Η κρίση αλλάζει το χάρτη της ιδιωτικής εκπαίδευσης

Της Χαράς Καλημέρη

Πιέσεις λόγω της οικονομικής κρίσης δέχεται ο κλάδος των ιδιωτικών σχολείων στη χώρα μας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμόδιων παραγόντων, κατά τη νέα σχολική χρονιά (2012-13) η μείωση στις εγγραφές των μαθητών στα ιδιωτικά σχολεία θα είναι της τάξεως του 10%.

Από την κρίση πλήττονται, κυρίως, τα μικρά ιδιωτικά σχολεία των αστικών κέντρων και της περιφέρειας τα οποία απευθύνονται σε εργαζόμενους γονείς. Οι καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των διδάκτρων είναι μεγάλες, ενώ πολλοί είναι οι γονείς οι οποίοι, πλέον, ζητούν «γενναίες» εκπτώσεις, έως και 15%, στα δίδακτρα. Σημειώνεται ότι το κόστος φοίτησης στα ιδιωτικά σχολεία κυμαίνεται από περίπου 5.500 ευρώ στο Δημοτικό Σχολείο έως και 6.000 ευρώ στο Γυμνάσιο και 9.000 ευρώ στο Λύκειο ετησίως.

Υποτροφίες 
Αντίθετα, από την κρίση δεν έχουν πληγεί ιδιαίτερα τα μεγάλα γνωστά ιδιωτικά σχολεία τα οποία απευθύνονται σε γονείς με υψηλό εισόδημα. Όμως, ακόμη και σε ορισμένα από αυτά υπάρχουν καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των διδάκτρων, ενώ σε όλα τα σχολεία είναι αισθητή η αύξηση των αιτήσεων για χορήγηση υποτροφιών σε μαθητές.

Η πτωτική πορεία του αριθμού των μαθητών στα ιδιωτικά σχολεία ξεκίνησε πριν από περίπου δύο χρόνια, κατά το σχολικό έτος 2009-10, όταν η οικονομική κρίση άρχισε να δείχνει τα πρώτα της σημάδια. «Κλειδί» για το μέγεθος του προβλήματος, το οποίο θα κρίνει και την επιβίωση πολλών ιδιωτικών σχολείων, είναι η περίοδος των προεγγραφών για τη νέα σχολική χρονιά (2012-13). Οι προεγγραφές ξεκίνησαν το δίμηνο Απριλίου - Μαΐου και αναμένεται να παραταθούν μέχρι πριν από την έναρξη των μαθημάτων το Σεπτέμβριο.

Φέτος, η μείωση των μαθητών στα ιδιωτικά σχολεία κινήθηκε μεσοσταθμικά μεταξύ 3%-7% ανά εκπαιδευτική βαθμίδα. Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας για τη σχολική χρονιά 2011-2012 που μόλις ολοκληρώθηκε προκύπτουν τα ακόλουθα:

Από 73.700 μαθητές τη σχολική χρονιά 2010-11, φέτος στα ιδιωτικά σχολεία φοίτησαν 70.519 μαθητές (μείωση 4%).

Η μεγαλύτερη μείωση (7%) καταγράφηκε στα ιδιωτικά γυμνάσια όπου το 2011-12 φοίτησαν 12.018 μαθητές από 12.988 μαθητές το 2010-11.

Στα λύκεια οι μαθητές μειώθηκαν κατά 3% το 2011-12 (11.768) σε σχέση με 2010-11 (12.185).

Στα ιδιωτικά δημοτικά σχολεία φοίτησαν φέτος 35.465 μαθητές, κατά 4% λιγότεροι σε σύγκριση με τους 36.905 του 2010-11.

Στα νηπιαγωγεία ο αριθμός των μαθητών μειώθηκε κατά 3% από 11.622 πέρυσι σε 11.268 φέτος. Υπενθυμίζεται ότι τα προηγούμενα τρία χρόνια ο αριθμός των μαθητών στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία εκτινάχθηκε έως και κατά 82% σε ετήσια βάση (από 5.318 μαθητές το 2007-08 σε 9.684 το 2008-09), λόγω της καθιέρωσης, ως υποχρεωτικής, της προσχολικής αγωγής.

«Αγκυλώσεις» 

Παρά την οικονομική κρίση, πάντως, τα ιδιωτικά σχολεία στην Ελλάδα κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο μαθητών ανάμεσα στις χώρες όπου λειτουργούν μη χρηματοδοτούμενα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια (Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο), φθάνοντας στην υποχρεωτική εκπαίδευση το 7% των μαθητών. Μάλιστα, όπως υποστηρίζουν οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων, δεδομένου ότι δεν δίνεται κάποιας μορφής επιχορήγηση από το κράτος και οι γονείς βρίσκονται αντιμέτωποι με αρκετά αντικίνητρα αναφορικά με την επιλογή ιδιωτικού σχολείου, ο κλάδος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πλέον ανθεκτικούς στην Ε.Ε.

Μελέτη 
Πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) κατέδειξε την ανάγκη παρεμβάσεων για την υποστήριξη των ιδιωτικών σχολείων. Μια μορφή οικονομικής στήριξης, που φαίνεται να επεκτείνεται τα τελευταία χρόνια σε αρκετές χώρες είναι οι επιχορηγήσεις προς τους μαθητές με τη μορφή κουπονιών.

Σύμφωνα με τη μελέτη, τέτοιες επιχορηγήσεις παρέχονται ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πορτογαλία και Σλοβακία.

Σε τέσσερις από αυτές (Βέλγιο, Γαλλία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία) η επιχορήγηση δίνεται μόνο στους μαθητές της υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και αφού προηγουμένως έχουν ελεγχθεί τα οικογενειακά εισοδήματά τους. Εξαίρεση αποτελούν οι Σκανδιναβικές χώρες, όπου δεν υπάρχουν επιδόματα αλλά μόνο φοροαπαλλαγές.

Στον αντίποδα, οι Έλληνες γονείς που προτιμούν τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια δε χαίρουν επιδότησης, ενώ αντίθετα επιβαρύνονται με το σύνολο των εξόδων. Οι μαθητές ιδιωτικών σχολείων εξαιρούνται της δωρεάν παροχής βιβλίων και, ταυτόχρονα, δεν απολαμβάνουν ούτε τις συνήθεις ατέλειες σε μέσα μεταφοράς.

Η «αριθμητική» των κολεγίων στη χώρα μας

14 είναι τα μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων, ενώ επιπλέον 16 κολέγια είναι μη μέλη.

150 εκατ. ευρώ είναι, κατά μέσο όρο, ο κύκλος εργασιών τους ετησίως.

4.000 νέοι σπουδαστές εγγράφονται κάθε χρόνο σε προπτυχιακά προγράμματα και 3.000 σε μεταπτυχιακά.

20.000 ήταν ο συνολικός αριθμός φοιτητών ιδιωτικής, μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το 2010-2011.

14.800 (74%) από αυτούς είναι προπτυχιακοί φοιτητές και οι 5.200 (26%) είναι μεταπτυχιακοί.

5.500 έως 8.500 ευρώ το χρόνο είναι τα δίδακτρα στα προπτυχιακά προγράμματα.

9.000 έως 12.000 ευρώ είναι τα δίδακτρα για τα μονοετή μεταπτυχιακά προγράμματα.