να εστιάζεται στο να γίνει κάτι μεθοδολογικά σωστό, χωρίς ελλείψεις, και όχι στην έκταση του θέματος, προσθέτοντας πολλά ερευνητικά ερωτήματα.
8. Ποιες ενέργειες πρέπει να γίνουν κατά τις πρώτες συναντήσεις με τους μαθητές;
Τρεις είναι οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν από τους εκπαιδευτικούς: επαναδιαπραγμάτευση του θέματος με τους μαθητές, εξήγηση και συνδημιουργία με τους μαθητές, της μεθόδου και των κριτηρίων αξιολόγησης και δημιουργία των ομάδων των μαθητών.
Α) η επαναδιαπραγμάτευση του θέματος είναι σημαντική, προκειμένου να ενσωματωθούν οι απόψεις και προτάσεις των μαθητών, μια από τις βασικές προϋποθέσεις της μεθόδου project. Σε αυτό το στάδιο μπαίνουν τα όρια και οι περιορισμοί προκειμένου το τελικό μέγεθος της Ε. Ε. να κρατηθεί μικρό και πραγματοποιήσιμο, από άποψη χρόνου, χώρων, πόρων και προαπαιτούμενων γνώσεων.
Β) τα κριτήρια αξιολόγησης συνδιαμορφώνονται από την αρχή με τους μαθητές, προσαρμόζοντας κατάλληλα τις γενικές ρουμπρίκες αξιολόγησης που περιέχονται στον οδηγό των Ε.Ε. Με αυτό τον τρόπο ο μαθητής γίνεται συμμέτοχος και υπεύθυνος για τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει, σύμφωνα με τις οποίες θα γίνει και η τελική του αξιολόγηση.
Γ) οι ομάδες των μαθητών πρέπει να καθορίζονται από την αρχή, έστω και αν δεν απαιτηθεί ομαδική εργασία στις πρώτες συναντήσεις. Ο τρόπος δημιουργίας τους είναι πολύ σημαντικός και ο τελικός σκοπός είναι να επιτευχθεί ισοδυναμία μεταξύ τους.
Κάθε μία από αυτές πρέπει να περιλαμβάνει μαθητές και υψηλότερων και λιγότερο υψηλών επιδόσεων, αλλά θα πρέπει να ικανοποιούνται και άλλα κριτήρια που σχετίζονται με τις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης εργασίας ή του σχολείου. Ο Οδηγός των Ε. Ε. υποδεικνύει τη διαμόρφωση των ομάδων με βάση τη σχολική επίδοση. Επικουρικά, προτείνεται μια δοκιμασμένη ευρύτερη μέθοδος, που είναι να συν-καθορίζονται κάποια κριτήρια από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές και στη συνέχεια οι μαθητές να επιλέγουν τις ομάδες τους, χωρίς όμως να παραβαίνουν τα κριτήρια που έχουν καθοριστεί (αν τεθούν σαν κριτήρια αποκλειστικά οι επιδόσεις, τότε η μέθοδος είναι αυτή που περιγράφει ο Οδηγός, βελτιωμένη μόνο ως προς τη δυνατότητα των μαθητών να επιλέγουν οι ίδιοι τα μέλη των ομάδων τους). Πρέπει να αποφεύγεται με κάθε τρόπο η αυθαίρετη δημιουργία ομάδων με κριτήριο τις σχέσεις των μαθητών, αφού αυτό αποδεδειγμένα οδηγεί σε μη ισοδύναμες ομάδες, πράγμα που αποτελεί παιδαγωγικό λάθος και δεν είναι σύμφωνο με τα περιγραφόμενα στον Οδηγό των Ε. Ε. Συνιστάται επίσης να αποφεύγεται η παρόμοια τακτική, της επιλογής ομάδων από τους μαθητές με μοναδικό κριτήριο το «ενδιαφέρον» για κάποιο υποθέμα μίας ευρύτερης Ε. Ε., αφού πολλές φορές πίσω από αυτό κρύβεται η προηγούμενη περίπτωση.
9. Ποια είναι η καλύτερη ερευνητική μέθοδος και το καλύτερο οργανωτικό σχήμα;
Κάθε μέθοδος έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και το δικό της πεδίο εφαρμογής, όπως αναφέρεται στο βιβλίο του εκπ/κου. Σε περίπτωση θεμάτων που μπορούν να αντιμετωπιστούν με διάφορες μεθόδους αυτό θα πρέπει να συναποφασιστεί με τους μαθητές, σύμφωνα και με τις γνώσεις/ ειδικότητα του εκπαιδευτικού. Για παράδειγμα, μία Ε. Ε. που διαπραγματεύεται τον ανδρικό και γυναικείο ρόλο μέσα από τις τηλεοπτικές διαφημίσεις, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί α)με την Ερμηνευτική μέθοδο: βρίσκοντας αναφορές κυρίως σε πρωτογενείς πηγές, ερμηνεύοντας και κρίνοντάς τις, β)με τη Δημοσκοπική μέθοδο: μέσω της δημιουργίας και επεξεργασίας ερωτηματολογίων από τους μαθητές, γ)με την Περιγραφική μέθοδο: μέσω παρατήρησης και ανάλυσης των ρόλων, ή δ)με την Πειραματική μέθοδο: μέσω της δημιουργίας διαφημίσεων διάφορων προϊόντων ή υπηρεσιών, οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν και το τέχνημα της συγκεκριμένης Ε. Ε. Σε καμία πάντως περίπτωση δεν νοείται σαν αξιόλογη Ε. Ε. η απλή συλλογή αποκομμάτων περιοδικών ή πληροφοριών από το διαδίκτυο και την τηλεόραση για το συγκεκριμένο θέμα.
Ως προς τα οργανωτικά σχήματα, που καθορίζουν τους τρόπους χωρισμού του ευρύτερου θέματος μιας Ε.Ε, παρατηρείται μία προτίμηση των εκπαιδευτικών στο Οργανωτικό Σχήμα 2, όπου το κεντρικό θέμα καταμερίζεται σε υπο-θέματα και κάθε υπο-θέμα εξετάζεται αυτοτελώς από μία ή δύο ομάδες, οι οποίες έχουν τακτές συναντήσεις Ολομέλειας με τη συμμετοχή όλων των ομάδων. Αν και η επιλογή του Οργανωτικού Σχήματος είναι στη διακριτική ευχέρεια εκπαιδευτικού και μαθητών, θα πρέπει να γίνει η υπενθύμιση ότι, όπως αναφέρεται και στον Οδηγό των Ε. Ε., «το Σχήμα αυτό προσφέρεται για θέματα μεγάλης ευρύτητας, τα οποία αναλύει σε υποθέματα συγκεκριμένης επιστημονικής ειδικότητας». Η επιλογή του συγκεκριμένου Σχήματος, μεταξύ των άλλων προτεινόμενων, όταν δεν συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι, οδηγεί σε αύξηση του φόρτου εργασίας του εκπαιδευτικού, που καλείται να συντονίσει τέσσερα διαφορετικά θέματα, ενώ θα μπορούσε να απλοποιήσει τον εκπαιδευτικό του σχεδιασμό σε όφελος της ποιότητας της εργασίας. Τελικά κάθε Σχήμα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και προσφέρεται περισσότερο ή λιγότερο για κάθε Ε. Ε.
10. Ποιες αρχές πρέπει να τηρούνται για την επιτυχή υλοποίηση κάθε Ε. Ε.;
Α) Από την αρχή πρέπει να τίθενται συγκεκριμένοι στόχοι και χρονικά όρια για την επίτευξή τους, β) πρέπει να περιορίζεται το μέγεθος της Ε. Ε. και να απλοποιείται ως προς τα ερευνητικά ερωτήματα, η Ε. Ε. πρέπει να ολοκληρώνεται πλήρως, μαζί με τα παραδοτέα, το τέχνημα και την παρουσίασή της στο διαθέσιμο χρόνο, γ) πρέπει να απαιτούμε επιστημονικότητα και τεκμηριωμένες απαντήσεις. Δε νοείται να παρουσιάζονται άκριτες πληροφορίες που συλλέγονται από το διαδίκτυο, οι οποίες πολλές φορές είναι εντελώς ανακριβείς, σαν αποτέλεσμα διερεύνησης, δ) Πρέπει να σχεδιάζονται αλληλοεμπλεκόμενες δραστηριότητες και ρόλοι για τους μαθητές. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές μαθαίνουν να συνεργάζονται.
11. Ποια τα παραδοτέα των μαθητών στο τέλος κάθε Ε.Ε, πως γίνεται η αξιολόγηση;
Αν και δεν υπάρχουν αλλαγές σε αυτό το θέμα τα τελευταία δύο χρόνια εφαρμογής των Ε. Ε., η ερώτηση εξακολουθεί να είναι επίκαιρη, καθώς υπάρχει ακόμα μια αδράνεια που σχετίζεται με την καινοτόμα προσέγγιση του αντικειμένου. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, περίπου το 50% των εκπαιδευτικών φαίνεται ότι δεν ακολουθούν τα προβλεπόμενα για την αξιολόγηση, σύμφωνα με τον Οδηγό των Ε. Ε., ενώ έχουν παρατηρηθεί και ιδιαίτερα «υπερβολικές» βαθμολογίες. Επαναλαμβάνεται στην εγκύκλιο αλλά ορίζεται και σαφώς στον Οδηγό των Ε. Ε., ότι κάθε ομάδα μαθητών (συνήθως τετραμελής ή πενταμελής) πρέπει να παραδώσει τουλάχιστον α)μία γραπτή έκθεση, β)ένα τέχνημα και γ)να παρουσιάσει την εργασία της και να αξιολογηθεί για την παρουσίαση αυτή. Από τα παραπάνω δύο παραδοτέα, την παρουσίαση και ότι άλλο πρόσθετο παραδώσει η κάθε ομάδα, εξάγεται ο βαθμός της ομάδας των μαθητών. Στη συνέχεια με σημείο εκκίνησης αυτό το βαθμό και λαμβάνοντας υπόψη τον ατομικό φάκελο του κάθε μαθητή, την παρατήρηση του εκπαιδευτικού κατά την ώρα της υλοποίησης και το ατομικό ημερολόγιο, εξάγεται ο ατομικός βαθμός του κάθε μαθητή. Συγκεκριμένες οδηγίες για την αξιολόγηση παρέχονται στο Βιβλίο του Εκπαιδευτικού.
Η βαθμολογία των μαθητών είναι ένα ακόμη από τα θέματα, που παρακολουθεί ο αρμόδιος Σχολικός Σύμβουλος Παιδαγωγικής Ευθύνης και η οποία πρέπει να είναι τεκμηριωμένη και να ανταποκρίνεται στην επίτευξη των κριτηρίων που ορίζονται στον Οδηγό των Ε. Ε.
12. Ποιος ο ρόλος του συντονιστή των Ερευνητικών Εργασιών;
Ο Σύλλογος Διδασκόντων ορίζει τον Υποδιευθυντή ή άλλον έμπειρο εκπ/κο ως συντονιστή των Ε.Ε., που θα έχει οργανωτικό ρόλο, που αφορά στη διαχείριση των αιθουσών, των εργαστηρίων, των πόρων, των τυχόν επισκέψεων. Ο συντονιστής απαλλάσσεται από την υποχρέωση ανάληψης άλλων εξωδιδακτικών καθηκόντων. Ο συντονιστής είναι και ο μοναδικός αρμόδιος για την κατανομή των μαθητών στα «Τμήματα Ενδιαφέροντος» σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία (επιλογή από τους μαθητές, κλήρωση κ.α.) Προτείνεται, εκτός από τα καθήκοντα αυτά, ο συντονιστής να έχει μια γενικότερη αντίληψη για τις πραγματοποιούμενες Ε. Ε. στο σχολείο και να φυλάσσει όλα τα σχετικά έγγραφα και τις εργασίες, προκειμένου να είναι διαθέσιμα και στο Σχολικό Σύμβουλο Παιδαγωγικής Ευθύνης.
13. Τι απαιτείται για τις επισκέψεις στο πλαίσιο των Ερευνητικών Εργασιών;
Για την είσοδο ατόμων στο σχολείο, προκειμένου να κάνουν κάποια παρουσίαση στους μαθητές, ισχύουν οι γενικές διατάξεις και απαιτείται άδεια που χορηγείται από το ΥΠΑΙΘ μετά από αίτηση μέσω της Δ/νσης Β/θμιας Εκπ/σης. Για επισκέψεις μαθητών σε άλλους, εκτός σχολείου, χώρους, στο πλαίσιο των Ε. Ε., απαιτείται, εκτός από την αντίστοιχη άδεια μετακίνησης από τη Δ/νση Β/θμιας Εκπ/σης και συναίνεση στη Διδακτική Επίσκεψη από τον αρμόδιο Σχολικό Σύμβουλο, όπως άλλωστε απαιτείται σε κάθε περίπτωση επίσκεψης των μαθητών στο πλαίσιο μαθημάτων, σε χώρους εκτός σχολείου.
14. Ποιος αναρτά στο διαδίκτυο τις Ερευνητικές Εργασίες και τι περιλαμβάνει;
Μετά τη δημόσια παρουσίαση των Ε.Ε., για την ευρύτερη διάχυσή τους, γίνεται η ανάρτησή τους στην ιστοσελίδα του σχολείου, όπου αναγράφονται τα ονόματα ή τα αρχικά όλων των συντελεστών, μαθητών και επιβλεπόντων εκπαιδευτικών με βάση πάντα τις αρχές της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Μια εργασία μπορεί να συγγραφεί, μερικώς (κατατοπιστική σύνοψη) ή και ολόκληρη στα Αγγλικά.
Καθώς δεν ορίζεται συγκεκριμένο άτομο που πρέπει να αναλάβει την εργασία της ψηφιακής ανάρτησης των Ε. Ε., επαφίεται στο Σύλλογο Διδασκόντων, αφού λάβει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε σχολείου, να την αναθέσει σε έναν ή περισσότερους εκπαιδευτικούς. Προτείνεται να ακολουθηθεί και για αυτή την περίπτωση, η διαδικασία ανάληψης εξωδιδακτικών καθηκόντων, προσθέτοντας την ψηφιακή ανάρτηση των Ε.Ε στις υπόλοιπες εξωδιδακτικές εργασίες του σχολείου.
Συνήθως παρατηρείται ότι, τα σχολεία αναρτούν στο διαδίκτυο ένα αρχείο σε μορφή powerpoint, που ετοιμάζουν οι μαθητές για την υποστήριξη της παρουσίασης της Ε. Ε. τους. Το αρχείο αυτό, τις περισσότερες φορές, δε δίνει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο εργασίας των μαθητών, τη μέθοδο, τις πηγές, τον τρόπο συνεργασία τους και γενικότερα δεν εστιάζει στα στοιχεία εκείνα που μπορούν να είναι χρήσιμα για άλλους μαθητές και εκπαιδευτικούς. Ένα τέτοιο αρχείο μπορεί προαιρετικά να αναρτηθεί, προτεραιότητα όμως έχει η ανάρτηση της γραπτής έκθεσης και του τεχνήματος (ψηφιοποιημένη μορφή) της κάθε ομάδας, όπου αυτό είναι δυνατόν. Για λόγους πληρότητας, κάθε Ε. Ε. θα ήταν καλό να συνοδεύεται από μία μικρή περίληψη που θα δηλώνει το είδος της εργασίας, τον κύκλο στον οποίο ανήκει και τον επιδιωκόμενο στόχο της.
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
είμαι στη διάθεσή σας για ό,τι εμπίπτει στην αρμοδιότητά μου και θα θέλατε να συζητήσουμε διεξοδικά ή για την υλοποίηση ενδεχόμενων ενδοσχολικών επιμορφώσεων με το σχετικό θέμα.
Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου στα τηλέφωνα: 2241364848/ 2241364849, κινητό: 6948206595 ή στο e-mail: adamantiafatsea@gmail.com
Καλή Δύναμη,
Φατσέα Αδαμαντία MEd/ MSc
Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής
Β/θμιας Εκπ/σης Δωδ/σου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου