Δέκα ερωτήσεις και απαντήσεις: Πόσο ασφαλείς είναι οι καταθέσεις μου;

Ενα νέο τοπίο για τους καταθέτες έχουν δημιουργήσει οι εξελίξεις στην Κύπρο, αλλά και το μπαράζ των δηλώσεων από κορυφαία στελέχη της ευρωζώνης.

Η ασφάλεια των χρημάτων και οι εναλλακτικές τοποθετήσεις, εντός και εκτός ευρώ, βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο της συζήτησης. Παράλληλα, νέα δεδομένα έρχονται και στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, τα οποία έχουν ήδη πάρει την κατιούσα και αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω.

Τραπεζικά στελέχη, αλλά και οικονομικοί αναλυτές δίνουν απαντήσεις σε δέκα βασικά ερωτήματα, επιδιώκοντας να ιχνηλατήσουν το νέο τοπίο.

1. Υπάρχει περίπτωση να γίνει κούρεμα ανάλογο της Κύπρου και στην Ελλάδα;

Οχι, οι συνθήκες των τραπεζών αλλά και της οικονομίας είναι διαφορετικές. Στην Κύπρο, ο τραπεζικός τομέας ήταν δυσανάλογα μεγάλος σε σχέση με την οικονομία της χώρας, ενώ αντίστοιχα ένα μεγάλο μέρος των καταθέσεων προερχόταν από το εξωτερικό. Εξάλλου, στην Ελλάδα ήδη η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών έχει προχωρήσει, έχουν επιλεγεί οι τρεις συστημικές και είναι ζήτημα χρόνου να πραγματοποιηθούν οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που θα κλειδώσουν την οικονομική ευρωστία των τραπεζών. Συνεπώς, τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά και έτσι οι καταθέτες δεν έχουν κάποιον λόγο να ανησυχούν.

 

2. Τι ισχύει για την ασφάλεια των 100.000 ευρώ;

Με βάση τον σχετικό νόμο - και την αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία -, αυτή τη στιγμή, για την περίπτωση χρεοκοπίας κάποιας τράπεζας υπάρχει κρατική εγγύηση μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ ανά δικαιούχο και ανά τράπεζα. Δηλαδή, αν κάποιος έχει συνολικές καταθέσεις 300.000 ευρώ ισόποσα κατατεθειμένες σε τρεις διαφορετικές τράπεζες, τα χρήματά του καλύπτονται από τη σχετική νομοθεσία. Επίσης, αν ένα ζευγάρι έχει καταθέσεις 200.000 ευρώ σε κοινό λογαριασμό στην ίδια τράπεζα, ομοίως καλύπτεται από τη νομοθεσία. Αν όμως ένας άνθρωπος έχει συνολικές καταθέσεις 150.000 ευρώ σε τρεις διαφορετικούς λογαριασμούς στην ίδια τράπεζα, καλύπτεται μόνο για τα πρώτα 100.000 ευρώ.

3. Να κάνω ανάληψη και να κρύψω τα μετρητά μου στο σπίτι;

Το να έχει κανείς μετρητά «κάτω από το στρώμα» είναι σαφώς πιο επικίνδυνο από το να τα έχει κατατεθειμένα στην τράπεζα. Τα εκτεθειμένα χρήματα είναι απολύτως ανασφάλιστα, ενώ με δεδομένη την αύξηση της εγκληματικότητας οι πιθανότητες απώλειάς τους - και μάλιστα στο σύνολό τους - είναι σαφώς περισσότερες σε σχέση με το εντελώς υποθετικό και στην πραγματικότητα ανύπαρκτο ενδεχόμενο ενός κουρέματος. Επιπλέον, τα χρήματα που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος, πέραν του ότι είναι λιγότερο ασφαλή, δεν τοκίζονται, γεγονός που μεταφράζεται σε πραγματικές απώλειες εσόδων από τόκους έως και 4% τον χρόνο.

 

4. Είναι πιο ασφαλές να βγάλω τα χρήματά μου εκτός ευρωζώνης;

Η αλήθεια είναι ότι οι εξελίξεις στην Κύπρο και το μπαράζ των δηλώσεων έχουν ήδη προκαλέσει μετακινήσεις κεφαλαίων εκτός ευρωζώνης, ενώ και πολλοί καταθέτες αναζητούν άλλες χώρες ως αποδέκτριες των οικονομιών τους. Στην πραγματικότητα, απόλυτη απάντηση στο ερώτημα δεν υπάρχει. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν σε ένα, πέντε ή δέκα χρόνια η οικονομία της Νορβηγίας, της Νέας Ζηλανδίας ή της Σιγκαπούρης (που αποτελούν και δημοφιλείς προορισμούς χρημάτων) θα είναι ασφαλέστερη από αυτή της ευρωζώνης. Οσοι πάντως αποφασίσουν να μεταφέρουν τα χρήματά τους, θα πρέπει να λάβουν υπ' όψιν τους τον συναλλαγματικό κίνδυνο, αν οι καταθέσεις είναι σε τοπικό νόμισμα, αλλά και το γεγονός ότι ενδεχομένως στη χώρα προορισμού να ισχύουν διαφορετικά όρια για την ασφάλεια των χρημάτων τους. 

5. Υπάρχουν και άλλες ασφαλείς τοποθετήσεις πέραν των καταθέσεων;

Με βάση τις αποδόσεις, αλλά και τη δημοφιλία τους μεταξύ των επενδυτών, τα ομόλογα ισχυρών οικονομιών του ευρωπαϊκού Βορρά, όπως και αυτά της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων συγκαταλέγονται ανάμεσα στους «ασφαλείς λιμένες» της ευρωζώνης. Αν αναλογιστεί κανείς ότι οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων είναι αρνητικές (δηλαδή ο επενδυτής ουσιαστικά πληρώνει για να τοποθετήσει εκεί τα χρήματά του), αυτό σημαίνει ότι οι αγορές θεωρούν την επένδυση ως εξαιρετικά ασφαλή. Εντούτοις, θα πρέπει να σημειωθεί ότι - σε αντίθεση με τις καταθέσεις - δεν υπάρχει ελάχιστο όριο εξασφάλισης σε περίπτωση κουρέματος ομολόγων, ενώ σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μίνιμουμ επένδυσης της τάξης των 50.000 ευρώ. Οσο για τον χρυσό, αν και συνεχίζει από πολλούς να θεωρείται «ασφαλής λιμένας», η μεγάλη μεταβλητότητα στην τιμή του τα τελευταία χρόνια τον καθιστά μάλλον ριψοκίνδυνη επένδυση. 

6. Υπάρχουν ακόμη υψηλά επιτόκια στις προθεσμιακές;

Ναι, αν και έχουν μειωθεί σαφώς σε σχέση με τα δεδομένα που ίσχυαν πριν από το καλοκαίρι του 2012. Πλέον, για ποσά έως 100.000 ευρώ, μπορεί κανείς να αξιώσει ονομαστικά επιτόκια έως και 4,5% από συστημικές τράπεζες, αξιοποιώντας κλιμακωτούς λογαριασμούς ή καταθέσεις που γίνονται μέσω Ιντερνετ. Στις «παραδοσιακές» προθεσμιακές, για αυτά τα ποσά, η ονομαστική απόδοση φτάνει μέχρι το 4%. Εντούτοις, μετά την αύξηση του φόρου των καταθέσεων στο 15% από 10%, από την αρχή του χρόνου, τα πραγματικά χρήματα που προκύπτουν από τους τόκους είναι ακόμη λιγότερα σε σχέση με πέρυσι, όταν στην αγορά υπήρχαν ονομαστικά επιτόκια ακόμη και 6%. 

7. Ερχεται νέα μείωση στα επιτόκια των καταθέσεων;

Ναι. Η εικόνα που υπάρχει είναι ότι με την ολοκλήρωση των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου στις τράπεζες η τρόικα θα πιέσει για ακόμη μεγαλύτερη μείωση στα επιτόκια των καταθέσεων. Η λογική είναι ότι δεν μπορεί μια πλήρως ανακεφαλαιοποιημένη τράπεζα να δίνει στεγαστικά δάνεια με επιτόκιο 3,5% και να έχει καταθέσεις με επιτόκιο 4,5%. Συνεπώς, μέσα στους επόμενους μήνες - πιθανότατα εντός του καλοκαιριού - θα έρθει ένας νέος γύρος μείωσης των αποδόσεων στις προθεσμιακές, της τάξης του 0,5% έως και 1%, φέρνοντας το ταβάνι των ονομαστικών επιτοκίων ακόμη και χαμηλότερα του 4%. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι ήδη πολλές τράπεζες, στις δωδεκάμηνες προθεσμιακές τους, δίνουν χαμηλότερα επιτόκια σε σχέση με αυτές των έξι μηνών.

8. Τι θα γίνει με τα επιτόκια του ευρώ;

Ολα θα εξαρτηθούν από τις επιπτώσεις που θα έχει ευρύτερα στην ευρωζώνη η απόφαση για το κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο. Υπάρχουν αρκετοί αναλυτές που εκτιμούν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων του ενιαίου νομίσματος μέσα στους επόμενους μήνες, προκειμένου να δώσει νέα πνοή στην ανάπτυξη της ευρωζώνης. Αν και, σύμφωνα με αυτή τη μερίδα των αναλυτών, οι εξελίξεις δεν θα γίνουν άμεσα, αλλά εντός του καλοκαιριού ή του φθινοπώρου - η εκτίμησή τους είναι ότι στο τέλος του έτους το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα βρίσκεται στο 0,5% ή και χαμηλότερα, έναντι 0,75% σήμερα. Αυτό σημαίνει επιπλέον μείωση στα επιτόκια των καταθέσεων, αλλά και ψαλίδι στα επιτόκια των δανείων, είτε των νέων είτε των παλιών με κυμαινόμενο επιτόκιο που βασίζεται στην ΕΚΤ. 

9. Πέρα από τους ιδιώτες καταθέτες, ποιους άλλους επηρεάζει το κούρεμα;

Μεγάλοι χαμένοι από αυτό που έγινε στην Κύπρο είναι οι επιχειρήσεις που είχαν παρουσία στο νησί. Υπάρχουν περιπτώσεις εισηγμένων ελληνικών εταιρειών με ταμειακά διαθέσιμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία εμπλέκονται στη δίνη του κουρέματος. Επιπλέον, για τις επιχειρήσεις, η εγγύηση για ποσά έως 100.000 ευρώ δεν λέει ουσιαστικά τίποτα, καθώς αρκετά συχνά έχουν σε λογαριασμούς (τρεχούμενοι ή κίνησης) πολύ περισσότερα χρήματα για να καλύψουν συναλλαγές και ανάγκες σε κεφάλαιο. Συνεπώς, η πρακτική που ακολουθήθηκε στην Κύπρο ενδέχεται να επηρεάσει σημαντικά το επιχειρείν αλλά και τη γενικότερη σχέση των εταιρειών με τις τράπεζες σε ολόκληρη την ευρωζώνη.

10. Κινδυνεύουν οι ελληνικές τράπεζες να έχουν τη μοίρα των κυπριακών;

Οχι. Η διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών έχει αρχίσει εδώ και καιρό και πλέον - ενόψει των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου - βρίσκεται στο τελικό της στάδιο. Ηδη τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν ενισχυθεί με σημαντικά χρηματικά ποσά, ενώ και με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του 2012 έχει ξεκαθαρίσει και η εικόνα όσον αφορά τις πραγματικές κεφαλαιακές τους ανάγκες. Παράλληλα, η τάση επιστροφής χρημάτων προς αυτές από καταθέτες του εξωτερικού αλλά και χρημάτων «από το στρώμα» ενισχύει τη ρευστότητά τους και μειώνει την εξάρτησή τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τέλος, και σε αντίθεση με την Κύπρο, η συντριπτική πλειονότητα της καταθετικής τους βάσης είναι εγχώρια, άρα είναι πολύ πιο δύσκολο να φύγουν μαζικά τα χρήματα αυτά προς το εξωτερικό.

Ασφαλείς τοποθετήσεις
 Με βάση τις αποδόσεις, αλλά και τη δημοφιλία τους μεταξύ των επενδυτών, τα ομόλογα ισχυρών οικονομιών του ευρωπαϊκού Βορρά, όπως και αυτά της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων συγκαταλέγονται ανάμεσα στους «ασφαλείς λιμένες» της ευρωζώνης.

Πηγή:tanea.gr