Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΜΜΕ
Η διαπλοκή μεταξύ πολιτικών και ΜΜΕ είναι συχνή σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες ειδικά στην Ιταλία, όπου ο Silvio Berlusconi ήταν ταυτόχρονα πρωθυπουργός και επικεφαλής ενός media group, όπως και στη Βρετανία, όπου ιδιοκτήτες ΜΜΕ όπως ο Rupert Murdoch, Πρόεδρος της News Corp, είχαν συχνά επαφές με πολλούς υπουργούς της κυβέρνησης.
Αλλά οι επικριτές υποστηρίζουν ότι τέτοιες επαφές είναι ιδιαίτερα σημαντικές στην Ελλάδα επειδή το Κράτος παίζει μεγάλο ρόλο στην οικονομία και επειδή οι μιντιάρχες έχουν συμφέροντα κι εκεί.
Ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί και τηλεοπτικά κανάλια αναπτύχθηκαν μόλις τη δεκαετία του 80, μετά από δεκαετίες ελέγχου τους από κρατικά ιδρύματα. Καθώς οι επιχειρηματίες σπρώχνονταν μέσα στο συνονθύλευμα συμφερόντων, η ρύθμιση των κανονισμών γινόταν τυχαία. Η μια κυβέρνηση μετά την άλλη άφηναν τους διαχειριστές των σταθμών να λειτουργούν χωρίς σωστή αδειοδότηση, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ του 2011 για τα ελληνικά media. Αυτή η ημι-ρυθμισμένη προσέγγιση οδήγησε την Ελλάδα να έχει μεγάλο αριθμό ΜΜΕ αναλογικά με τον πληθυσμό των 11 εκατομμυρίων.
Το 2009, η χώρα είχε 39 εθνικές καθημερινές εφημερίδες, 23 Κυριακάτικες και 14 εβδομαδιαίες, σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα. Κατά κεφαλή, δηλαδή, η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερους τίτλους απ’ ό,τι η Γερμανία ή η Μεγάλη Βρετανία. Η χώρα διαθέτει επίσης 9 ακόμη τηλεοπτικούς σταθμούς (;) , έξι εκ των οποίων είναι ιδιωτικοί και πολυάριθμους ραδιοσταθμούς.
Ένα από τα τηλεγραφήματα από την αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα που αποκάλυψαν τα Wikileaks, έλεγε:: «Πως γίνεται όλα αυτά τα μίντια να λειτουργούν δημιουργώντας κέρδος; Κι όμως, δεν είναι αυτό που κάνουν. Χρηματοδοτούνται μεν από τους ιδιοκτήτες τους, και σίγουρα δεν θα έλεγαν όχι σε διαφημιστικά κέρδη, αλλά ο βασικός σκοπός τους είναι να ασκούν πολιτική και οικονομική επιρροή».
Την ίδια ώρα, μάλιστα που, εκτός από τα ναυτιλιακά, όλη η υπόλοιπη οικονομία εξαρτάται από κρατικά συμβόλαια ή άδειες.
Ερωτηθείς ο πρώην υπουργός Θεόδωρος Ρουσσόπουλος, δηλώνει: «Οι περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα, ουσιαστικά περιμένουν τη σειρά τους για να πάρουν χρήματα από το Κράτος. Η Ελλάδα, είναι επισήμως καπιταλιστική, ανεπισήμως όμως σοσιαλιστική», λέει ο ίδιος.
Η διαπλοκή μεταξύ πολιτικών και ΜΜΕ είναι συχνή σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες ειδικά στην Ιταλία, όπου ο Silvio Berlusconi ήταν ταυτόχρονα πρωθυπουργός και επικεφαλής ενός media group, όπως και στη Βρετανία, όπου ιδιοκτήτες ΜΜΕ όπως ο Rupert Murdoch, Πρόεδρος της News Corp, είχαν συχνά επαφές με πολλούς υπουργούς της κυβέρνησης.
Αλλά οι επικριτές υποστηρίζουν ότι τέτοιες επαφές είναι ιδιαίτερα σημαντικές στην Ελλάδα επειδή το Κράτος παίζει μεγάλο ρόλο στην οικονομία και επειδή οι μιντιάρχες έχουν συμφέροντα κι εκεί.
Ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί και τηλεοπτικά κανάλια αναπτύχθηκαν μόλις τη δεκαετία του 80, μετά από δεκαετίες ελέγχου τους από κρατικά ιδρύματα. Καθώς οι επιχειρηματίες σπρώχνονταν μέσα στο συνονθύλευμα συμφερόντων, η ρύθμιση των κανονισμών γινόταν τυχαία. Η μια κυβέρνηση μετά την άλλη άφηναν τους διαχειριστές των σταθμών να λειτουργούν χωρίς σωστή αδειοδότηση, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ του 2011 για τα ελληνικά media. Αυτή η ημι-ρυθμισμένη προσέγγιση οδήγησε την Ελλάδα να έχει μεγάλο αριθμό ΜΜΕ αναλογικά με τον πληθυσμό των 11 εκατομμυρίων.
Το 2009, η χώρα είχε 39 εθνικές καθημερινές εφημερίδες, 23 Κυριακάτικες και 14 εβδομαδιαίες, σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα. Κατά κεφαλή, δηλαδή, η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερους τίτλους απ’ ό,τι η Γερμανία ή η Μεγάλη Βρετανία. Η χώρα διαθέτει επίσης 9 ακόμη τηλεοπτικούς σταθμούς (;) , έξι εκ των οποίων είναι ιδιωτικοί και πολυάριθμους ραδιοσταθμούς.
Ένα από τα τηλεγραφήματα από την αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα που αποκάλυψαν τα Wikileaks, έλεγε:: «Πως γίνεται όλα αυτά τα μίντια να λειτουργούν δημιουργώντας κέρδος; Κι όμως, δεν είναι αυτό που κάνουν. Χρηματοδοτούνται μεν από τους ιδιοκτήτες τους, και σίγουρα δεν θα έλεγαν όχι σε διαφημιστικά κέρδη, αλλά ο βασικός σκοπός τους είναι να ασκούν πολιτική και οικονομική επιρροή».
Την ίδια ώρα, μάλιστα που, εκτός από τα ναυτιλιακά, όλη η υπόλοιπη οικονομία εξαρτάται από κρατικά συμβόλαια ή άδειες.
Ερωτηθείς ο πρώην υπουργός Θεόδωρος Ρουσσόπουλος, δηλώνει: «Οι περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα, ουσιαστικά περιμένουν τη σειρά τους για να πάρουν χρήματα από το Κράτος. Η Ελλάδα, είναι επισήμως καπιταλιστική, ανεπισήμως όμως σοσιαλιστική», λέει ο ίδιος.
Ο ιδιοκτήτης ΜΜΕ, Ιωάννης Αλαφούζος δήλωσε στο Reuters ότι κάποια από τα μίντια είναι ουσιαστικά γραφεία Τύπου επιχειρηματικών ομίλων» Ο Αλαφούζος, στην οικογένεια του οποίου ανήκει το κανάλι ΣΚΑΙ, το 5ο μεγαλύτερο στην Ελλάδα και η κορυφαία εφημερίδα Καθημερινή, προσθέτει: «Είναι άρρωστο αυτό που συμβαίνει. Ο σκοπός των ΜΜΕ κυρίως εξυπηρετεί ειδικές αποστολές για τους ιδιοκτήτες τους».
Ο Αλαφούζος, του οποίου ο πλούτος προέρχεται από τη Ναυτιλία, δηλώνει πως η οικογένειά του ήταν προσεκτική να μην εξαρτάται από κυβερνητικές συμφωνίες. Οι επικριτές του όμως υποστηρίζουν ότι ήταν από τα πρώτα κανάλια που βρέθηκε ότι δεν πλήρωναν «χαράτσι» -κάτι που οφειλόταν στην τοπική γραφειοκρατία, λέει το κανάλι- ενώ έχει κατηγορηθεί ότι τα συμφέροντά του ευεργετούνται από την κρατική διαφήμιση. Όμως ο ίδιος ο αλαφούζος υποστηρίζει ότι πολύ μικρό κεφάλαιο από τα έσοδα του προέρχεται από αυτή την πηγή.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΟΚΡΑΤΙΑ
Ένας δεσμός διαπλεκόμενων συμφερόντων είναι και το MEGA Channel, ο μεγαλύτερος ελληνικός τηλεοπτικός σταθμός, που επίσης αποτελεί συνιδιοκτησία επιχειρηματιών που έιναι έιτε ηγέτες ή έχουν σχέσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Το μεγαλύτερο συλλογικό μερίδιο στον τηλεοπτικό σταθμό ανήκει σε μέλη της οικογένειας του Γεώργιου Μπόμπολα. Ένας από τους γιους του, ο Φώτης, είναι διευθυντής στον Τηλέτυπο, την κυρίαρχη εταιρεία του καναλιού. Ένας άλλος γιος του, ο Λεωνίδας, είναι διευθύνων σύμβουλος και μεγαλομέτοχος στον Ελλάκτωρ, έναν γίγαντα της κατασκευαστικής βιομηχανίας, που ιδρύθηκε από τον πατέρα του και που έχει υπογράψει συμβόλαια πολλών εκατομμυρίων Ευρώ με το Κράτος. Ο Λεωνίδας δεν έχει μερίδιο στον Τηλέτυπο.
Η οικογένεια Μπόμπολα ελέγχει επίσης το Έθνος, μια δημοφιλή καθημερινή και Κυριακάτικη εφημερίδα καθώς και άλλα έντυπα μίντια και ιστοσελίδες. Από τα μεγάλα κεντρικά γραφεία της εκδοτικής επιχείρησης στο Χαλάνδρι, βορείου προαστίου των Αθηνών, η προέκταση των οικογενειακών συμφερόντων είναι εμφανής. Εκεί κοντά βρίσκεται το γνωστό δαχτυλίδι των Αθηνών, χτισμένο από ένα διεθνές consortium που περιελάμβανε το Ελλάκτορα. Ενώ δίπλα βρίσκεται η νέα σιδηροδρομική γραμμή που συνδέεται με το αεροδρόμιο, που χτίστηκε επίσης με συμμετοχή της οικογένειας Μπόμπολα.
Ο Γεώργιος Μπόμπολας δεν απάντησε αρχικά στις ερωτήσεις σχετικά με τις επιχειρήσεις της οικογενείας του. Αντίθετα, η εφημερίδα Έθνος δημοσίευσε αρκετά άρθρα τις ημέρες που ακολούθησαν το ερωτηματολόγιο του Reuters. Ένα από αυτά υποστήριξε ότι το Reuters "συνεχίζει, καθώς φαίνεται, να στοχοποιεί την χώρα, την ελληνική οικονομία και την επιχειρηματικότητα". Ένα άλλο χαρακτήρισε το Reuters ως την Πέμπτη φάλαγγα της Τρόικα και ισχυρίσθηκε ότι η Αθήνα έχει πλημμυρίσει από ξένους που έρχονται για να αναλάβουν την καταστροφή δημόσιων προσωπικοτήτων σύμφωνα με το Αγγλοσαξονικό έθιμο».
Μετά από μια ακόμα έκκλησή μας(Reuters), ο Μπόμπολας δήλωσε σε επιστολή του ότι: "Ποτέ δεν χρησιμοποίησα τα media που ανήκουν σε εταιρείες στις οποίες συμμετέχω, για την προώθηση των συμφερόντων της εταιρείας Ellaktor S.A. ... Η εφημερίδα Έθνος ποτέ δεν άσκησε επιρροή ή ζήτησε χάρες από κυβερνώντες, προκειμένου να επωφεληθεί ο Ελλάκτωρ."
Ο Μπόμπολας δήλωσε ότι ο πρώην πρωθυπουργοί θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ότι δεν έχει ζητήσει χάρες, προσθέτοντας: «Μπορεί να ισχυρισθεί κάποιος πως η σκληρή κριτική του Έθνους σε κυβερνητικές ενέργειες και πολιτικούς γενικά, έγινε μάλλον εμπόδιο παρά ότι ωφέλησε τα επιχειρηματικά συμφέροντα της Ελλάκτωρ».
Σε γραπτή τους δήλωση η κατασκευαστική φίρμα Ελλάκτωρ δηλώνει ότι θυγατρικές της έχουν αναλάβει και ιδιωτικά και δημόσια έργα και ότι επιδιώκει να αναλάβει δημόσια συμβόλαια συμμετέχοντας σε ανοιχτούς διεθνείς διαγωνισμούς, πάντοτε σε συμφωνία με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Άλλοι επιχειρηματικοί ηγέτες που συμμετέχουν στο MEGA Channel περιλαμβάνουν την οικογένεια του Βαρδή Βαρδινογιάννη, που είναι από τους προεξέχοντες στα πετρέλαια και τη Ναυτιλία και το Σταύρο Ψυχάρη, που ελέγχει τον εκδοτικό όμιλο ΔΟΛ.
Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης, υιός του Βαρδή, βρίσκεται μέσα στο διοικητικό συμβούλιο του MEGA Channel και η οικογένειά του ελέγχει άλλον ένα μικρότερο σταθμό το Star Channel. Η οικογένεια είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Motor Oil Hellas, ενός εκ των δύο λειτουργών διυλιστηρίων της χώρας.
Μέσω ενός email, εκπρόσωπος της οικογένειας δήλωσε: "Οι περισσότερες εταιρείες μας έχουν τη βάση τους στο εξωτερικό ή έχουν διεθνή έκθεση. Η παραγωγή και οι πωλήσεις των διυλιστηρίων της Motor Oil Hellas, της μεγαλύτερης επένδυσής μας στην Ελλάδα, αφορούν κατά 70% σε εξαγωγές και καμιά από τις εταιρείες μας δεν εξαρτάται κατά κανένα τρόπο από κυβερνητικά συμβόλαια ή επιχειρήσεις».
Ο Ψυχάρης, του οποίου η εταιρεία ΔΟΛ δημοσιεύει κορυφαίες εφημερίδες και έχει κερδίσει κυβερνητικά συμβόλαια για εκδόσεις στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τα ταξίδια και την τυπογραφία, είναι ο Πρόεδρος του MEGA Channel.
Το 2006, μήνυσε δύο ερευνητές δημοσιογράφους που υποστήριξαν σε μια ραδιοφωνική εκπομπή ότι άσκησε πιέσεις για την αγορά των Eurofighters στην Ελλάδα και ότι χρησιμοποίησε τις εφημερίδες του για να για να προωθήσει τις αξίες της διαπραγμάτευσης. Ο Ψυχάρης αρνήθηκε τις κατηγορίες. Τρία χρόνια αργότερα, μετά από μια παρουσία στο δικαστήριο, η υπόθεσή του απορρίφθηκε.
Το δικαστήριο απέρριψε έναν ισχυρισμό των δημοσιογράφων, αλλά αποδέχθηκε ότι η εφημερίδα του Ψυχάρη είχε κάνει καμπάνια για τη συμφωνία των Eurofighter. Εκκρεμεί η έφεση. Ο Ψυχάρης δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την υπόθεση.
Στα τέλη Νοεμβρίου, μια από τις εφημερίδες του είχε κατακρίνει τον Απόστολο Κακλαμάνη, πρώην Πρόεδρο της Βουλής, που είχε πει στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ότι η εποχή που οι ολιγάρχες επέβαλαν τον αρχηγό του κόμματος τελείωσε. Μέρες αργότερα αφότου μίλησε ο Κακλαμάνης, το Βήμα, κορυφαία εφημερίδα ελεγχόμενη από τον Ψυχάρη, έτρεξε ένα άρθρο αναφερόμενο στα σχόλιά του που υποσχόταν να κάνει εξίσου ενοχλητικές αποκαλύψεις για τον Κακλαμάνη.
Οι επικριτές των δεσμών μεταξύ των μίντια και των επιχειρήσεων υπενθυμίζουν την περίπτωση ενός χρυσορυχείου στη Χαλκιδική, στη βόρειο Ελλάδα. Τα ορυχεία πωλήθηκαν το 2003 σε μια νεοσυσταθείσα εταιρεία εξόρυξης. Λίγο αργότερα, η κατασκευαστική φίρμα στην οποία η οικογένεια Μπόμπολα έχει συμφέροντα απέκτησε μερίδιο σ’ αυτή.
Οι τοπικοί αντίπαλοι πολέμησαν σφοδρά προκειμένου να μη βγει άδεια για την εξόρυξη, λέγοντας ότι θα καταστρέψει το περιβάλλον. Ο Τόλης Παπαγεωργίου, ηγετική φιγούρα στην ομάδα διαμαρτυρίας Hellenic Mining Watch, υποστήριξε ότι οι εφημερίδες που ελέγχονται από το Μπόμπολα δεν ανέφεραν καθόλου τις διαδηλώσεις εναντίον του ορυχείου και μάλιστα δυσφήμησαν την υπουργό Τίνα Μπιρμπίλη που είχε μπλοκάρει την αδειοδότησή του.
«Μόλις μερικές ημέρες στη θητεία της, το 2009, έγινε στόχος των media που ήλεγχε ο Μπόμπολας, επειδή αρνήθηκε να δώσει άδεια σε μια εταιρεία εξόρυξης,» υποστήριξε ο Παπαγεωργίου.
Λίγες ημέρες μετά από την υπουργοποίησή της το 2009, οι εφημερίδες που ανήκαν στον Μπόμπολα της έδωσαν το παρατσούκλι Πράσινη Τίνα και κριτίκαραν την απόδοσή της.
Οι αναφορές έλεγαν ότι προσπαθούσε να σταματήσει πολλές μορφές ανάπτυξης, αλλά ποτέ δεν ανέφεραν ότι οι ιδιοκτήτες των εφημερίδων είχαν οικογενειακά συμφέροντα στο ορυχείο ή τον κατασκευαστικό τομέα.
Στην επιστολή του στο Reuters, ο Μπόμπολας δήλωσε ότι, το Έθνος υποστηρίζει σθεναρά μεγάλου μεγέθους projects που δημιουργούν θέσεις εργασίας και βοηθούν την χώρα να ξεπεράσει την οικονομική κρίση.
Η Μπιρμπίλη, που αρνήθηκε να σχολιάσει το άρθρο αυτό, αντικαταστάθηκε τον Ιούνιο του 2011. Η άδεια λειτουργίας του ορυχείου βγήκε τελικά. Και μετά την έκδοσή της, η κατασκευαστική Ελλάκτωρ, σύμφωνα με τα ετήσια στοιχεία της, εισέπραξε ένα κέρδος 261 εκατομμυρίων Ευρώ εν μέρει πουλώντας και εν μέρει επαναπροσδιορίζοντας την τιμή της μετοχής σε μία Καναδικών συμφερόντων εταιρεία που είχε μέχρι εκείνη τη στιγμή αγοράσει το 95% των μετοχών.
Ένας πρώην σύμβουλος στον τότε Έλληνα πρωθυπουργό δήλωσε ότι η καθαίρεση της Μπιρμπίλη δεν είχε σχέση με το ορυχείο. Ο πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος όμως που ενέκρινε τελικά την αδειοδότηση, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου είπε ότι «η απόφαση πάρθηκε αποκλειστικά στη βάση της έρευνας για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.»
Στην επιστολή του στο Reuters, ο Μπόμπολας δήλωσε ότι «η μόνη υπάρχουσα σύνδεση του ορυχείου με την οικογένειά του ήταν η μη άμεση συμμετοχή του γιου του σε ποσοστό λιγότερο από 1%.»
http://www.lykavitos.gr/2012/12/t-reuters-b.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου