Οταν το ελληνικό πανεπιστήμιο πιάνει πάτο χρειάζεται να αποδοθούν ευθύνες

Για όσους ξέρουν λίγα πράγματα για το ελληνικό πανεπιστήμιο η σημερινή κατάσταση δεν πρέπει να προκαλεί μεγάλη έκπληξη. Οι καταλήψεις, οι απεργίες και ο γενικότερος βανδαλισμός της φήμης των ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας μας είναι μια ιστορία που κρατάει χρόνια τώρα και απλώς επιδεινώνεται με το πέρασμα του καιρού. Μέχρι σήμερα ήταν φαινόμενο φυσιολογικό και σχεδόν της μόδας… Μια μικρή παραφωνία σχεδόν γοητευτική για κάποιους που φαντάζονταν ότι ζούσαν δεύτερα μικρά «Πολυτεχνεία»…

Κάτι που φαινόταν ότι πήγαζε από το δικαίωμα των φοιτητών και των εργαζομένων στο πανεπιστήμιο να αγωνίζονται για καλύτερη παιδεία… Ενα δικαίωμα, όμως, το οποίο έγινε τελικά αντικείμενο μικροπολιτικής εκμετάλλευσης και λειτούργησε και λειτουργεί σαν τροχοπέδη σε αλλαγές που τόσο πολύ χρειάζεται το ελληνικό πανεπιστήμιο.
Είναι όμως μόνο όταν φαίνεται ότι η κατάληψη ή η απεργία ξεφεύγουν από το… «λογικό» πλαίσιο της ανοησίας που όλοι σπεύδουν τρομοκρατημένοι να δηλώσουν τον φόβο τους για την απώλεια του εξαμήνου, σαν να μην έγινε και τίποτα που χάθηκαν μερικές εβδομάδες ακριβοπληρωμένων – από τον έλληνα φορολογούμενο – σπουδών. Σαν να μην έγινε και τίποτα που το πανεπιστήμιο έχει καταντήσει παραμάγαζο κάποιων. Σαν να μην έγινε τίποτα που καταλύεται κάθε έννοια νομιμότητας και συνταγματικότητας όταν κάποιος αποφασίζει με το έτσι θέλω να βάλει λουκέτο σε έναν δημόσιο χώρο. Σαν μην έγινε τίποτα γενικά και η ζωή συνεχίζεται. Φοιτητές μπαίνουν και άνεργοι βγαίνουν χωρίς όμως να έχει χαθεί ούτε ένα εξάμηνο. Τα θεωρητικά προσόντα και ένα χαρτί είναι εκεί στο τέλος για να πιστοποιήσει ότι τώρα μάλλον χρειάζεσαι ένα μάστερ. Χρόνια τώρα η ίδια η ιστορία, αλλά κανένας δεν ενοχλείται και κανένας δεν φταίει γιατί, θεωρητικά, τελικά όλα γίνονται. Κανένας δεν αναλαμβάνει ευθύνες γιατί τα κενά τα καλύψαμε με ένα πτυχίο και πολλά «αιώνια» εξάμηνα.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, όμως, μέχρι τώρα είχαμε περιθώρια. «Να μη χαθεί το εξάμηνο και να φύγει η ευθύνη από πάνω μας…». Κάπως έτσι, φαντάζομαι, σκέφτονταν οι διοικήσεις των πανεπιστημίων παρουσιάζοντας μια παραμορφωμένη εικόνα ομαλότητας για να παραπλανώνται εκείνοι που δεν ξέρουν και οι γονείς που πληρώνουν. Για να φαίνεται ότι γίνεται η δουλειά σωστά. Σε ποιο άλλο μέρος του κόσμου, κλείνει το πανεπιστήμιο για ημέρες, εβδομάδες και μήνες για χρόνια τώρα χωρίς να ψάχνει κανείς να βρει τι πάει στραβά; Ετσι γίνεται όμως όταν δεν υπάρχουν επιπτώσεις… Οταν τα εξάμηνα περνάνε πότε κουτσουρεμένα και πότε ολόκληρα και με την αξιολόγηση να ακούγεται σαν λέξη βγαλμένη από μια ακατανόητη γλώσσα.

Το αν χαθεί το εξάμηνο θα ήταν το λιγότερο που θα έπρεπε να μας απασχολεί αυτή τη στιγμή. Το θέμα είναι γιατί φτάσαμε πάλι μέχρι εδώ. Γιατί αφήσαμε τα πανεπιστήμιά μας να πιάσουν πάτο. Οι υπεύθυνοι πρέπει να λογοδοτήσουν και όχι να κρυφτούν πάλι πίσω από ένα εξάμηνο που δεν χάθηκε και αναπληρώθηκε με προχειρότητα. Δυστυχώς, αυτό είναι το τίμημα της κάθαρσης που χρειάζονται τα ελληνικά πανεπιστήμια, μαζί με ριζικές αλλαγές και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Ισως αυτό να αποτελέσει το σοκ που χρειάζεται η ακαδημαϊκή κοινότητα για να καταλάβει πως είμαστε πια πολύ κοντά στη διεθνή απαξίωση και απομόνωση όχι μόνο σε οικονομικό αλλά κυρίως σε ακαδημαϊκό και πολιτιστικό επίπεδο. Οι ευθύνες ανήκουν σε όλους μας φοιτητές, καθηγητές και διοίκηση που κάναμε την περάτωση του εξαμήνου και τις εξετάσεις αυτοσκοπό και μοναδικό κριτήριο αξιολόγησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οπως φταίμε όλοι που δεχτήκαμε σιωπηλά όλες εκείνες τις μικρότερες και μεγαλύτερες καταλήψεις και τους βανδαλισμούς του πανεπιστημιακού χώρου με αποτέλεσμα τη σημερινή πλήρη απαξίωσή του ως θεσμού.
Κάποτε μας είχαν σοκάρει τα τανκς που γκρέμιζαν την πύλη του Πολυτεχνείου… Πολύ φοβάμαι όμως ότι θα πληρώνουμε πολύ πιο ακριβά τα πολλά, μικρά και αναίμακτα λουκέτα στις πύλες των πανεπιστημίων που ανεχόμαστε για χρόνια τώρα σαν κοινωνία απλώς και μόνο για να μη χαθεί ένα εξάμηνο…

Ο Γρηγόρης Μακρής είναι γιατρός, Academic Clinical Fellow στο Πανεπιστήµιο του Κέιµπριτζ

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ