Ο αντίλογος στο νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση

Της Έφης Μπάσδρα*

Μετά πολλές παλινωδίες λόγω των σφοδρών αντιδράσεων από το σύνολο της πανεπιστημιακής κοινότητας, σήμερα συζητείται στην ελληνική βουλή το νομοσχέδιο.
Θα παραθέσω σύντομα το κυριότερο σημείο τριβής:

1. Τρόπος διοίκησης. Συγκροτείται ενα 15μελές σώμα αποτελούμενο από 8 πανεπιστημιακούς, 1 εκπρόσωπο των φοιτητών και 6 εξωπανεπιστημιακούς, με απόλυτες εξουσίες. Τα πρώτα οκτώ πανεπιστημιακά μέλη που θα εκλεγούν ορίζουν στην κυριολεξία όλα τα υπόλοιπα. Αν και η ταξινομική ψήφος δυσκολεύει λίγο τα πράγματα, τα 3+2 μέλη μπορούν να ελεγχθούν αν λάβει κάποιος υπ’ όψιν αφενός τα διαφορετικά μεγέθη των σχολών και αφετέρου κομματικές επιρροές! Τα πέντε αυτά μέλη θα επιλέξουν μεταξύ “εκλεκτών” της αγοράς, των γραμμάτων, των τεχνών, των μέσων κ.ο.κ. τα υπόλοιπα έξι και θα σχηματίσουν μαζί με τον εκπρόσωπο των φοιτητών το Συμβούλιο Διοίκησης. Και αν ακόμη δεχτούμε τον τρόπο αλλά και τη σύνθεση του Συμβουλίου, κανείς δεν μπορεί να αποδεχτεί την απόλυτη εξουσία που περιβάλλει αυτό το Σώμα.

Το Συμβούλιο Διοίκησης ορίζει/εκλέγει τον Πρύτανη, τους Κοσμήτορες και καθορίζει τα πάντα στο Πανεπιστήμιο, σχεδόν ανεξέλεγκτα. Και επειδή εδώ δεν είναι Harvard, Columbia, MIT και Cambridge και όλα καθορίζονται από τις εκάστοτε κομματικές γνωριμίες, αφήνω στον αγαπητό αναγνώστη να φαντασιωθεί ποιοι κάθε φορά θα απαρτίζουν τα Συμβούλια.

1. Πρύτανης: Εκλέγεται μετά από διεθνή προκήρυξη μέσα από ενα σύστημα διαδοχικών εισηγήσεων καθηγητών των τμημάτων με τελική ψηφοφορία από το Συμβούλιο του πανεπιστημίου. Δεν δικαιούται ψήφου στο Συμβούλιο και μπορεί να παυτεί από αυτό.
2. Κοσμήτορες: Εκλέγονται μετά από εισήγηση του Πρύτανη από το  Συμβούλιο του ιδρύματος.

Πρόταση:
Ας δεχτούμε τον τρόπο εκλογής και συγκρότησης του Συμβουλίου του πανεπιστημίου όπως τον ορίζει το παρόν νομοσχέδιο. Μια πρόταση στη σωστή κατεύθυνση θα ήταν να εκλέγεται ο Πρύτανης (συμβαίνει στην Κύπρο) και οι κοσμήτορες από το σύνολο των μελών ΔΕΠ αλλά και τους φοιτητές με μηδαμινό ποσοστό συμμετοχής, μόλις 5%, οι δε φοιτητές να εκλέγουν όπως προτείνει ο νόμος  τον εκπρόσωπο τους από ενιαίο ψηφοδέλτιο. Θα μπορούσε, ίσως, και να λείπουν οι φοιτητές. Συγχωνεύσεις τμημάτων σε Σχολές θα μείωνε τον αριθμό των κοσμητόρων σε ενα μικρό και ευέλικτο σχήμα. Ο Πρύτανης να έχει δικαίωμα ψήφου στο Συμβούλιο και αρμοδιότητες από την απόλυτη εξουσία του Συμβουλίου να μοιράζονται με τη Σύγκλητο (κατά τη συγγραφή του παρόντος άρθρου έγιναν κάποιες αναδιαρθρώσεις).
Το παρόν νομοσχέδιο πάσχει από έλλειψη στοιχειωδών “checks and balances” που θα καθιστούσαν τη λειτουργία αφενός του Συμβουλίου και αφετέρου της Συγκλήτου δημοκρατικά ελεγχόμενη και νομιμοποιημένη.
Δημιουργεί ένα σφιχτό σύστημα ημετέρων που ήδη προαλείφονται για τους διοικητικούς θώκους και αποτελούν προφανώς το καλύτερο στήριγμα των “πνευματικών” ανθρώπων που χρειάζονται οι ηγεσίες σε δύσκολους καιρούς!!
Παρά τον σχεδιασμό της κας υπουργού και τις προσωπικές πολιτικές της επιδιώξεις, να είναι σίγουρη ότι το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο και θα επιβιώσει και θα περπατήσει σε δρόμους αριστείας, ποιότητας και προόδου μακριά από επιβεβλημένες κομματικές αγκαλιές. Με την ανύπαρκτη χρηματοδότηση, όπως έκανε πάντα!! Από αυτό το απαξιωμένο κατά την κα υπουργό ελληνικό πανεπιστήμιο προέρχονται οι γιατροί μας, οι μηχανικοί μας, οι δάσκαλοι μας, οι νομικοί μας. Εμείς! Δεν είναι όλα, δεν είμαστε όλοι για πέταμα, λοιπόν. Χρειαζόταν μόνο ειλικρινή στήριξη από την πολιτεία. Με αξιολόγηση και κυρίως λογοδοσία.
Οι καιροί άλλαξαν και όλοι επιζητούν το όραμα, την ελπίδα και την προοπτική. Σίγουρα αυτή δεν την εγγυάται το παρόν νομοσχέδιο!!!

*Η Έφη Μπάσδρα είναι μέλος ΔΕΠ του Παν/μίου Αθηνών και απόφοιτος των παν/μίων Columbia των ΗΠΑ και Χαιδελβέργης της Γερμανίας. Έχει διδάξει στα πανεπιστήμια Harvard, Aarchus, Bergen, Boston University, Χαιδελβέργης, Βόννης, κ.α.  αλλά και της Τεχεράνης, του Marmara κλπ