Ερωτήσεις και απαντήσεις για το σχέδιο Αθηνά

Γιατί τώρα;

Το «Σχέδιο Αθηνά» είναι η υλοποίηση της δέσμευσης της Κυβέρνησης, ήδη από τις Προγραμματικές Δηλώσεις για τον εξορθολογισμό του ακαδημαϊκού χάρτη.

Μετά το Νόμο που φέραμε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο το καλοκαίρι του 2012 κατορθώσαμε να εφαρμοστεί η Μεταρρύθμιση του Συστήματος Διοίκησης των Ιδρυμάτων και προχωράμε στο ουσιαστικό σκέλος της Μεταρρύθμισης, στο διδακτικό, ερευνητικό και αναπτυξιακό ρόλο των Ιδρυμάτων.

Η χώρα διέρχεται κρίση και πιστεύουμε ότι η ανάκαμψη της χώρας δεν είναι δυνατή χωρίς την ανάταξη και την αναγέννηση του Εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Δεν χρειαζόταν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διαβούλευσης;

Δεν έχουμε την πολυτέλεια ατέρμονων συζητήσεων. Παρόλα αυτά διαβούλευση πραγματοποιήθηκε. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου συνομίλησε με τους αρμόδιους φορείς, τα Ιδρύματα, τη Σύνοδο των Πρυτάνεων, τη Σύνοδο των Προέδρων των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων και με την ΠΟΣΔΕΠ, με το κάθε Ίδρυμα ξεχωριστά και με την ΑΔΙΠ. Οι προτάσεις τους ελήφθησαν πολύ σοβαρά υπ’ όψη.

Επίσης πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με τις ηγεσίες των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο.

Σήμερα κατατίθεται η πρόταση του Υπουργείου  και ο διάλογος συνεχίζεται. Αποστέλλεται στα Ιδρύματα και θα καλέσουμε την Εκπαιδευτική κοινότητα να τοποθετηθεί επί της πρότασης. Η πρόταση, επίσης αποστέλλεται στα Κόμματα και η βούληση της Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου είναι να γίνει  μία ενδελεχής συζήτηση επί του Σχεδίου στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, παρότι το  Σχέδιο αυτό δεν υλοποιείται μέσα από ένα Νομοσχέδιο, αλλά με Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις. Είναι, όμως, μία εθνική υπόθεση και πρέπει να γίνει μία συζήτηση επί της ουσίας, χωρίς ιδεοληψίες, χωρίς κομματικές περιχαρακώσεις.

Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;

Με τη λήξη της διαβούλευσης ανακοινώνεται το Μηχανογραφικό Δελτίο των Πανελληνίων Εξετάσεων αυτής της χρονιάς, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει τα τμήματα του ακαδημαϊκού χάρτη.

Με την αρχή της νέας ακαδημαϊκής περιόδου τα νέα Τμήματα που προκύπτουν από το Σχέδιο Αθηνά θα πρέπει να είναι έτοιμα να υποδεχθούν τους φοιτητές τους.

Ποιες είναι οι βασικές παθογένειες που θέλετε να καταπολεμήσετε;

Ο ακαδημαϊκός χάρτης της Ελλάδας αυτή τη στιγμή χαρακτηρίζεται από:

• πανσπερμία και  κατακερματισμό γνωστικών αντικειμένων κυρίως στα ΤΕΙ και ιδίως στους Τομείς της Διοίκησης Επιχειρήσεων και της Πληροφορικής.
• ανεξάρτητα -απομονωμένα Τμήματα σε διαφορετικές πόλεις και κωμοπόλεις χωρίς να εντάσσονται σε Σχολές, χωρίς Διδακτικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό, με ελάχιστους φοιτητές και ακόμη λιγότερους αποφοίτους
• Τμήματα με αποφοίτους με πτυχία που έχουν τίτλο εξειδικευμένης κατεύθυνσης μεταπτυχιακού προγράμματος, συχνά χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα και με πολύ μικρές επαγγελματικές προοπτικές

Και κυρίως Τμήματα και Ιδρύματα χωρίς σύνδεση με την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, ώστε να ενισχύουν τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και να ενισχύονται από αυτές. Ιδρύθηκαν τμήματα κατακερματισμένα ακαδημαϊκά με ελλιπή προγράμματα σπουδών. Για την ικανοποίηση μικροκομματικών συμφερόντων Άσχετα με την οικονομική γεωγραφία της χώρας, με μεγάλο κόστος για τον Έλληνα Φορολογούμενο.

Σε ποιους απευθύνεται το Σχέδιο Αθηνά;

• Στους φοιτητές, οι οποίοι πρέπει να βγουν ενισχυμένοι, μέσα από ισχυρά Τμήματα, που θα τους δίνουν πιο ισχυρά και ανταγωνιστικά πτυχία.
• Στους μαθητές, που σήμερα προετοιμάζονται για τις εξετάσεις και πρέπει να δουν ένα μηχανογραφικό σύστημα, με πιο ορθολογικά αντικείμενα και να γνωρίζουν ότι θα αποκτήσουν ένα πτυχίο, το οποίο δε θα είναι είσοδος στην ανεργία.
• Στην ελληνική οικογένεια, η οποία ιδίως μέσα σ’ αυτή την κρίση θα πρέπει να δει ότι οι θυσίες της δεν πάνε χαμένες και ότι υπάρχει μέλλον για τα παιδιά της.
• Στις τοπικές κοινωνίες που θα βγουν ενισχυμένες, μέσα από τον εξορθολογισμό του Ακαδημαϊκού Χάρτη της χώρας και μέσα από την επένδυση στη γνώση.
• Στους παραγωγικούς φορείς της χώρας, που πρέπει να συνδεθούν με κόμβους αριστείας που δημιουργούνται.

Ποιοι είναι οι στόχοι;

• Η ενίσχυση της Δημόσιας, Δωρεάν Παιδείας.
• Η αναβάθμιση των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, με τον εξορθολογισμό των γνωστικών αντικείμενων των Τμημάτων, με Τμήματα και Ιδρύματα ισχυρά, εξωστρεφή, κόμβους αριστείας. Αναβάθμιση των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων με επιστροφή στην αρχική φιλοσοφία ίδρυσή τους, αυτή  της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Τα ΤΕΙ ισχυρός, τεχνολογικός πυλώνα εκπαίδευσης, όχι κακέκτυπα των Πανεπιστημίων.
• Σύνδεση του Ακαδημαϊκού Χάρτη της χώρας, με τον αναπτυξιακό χάρτη της χώρας, διότι δεν είναι δυνατόν η γνωσιακή διαδικασία για τους σκοπούς της κοινωνίας να είναι αποκομμένη από την παραγωγική διαδικασία.

Ποιες είναι οι παράμετροι της μεταρρύθμισης;

• Εντάσσουμε όλα ανεξαιρέτως τα Τμήματα, Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, στις Σχολές.
• Ενοποιούμε τα κατακερματισμένα γνωστικά αντικείμενα στα Τεχνολογικά Ιδρύματα, κυρίως αυτά που έχουν να κάνουν με τις Σχολές Διοίκησης και Οικονομίας, και αυτά που έχουν να κάνουν με την Πληροφορική, στα ΤΕΙ.
• Αναδιατάσσουμε χωρικά τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, μέσα στις Διοικητικές Περιφέρειες. Η προσπάθειά μας είναι, Τμήματα, τα οποία ανήκουν σε μία Σχολή, να στεγάζονται σε μία πόλη, ώστε να δημιουργηθεί μία κρίσιμη Ακαδημαϊκή μάζα.
• Προχωράμε στις συγχωνεύσεις Τμημάτων, με ομοειδή αντικείμενα, γνωστικά αντικείμενα και στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ. Συγχωνεύουμε τα Ιδρύματα, που διοικούνται από Διοικούσες Επιτροπές και έχουν λιγότερα από τέσσερα Τμήματα.
• Συγχωνεύουμε Ιδρύματα που λειτουργούν εντός της ίδιας Περιφέρειας και βρίσκονται σε πόλεις με μικρή χιλιομετρική απόσταση , προκειμένου να κάνουμε αυτή τη χωρική αναδιάταξη και να δημιουργήσουμε ένα Ίδρυμα ανά Περιφέρεια.

Γιατί το Αθηνά δεν προχώρησε σε συγχωνεύσεις περισσοτέρων από 147 τμήματα;

Γιατί δεν πρέπει να περάσουμε στο άλλο άκρο, να βάλουμε την ελληνική κοινωνία στο κρεβάτι του Προκρούστη, και να ωθήσουμε χιλιάδες φοιτητές σε μετακίνηση. Η μεταρρύθμιση είναι μια διαρκής διαδικασία.

Στα τμήματα που απορροφώνται σε άλλα τι γίνεται με τους καθηγητές, τους φοιτητές και τους διοικητικούς;

Το τμήμα που απορροφά είναι ο καθολικός διάδοχος του τμήματος. Αυτό σημαίνει ότι σε αυτό εντάσσονται οι διδάσκοντες, οι φοιτητές και οι διοικητικοί υπάλληλοι. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων του τμήματος που συγχωνεύεται.

Κάποιες χιλιάδες φοιτητών θα αναγκαστούν να αλλάξουν πόλη μέσα στην οικονομική κρίση.

Θα υπάρξει πρόνοια επιδότησης των εξόδων, αλλά έχουμε μεριμνήσει οι μετακινήσεις να είναι οι λιγότερες δυνατές.

Αφού δεν απολύονται διδάσκοντες, ούτε διοικητικοί, πως εξοικονομούνται  χρήματα;

Βασικός σκοπός δεν είναι η εξοικονόμηση τμημάτων αλλά η δημιουργία ισχυρών τμημάτων στη χώρα.  Όλα τα τμήματα εντάσσονται σε σχολές συναφούς γνωστικού αντικειμένου.  Δε μας ενδιαφέρουν οι πόλεις αλλά οι ισχυροί πόλοι.

Στόχος είναι η Ισχύς εν τη ενώσει.  Ενώνουμε δυνάμεις γιατί θέλουμε ισχυρούς κόμβους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Συνδέουμε τους θύλακες αριστείας, προκειμένου να λειτουργήσουν ισχυρά ιδρύματα σε όλα τα επίπεδα: Υποδομών, Υπαλλήλων, Καθηγητών.

Με την εισαγωγή του Ομόσπονδου Μοντέλου τι επιδιώκετε;

Είναι ένα μοντέλο, το οποίο έχει εφαρμοστεί με επιτυχία και στη Μεγάλη Βρετανία και στη Γαλλία και αυτό το εισάγουμε στην Αττική.

Επιδιώκουμε τη δημιουργία «Κόμβων Αριστείας», κινητικότητα του προσωπικού, μεγαλύτερες δυνατότητες φοιτητές, δυνατότητες οικονομίας κλίμακος και σύνδεση με τις αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας μας.

Δημιουργούμε έναν Πανεπιστημιακό Ομόσπονδο κόμβο, το ομόσπονδο Πανεπιστήμιο «Αδαμάντιος Κοραής», το οποίο φέρει και το όνομα ενός ανθρώπου που έχει συνδεθεί με το διαφωτισμό και έχει εισάγει και τον όρο «Πανεπιστήμιο» στην ελληνική γλώσσα και ένα Τεχνολογικό Ομόσπονδο κόμβο, το Αττικό ΤΕΙ.

Ενδυναμώνουμε τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ που εντάσσονται στα Ομόσπονδα Ιδρύματα, τα οποία διατηρούν την ακαδημαϊκή τους αυτοτέλειά, τα προγράμματα σπουδών τους, τα πτυχία τους και την εξέλιξη του προσωπικού τους. Δημιουργείται μια υπερδομή από τα υφιστάμενα Συμβούλια σε ένα ομόσπονδο Κεντρικό Συμβούλιο.

Το Διεθνές Πανεπιστήμιο γιατί δεν συγχωνεύεται με το Αριστοτέλειο ή το Μακεδονίας;

Το Διεθνές Πανεπιστήμιο αναβαθμίζεται για να επιτελέσει έναν επιπλέον ρόλο.  Θέλουμε να καταστήσουμε το Διεθνές Πανεπιστήμιο στη Θεσσαλονίκη, ένα κόμβο που θα δημιουργήσει δίκτυο με τις Έδρες Ελληνικών Σπουδών του εξωτερικού. Θα ενισχυθεί ως Ακαδημαϊκός χώρος προσέλκυσης ξένων σπουδαστών, που ήδη το πράττει, με ξενόγλωσσα Μεταπτυχιακά προγράμματα, κατά τα πρότυπα του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας.

Γιατί αφού μιλάτε για πολυδιάσπαση αφήνετε Τμήματα σε 51 πόλεις;

Στις περισσότερες από αυτές τις πόλεις έχουν επενδυθεί τα τελευταία χρόνια χρήματα του έλληνα φορολογουμένου. Αυτές οι  υποδομές δεν πρέπει να έχουν την τύχη των Ολυμπιακών Ακινήτων. Επίσης λειτουργούν τμήματα που δίνουν προοπτικές στους αποφοίτους τους και είναι συνδεδεμένα με τα τοπικά και περιφερειακά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα:

• Στα δυο μεγάλα διαμετακομιστικά κέντρα της Ελλάδας, Θήβα και Κατερίνη: Τμήματα  Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού.
• Μεσολόγγι: Τμήμα Ιχθυοκαλλιέργειας στο Μεσολόγγι
• Κιλκίς:  Τμήμα  Ετοίμου Ενδύματος και   Κλωστοϋφαντουργίας
• Κοζάνη: Τα Πολυτεχνικά τμήματα  εντάσσονται στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ παραμένουν στην Κοζάνη, γιατί συνδέονται με τον τομέα της βαριάς βιομηχανίας της περιοχής.

Ποια θα είναι η στάση του Υπουργείου απέναντι σε αντιδράσεις από πόλεις που χάνουν τμήματα ή τις 12 πόλεις που μένουν χωρίς φοιτητές?

Δε θέλουμε Τμήματα φαντάσματα, δε θα κοροϊδέψουμε την ελληνική οικογένεια και τους Έλληνες φορολογουμένους. Δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να σπαταλάμε τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου για να λειτουργούν Πανεπιστήμια χωρίς Τμήματα, Τμήματα χωρίς Πανεπιστημιακούς και πολλές φορές χωρίς αποφοίτους. Και όλα αυτά μακριά από την αναπτυξιακή πολιτική των ελληνικών Περιφερειών. Πρέπει να σταματήσουμε να εισάγουμε ανέργους και να φροντίσουμε να εξασφαλίσουμε τους επιστήμονες εκείνους, που θα βρουν εργασία στην Ελλάδα.

Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να αντιληφθούν ότι η πραγματική επένδυση δεν είναι σε μία κοινωνία ραντιέρηδων, αλλά σε μία κοινωνία της Γνώσης.  Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, οι τοπικές κοινωνίες θα βγουν ενισχυμένες, μέσα από τον εξορθολογισμό του Ακαδημαϊκού Χάρτη της χώρας και μέσα από την επένδυση στη γνώση.

Οι εισακτέοι μειώνονται;

Η εκτίμησή είναι ότι, θα έχουμε αύξηση 15% εισακτέων στα Πανεπιστήμια και μείωση 30% στα ΤΕΙ. Η συνολική εκτίμηση είναι, ότι η μείωση δεν θα υπερβεί το 4%. Συνολικά το 2012 οι εισακτέοι στην γενική σειρά κατάταξης ήταν 51485 άτομα και το 2013 προβλέπεται να είναι 49600 άτομα.

Επανεξετάζουμε την απόδοση, βέβαια, επαγγελματικών δικαιωμάτων, προκειμένου να υπάρξει αντιστοιχία με τα προγράμματα σπουδών των Τμημάτων. Και βέβαια, στο πλαίσιο αυτό, θα δοθεί μεγάλη έμφαση στην απόδοση επαγγελματικών δικαιωμάτων των απόφοιτων ΤΕΙ, κάτι που εκκρεμεί εδώ και χρόνια.

Ο συνολικός χάρτης, για να κάνουμε την συνολική αποτίμηση, μας δείχνει μετά από αυτές τις παρεμβάσεις, ότι τα 533 Τμήματα που είχαν ιδρυθεί, και τα 480 που ήταν στο μηχανογραφικό δελτίο πέρυσι, θα περιοριστούν στα 386. Μειώνονται κατά 20 τα τμήματα των Πανεπιστημίων και κατά 74 των ΤΕΙ.

Η βάση του 10 θα επανέλθει;

Η βάση του 10 δεν θα επανέλθει φέτος. Θα εξετάσουμε την επαναφορά της στις επόμενες Πανελλήνιες εξετάσεις με οδηγό τις φετινές εξετάσεις.