Μερικές σκέψεις για την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ

Αναμφίβολα, η επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Λευκό Οίκο αποτελεί, από μόνη της, ένα πολιτικό γεγονός βαρύνουσας σημασίας.

Όποιος επιχειρεί  να την υποτιμήσει ή να την αγνοήσει, απλώς επιδίδεται σε ασκήσεις πολιτικής μικροψυχίας.

Σε μια τόσο δύσκολη για την πατρίδα μας περίοδο, η συνάντηση με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης για την Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό.

Από την άλλη πλευρά, για να είμαστε ρεαλιστές, δεν πρέπει να καλλιεργούμε φρούδες ελπίδες, ούτε να αναμένουμε θεαματικά αποτελέσματα.

Μια υπερδύναμη, όπως οι ΗΠΑ, δεν αλλάζει πολιτική μετά από μια τέτοια συνάντηση. Οι αλλαγές θέλουν χρόνο.

Για αυτό και θα έχει ενδιαφέρον η σημειολογία της επίσκεψης.

Αυτά που θα λεχθούν και εκείνα που θα …παραληφθούν.

Τα διεθνή

Παρά τη δυσμενή οικονομική συγκυρία, όπως προαναφέραμε, ίσως είναι η πρώτη φορά που η επίσκεψη Έλληνα Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, συμπίπτει με τον αυξανόμενο γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας μας.

Ειδικότερα:

-Από τη Βόρειο Αφρική, μέχρι την Τουρκία υπάρχει διάχυτη η αίσθηση της πολιτικής αστάθειας και ανασφάλειας. Και στην περιοχή διακυβεύονται ύψιστα συμφέροντα των ΗΠΑ. Ποτέ δεν μας είχαν μεγαλύτερη ανάγκη.

-Η Τουρκία, που φιλοδοξούσε να διαδραματίσει ρόλο περιφερειακής υπερδύναμης στην περιοχή (με τις ευλογίες των ΗΠΑ), εισέρχεται  σε μια φάση εσωτερικής αστάθειας. Η παντοδυναμία του Ερντογάν αμφισβητείται  (ενώ ενοχλεί και η ρητορική του),το  οικονομικό θαύμα ξεθωριάζει και το δόγμα Νταβούτογλου , «περί μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες, κατέληξε σε φιάσκο.

-Τα ενεργειακά, με τη στρατηγική συνεργασία Ισραήλ-Κύπρου και  Ελλάδος (σε συνδυασμό με τα  διαφαινόμενα κοιτάσματα εντός της Ελληνικής ΑΟΖ), ενδιαφέρουν  πολύ τις ΗΠΑ και θέλουν να διεκδικήσουν μελλοντικό ρόλο στην αξιοποίησή τους. Η υπερδύναμη είδε, επίσης, θετικά και την υπογραφή της συμφωνίας για τον ΤΑΡ.

-Η Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2014 θα ασκεί την Προεδρία της ΕΕ, όποτε και αναμένεται να κορυφωθούν οι διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία της ζώνης ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ.

Δεδομένου ότι η Ελλάδα, παρά τα προβλήματά της, αποτελεί μια όαση πολιτικής σταθερότητας στην περιοχή και δεν είναι  μέρος της κρίσης, έχει τη δυνατότητα  να φανεί χρήσιμη ως αξιόπιστος και  αντικειμενικός συνομιλητής. Η χώρα μας, για παράδειγμα, θα μπορούσε να φιλοξενήσει μια διεθνή συνδιάσκεψη για τη Συρία.

Τα οικονομικά

Υψηλά στην ατζέντα της συνάντησης είναι  και η οικονομική κατάσταση της χώρας. Θεωρώ, ότι  η θέση των ΗΠΑ διατυπώθηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης  του Αμερικανού Υπουργού Οικονομικών στην Αθήνα πριν λίγες ημέρες.

Πιθανότατα ο Πρόεδρος Ομπάμα θα αποδώσει εύσημα στις προσπάθειες που καταβάλλει ο ελληνικός λαός και θα τονίσει ότι η χώρα βρίσκεται στο δρόμο της ανάκαμψης.

Αυτά δημοσίως.

Γιατί κατ’ ιδίαν θα εξεταστούν και άλλοι τρόποι με τους οποίους οι ΗΠΑ μπορούν να  συνδράμουν ουσιαστικά.

Ο ένας τρόπος είναι να συνεχίσουν να επιμένουν στην ανάγκη χαλάρωσης της λιτότητας. Αν και δεν εξαρτάται από την ίδια, έχει σημασία  να διατυπώνουν το αίτημα για αλλαγή πολιτικής.

Και  αποκτά ιδιαίτερο βάρος να λέγεται αυτό από τις ΗΠΑ, δεδομένου ότι η οικονομία τους εξήλθε από την ύφεση χωρίς την αιματηρή λιτότητα που διαλύει την Ευρώπη.

Δεύτερον, οι ΗΠΑ  ασκώντας πιέσεις μέσω του ΔΝΤ (του οποίου αποτελούν τον μεγαλύτερο χρηματοδότη)  μπορούν να προωθήσουν το θέμα μιας  νέας (και ουσιαστικής) ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους της χώρας μας. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Είτε με το λεγόμενο OSI, είτε με νέα μείωση των επιτοκίων και μακρά παράταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων, γεγονός που θα μειώσει δραματικά τα χρεολύσια που καταβάλλει ετησίως η χώρα μας. Έτσι, θα απελευθερωθούν  πόροι για αναπτυξιακούς σκοπούς.

Τρίτον, μια θετική ψήφος εμπιστοσύνης της Κυβέρνησης Ομπάμα στην ελληνική οικονομία, ενισχύει τις προοπτικές της χώρας, άρα διευκολύνει της έλευση αμερικανικών κεφαλαίων στην Ελλάδα, είτε υπό την μορφή άμεσων επενδύσεων, είτε με τη συμμετοχή αμερικανικών εταιρειών στα σχέδια αποκρατικοποίησης.

Κυπριακό-Σκοπιανό-τρομοκρατία

Τα θέματα  αυτά παραδοσιακά αποτελούσαν  βασικό αντικείμενο συζήτησης σε  κάθε επίσκεψη έλληνα πρωθυπουργού στο Λευκό Οίκο. Εννοείται ότι θα τεθούν εκ νέου, αλλά δεν προβλέπεται να μονοπωλήσουν τη συζήτηση.

Στο Σκοπιανό είναι πλέον προφανές ότι το πρόβλημα το έχει το καθεστώς Γκρουέφσκι (με την αυξανόμενη διαφοροποίηση του αλβανικού στοιχείου που τον δυσκολεύει ακόμα περισσότερο) και η αμερικανική πλευρά δεν δείχνει την ίδια θέρμη όπως  κατά το παρελθόν. Ίσως γιατί το θέμα της εντάξεως των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ δεσμεύεται από την απόφαση του Βουκουρεστίου, είτε γιατί κάτι ….ανοίγματα του σκοπιανού Πρωθυπουργού προς τη Ρωσία άρχισαν να ενοχλούν.

Για το λόγο αυτό και ο Γκρούεφσκι  επιχειρεί να αλλάξει το πλαίσιο διαπραγμάτευσης με την εμπλοκή των πρωθυπουργών των δυο χωρών. Τούτων δοθέντων, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή για την Ελλάδα να ζητήσει και να εξασφαλίσει κάτι περισσότερο από την επιτήδεια ουδετερότητα των ΗΠΑ.

Όσον αφορά το Κυπριακό, δεν πρέπει να αναμένουμε θεαματικές κινήσεις μια και η μεγαλόνησος προσπαθεί να συνέλθει από το μνημονιακό σοκ. Με την οικονομία της σ΄ αυτή τη δραματική κατάσταση, οποιαδήποτε συζήτηση για την επίλυση του πολιτικού προβλήματος, θα γίνει υπό δυσμενείς όρους, άρα και η λύσις θα είναι επαχθής.

Προσφιλές θέμα των ΗΠΑ αποτελεί πάντα η τρομοκρατία (μόλις πριν λίγες μέρες έθεσαν πάλι τις πρεσβείες τους σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής). Η Ελλάδα δεν  βρίσκεται στο μάτι, όπως παλαιότερα, πρέπει όμως, το ζήτημα της εγχώριας τρομοκρατίας να συνδεθεί με τη διεθνή τρομοκρατία, η οποία  απασχολεί έντονα την αμερικανική διοίκηση. Και εκεί μπορούν να προκύψουν συνέργειες επωφελείς για τη χώρα μας στο ζήτημα αντιμετώπισης της λαθρομετανάστευσης, για παράδειγμα.

Συμπέρασμα: Το ταξίδι του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στις ΗΠΑ, πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη συγκυρία για το μέλλον της χώρας. Η Ελλάδα για να εξέλθει από την κρίση οφείλει να αξιοποιήσει κάθε δυνατότητα που της προσφέρεται. Για κανέναν δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, άνευ όρων μάλιστα. Όμως, μια χώρα για να την παίρνουν σοβαρά στις διεθνείς σχέσεις πρέπει να διεκδικεί με αποφασιστικότητα αυτά που δικαιούται και να μη σκύβει το κεφάλι αναμένοντας…οδηγίες.

Του Κώστα Ροδινού