Για μία ακόμα φορά, η διαδικασία πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και η καθαυτή η εκπαίδευση στο Λύκειο, αποτελούν στοιχεία «μεταρρυθμίσεων». (Την λέξη μεταρρύθμιση δεν την χρησιμοποίησα ποτέ ως υφυπουργός για είναι δύσκολο να ανταποκριθεί κανείς στην βαρύτητά της).
Το Υπουργείο Παιδείας έδωσε στην δημοσιότητα τις προθέσεις του για τις αλλαγές στο Λύκειο, αλλά και στο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Δυστυχώς, τίποτα από αυτά που προτείνονται δεν ανταποκρίνεται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες εξελίξεις στην εκπαίδευση, αλλά ούτε και στις ανάγκες μιας χώρας που βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Για μια ακόμη φορά το σύνθημα «πρώτα ο μαθητής» ανατρέπεται. Και αυτή την φορά ανατρέπεται ριζικά και γίνεται «τελευταίος ο μαθητής». Προηγούνται οι εκπαιδευτικοί, οι φροντιστές, οι «ειδικοί» της εκπαίδευσης και οι αλλαγές που υποτίθεται ότι βελτιώνουν το εκπαιδευτικό σύστημα, ικανοποιώντας όσο το δυντόν περισσότερο – ή θίγοντας όσο το δυνατόν λιγότερο – όλες τις παραπάνω κατηγορίες και αγνοώντας πλήρως τα συμφέροντα του μαθητή.
Λυπάμαι τα νέα παιδιά της χώρας μας. Όχι μόνο θα τους κληροδοτήσουμε ένα αβάσταχτο χρέος και μια χώρα με αναρίθμητα προβλήματα, αλλά και γιατί τα αποστερούμε από την μόνη δυνατότητα που έχουν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες. Τους αποστερούμε δηλαδή μια σωστή εκπαίδευση που θα μπορούσε να αναδείξει τις ικανότητες τους και να τα κάνει ανταγωνιστικά στο διεθνές περιβάλλον. Αντ’ αυτού, τους σπρώχνουμε οριστικά στην λογική της γνώσης-κονσέρβας (και μάλιστα παρωχημένης), με κεντρική επιλογή την αποστήθιση και την τελειοποίηση τεχνικών αντιμετώπισης εξετάσεων.
Έχω το προνόμιο (;) να έχω υπάρξει υπεύθυνος των εξετάσεων 6 φορές σε περιόδους που καλύπτουν τις 3 τελευταίες δεκαετίες. Οπως έχουν παρατηρήσει πολλοί, το σχέδιο που προτείνει το υπ. Παιδείας για τις πανελλαδικές εξετάσεις θυμίζει πολύ το Εθνικό Απολυτήριο του 1995 και το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ του 2007. Ήμουν από τους εμπνευστές του Εθνικού Απολυτηρίου το 1995, δούλεψα σκληρά γι’ αυτό και πίστευα ότι τότε ήταν ό,τι καλύτερο για την εποχή του. Η εποχή εκείνη όμως πέρασε. Τα ξαναζεσταμένα φαγητά δεν έχουν την ίδια αξία. Και το 2007 και το 2009, αλλά και ως Υφυπουργός υποστήριξα ότι το Εθνικό Απολυτήριο είχε πλέον ξεπεραστεί. Τις απόψεις αυτές τις είχα διατυπώσει και στον Γ. Παπανδρέου και στην Α. Διαμαντοπούλου στις σχετικές συζητήσεις μας για τις αλλαγές στο Λύκειο.
Φτάνω ακόμη στο σημείο να πω ότι ακόμα και το σχέδιο που είχα ετοιμάσει το 2010 για τις αλλαγές στις πανελλαδικές εξετάσεις, ως αρμόδιος Υφυπουργός, έχει ξεπεραστεί από τα πράγματα. (Το σχέδιο αυτό δεν δημοσιοποιήθηκε, διότι μεσολάβησε η παραίτησή μου). Στηριζόταν στην λογική ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις θα πρέπει να είναι απλές με μοναδικό στόχο να κατατάσσουν τους υποψήφιους για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να μην διαταράσσεται η εκπαιδευτική διαδικασία και το Λύκειο να είναι πράγματι μια αυτοτελής εκπαιδευτική μονάδα, απαλλαγμένη από την διαδικασία εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο. (Στο σημείο αυτό και μια σημείωση: Στην προετοιμασία της πρότασης που ετοίμαζα ως ΥΦ είχα συγκεντρώσει την νομοθεσία των εξετάσεων. Εμοιαζε με τόμο της ιστορίας του Παπαρρηγόπουλου).
Πέρα από την λανθασμένη πλέον αντίληψη της ανάγκης να προσμετράται για την είσοδο στο Πανεπιστήμιο η απόδοση των μαθητών της Α΄ και της Β΄ Λυκείου, η άποψη ότι χρειάζεται να υπάρχει τράπεζα θεμάτων είναι άκρως αντιεκπαιδευτική. Σε μια εποχή που όλο και περισσότερο γίνεται προσπάθεια διεθνώς, ώστε η εκπαίδευση να προωθεί την κριτική σκέψη, εμείς πηγαίνουμε ακόμη περισσότερο στα συστήματα «κονσέρβα» και μάλιστα με ημερομηνία ξεπερασμένη. Η άποψη ότι η τράπεζα θεμάτων θα μειώσει τις άστοχες επιλογές στις εξετάσεις μπορεί μεν να είναι σωστή, αλλά η ζημιά που θα κάνει η υιοθέτησή της θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Θα καταστήσει την παπαγαλία υπέρτατο στοιχείο της αξιολόγησης των μαθητών και θα ευνοήσει ακόμη περισσότερο τις τεχνικές απομνημόνευσης.
Όπως έχω παρατηρήσει και σε άλλες τοποθετήσεις μου, οι πανελλαδικές εξετάσεις με τον τρόπο που έχουν εξελιχθεί, έχουν ανατρέψει την κοινωνική κινητικότητα, καθοριστικό παράγοντα για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θέλει να βοηθήσει τους λιγότερο προνομιούχους. Όλο και περισσότερο η εκπαίδευση, αντί να είναι όχημα κοινωνικής κινητικότητας, γίνεται όχημα αποκλεισμού και διαιώνισης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Αναρωτιέμαι, σε ποιο βαθμό αυτοί που διαμόρφωσαν το προτεινόμενο σύστημα παρακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις. Τις αλλαγές π.χ. που φέρνει στην εκπαίδευση και στις εξετάσεις η νέα τεχνολογία (σχετική ήταν τελευταία η τοποθέτηση του Αμερικανού Υπουργού Παιδείας για το θέμα αυτό). Επίσης, αν είναι ενήμεροι για την υιοθέτηση μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης της λογικής του κουπονιού για τα πανεπιστήμια από την Αγγλική κυβέρνηση. (Δίνουν πρόσθετη χρηματοδότητηση στα πανεπιστήμια υψηλής ζήτησης που θα δεχθούν φοιτητές με χαμηλότερες αποδόσεις σε ενα δεύτερο γύρο επιλογής). Μια πολύ πληρέστερη προσέγγιση της λογικής του κουπονιού υποστήριζα έντονα και ως Υφυπουργός, αλλά δυστυχώς δεν υιοθετήθηκε.
Όσο αφορά το Λύκειο και τις αλλαγές σε αυτό δεν έχω να πω πολλά πράγματα, γιατί και σε αυτή την περίπτωση ισχύουν τα ίδια. Ισορρόπηση συντεχνιακών επιδιώξεων εις βάρος των μαθητών. Ένα μόνο θα πω. Όταν βλέπει κανείς να υιοθετείται στα Τεχνικά Λύκεια τετραετής (!) κύκλος σπουδών (με την τεχνική εκπαίδευση να περιορίζεται ουσιαστικά μόνο στον τέταρτο χρόνο), αντιλαμβάνεται ότι προφανής στόχος είναι να υποχρεούνται και οι μαθητές της τεχνικής εκπαίδευσης να παρακολουθούν φροντιστήρια.
Είναι ίσως η τελευταία φορά που διατυπώνω απόψεις για αλλαγές στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Δεν ξέρω αν έχει έννοια να προσπαθεί κανείς να συνεισφέρει με σκέψεις σε μια χώρα που δείχνει να προχωρά ακάθεκτη προς την λάθος κατεύθυνση. Σε μια χώρα που οτιδήποτε, όσο καλό και αν έχει γινει, μπορεί ανατραπεί από την μία μέρα στην άλλη, χωρίς καμιά προηγούμενη αξιολόγηση. Σχετικές είναι οι πρόσφατες εμπειρίες από τις ανατροπές που έγιναν με την επαναφορά του συστήματος των μετεγγραφών καταργώντας ένα απόλυτα αξιοκρατικό σύστημα υποβοήθησης ειδικών ομάδων για εισαγωγή στα πανεπιστήμια, το οποίο στηριζόταν σε αξιοκρατικά κριτήρια και όχι σε ρουσφέτια. Ενα σύστημα που χρειάστηκε έναν χρόνο για να διαμορφωθεί και να λειτουργήσει. Η ακόμα και η χωρίς καμιά αιτιολόγηση επαναφορά απολυθέντων καθηγητών Πανεπιστημίου που δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν βρεθεί εκεί.
Είναι βέβαιο ότι, μέσα στην γενική αναταραχή, το σχέδιο αυτό θα υιοθετηθεί. Εύχομαι οι προβλέψεις μου να είναι λάθος και όλα να εξελιχθούν διαφορετικά.
http://panaretos.blogspot.gr/2013/08/blog-post.html
Το Υπουργείο Παιδείας έδωσε στην δημοσιότητα τις προθέσεις του για τις αλλαγές στο Λύκειο, αλλά και στο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Δυστυχώς, τίποτα από αυτά που προτείνονται δεν ανταποκρίνεται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες εξελίξεις στην εκπαίδευση, αλλά ούτε και στις ανάγκες μιας χώρας που βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Για μια ακόμη φορά το σύνθημα «πρώτα ο μαθητής» ανατρέπεται. Και αυτή την φορά ανατρέπεται ριζικά και γίνεται «τελευταίος ο μαθητής». Προηγούνται οι εκπαιδευτικοί, οι φροντιστές, οι «ειδικοί» της εκπαίδευσης και οι αλλαγές που υποτίθεται ότι βελτιώνουν το εκπαιδευτικό σύστημα, ικανοποιώντας όσο το δυντόν περισσότερο – ή θίγοντας όσο το δυνατόν λιγότερο – όλες τις παραπάνω κατηγορίες και αγνοώντας πλήρως τα συμφέροντα του μαθητή.
Λυπάμαι τα νέα παιδιά της χώρας μας. Όχι μόνο θα τους κληροδοτήσουμε ένα αβάσταχτο χρέος και μια χώρα με αναρίθμητα προβλήματα, αλλά και γιατί τα αποστερούμε από την μόνη δυνατότητα που έχουν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες. Τους αποστερούμε δηλαδή μια σωστή εκπαίδευση που θα μπορούσε να αναδείξει τις ικανότητες τους και να τα κάνει ανταγωνιστικά στο διεθνές περιβάλλον. Αντ’ αυτού, τους σπρώχνουμε οριστικά στην λογική της γνώσης-κονσέρβας (και μάλιστα παρωχημένης), με κεντρική επιλογή την αποστήθιση και την τελειοποίηση τεχνικών αντιμετώπισης εξετάσεων.
Έχω το προνόμιο (;) να έχω υπάρξει υπεύθυνος των εξετάσεων 6 φορές σε περιόδους που καλύπτουν τις 3 τελευταίες δεκαετίες. Οπως έχουν παρατηρήσει πολλοί, το σχέδιο που προτείνει το υπ. Παιδείας για τις πανελλαδικές εξετάσεις θυμίζει πολύ το Εθνικό Απολυτήριο του 1995 και το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ του 2007. Ήμουν από τους εμπνευστές του Εθνικού Απολυτηρίου το 1995, δούλεψα σκληρά γι’ αυτό και πίστευα ότι τότε ήταν ό,τι καλύτερο για την εποχή του. Η εποχή εκείνη όμως πέρασε. Τα ξαναζεσταμένα φαγητά δεν έχουν την ίδια αξία. Και το 2007 και το 2009, αλλά και ως Υφυπουργός υποστήριξα ότι το Εθνικό Απολυτήριο είχε πλέον ξεπεραστεί. Τις απόψεις αυτές τις είχα διατυπώσει και στον Γ. Παπανδρέου και στην Α. Διαμαντοπούλου στις σχετικές συζητήσεις μας για τις αλλαγές στο Λύκειο.
Φτάνω ακόμη στο σημείο να πω ότι ακόμα και το σχέδιο που είχα ετοιμάσει το 2010 για τις αλλαγές στις πανελλαδικές εξετάσεις, ως αρμόδιος Υφυπουργός, έχει ξεπεραστεί από τα πράγματα. (Το σχέδιο αυτό δεν δημοσιοποιήθηκε, διότι μεσολάβησε η παραίτησή μου). Στηριζόταν στην λογική ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις θα πρέπει να είναι απλές με μοναδικό στόχο να κατατάσσουν τους υποψήφιους για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να μην διαταράσσεται η εκπαιδευτική διαδικασία και το Λύκειο να είναι πράγματι μια αυτοτελής εκπαιδευτική μονάδα, απαλλαγμένη από την διαδικασία εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο. (Στο σημείο αυτό και μια σημείωση: Στην προετοιμασία της πρότασης που ετοίμαζα ως ΥΦ είχα συγκεντρώσει την νομοθεσία των εξετάσεων. Εμοιαζε με τόμο της ιστορίας του Παπαρρηγόπουλου).
Πέρα από την λανθασμένη πλέον αντίληψη της ανάγκης να προσμετράται για την είσοδο στο Πανεπιστήμιο η απόδοση των μαθητών της Α΄ και της Β΄ Λυκείου, η άποψη ότι χρειάζεται να υπάρχει τράπεζα θεμάτων είναι άκρως αντιεκπαιδευτική. Σε μια εποχή που όλο και περισσότερο γίνεται προσπάθεια διεθνώς, ώστε η εκπαίδευση να προωθεί την κριτική σκέψη, εμείς πηγαίνουμε ακόμη περισσότερο στα συστήματα «κονσέρβα» και μάλιστα με ημερομηνία ξεπερασμένη. Η άποψη ότι η τράπεζα θεμάτων θα μειώσει τις άστοχες επιλογές στις εξετάσεις μπορεί μεν να είναι σωστή, αλλά η ζημιά που θα κάνει η υιοθέτησή της θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Θα καταστήσει την παπαγαλία υπέρτατο στοιχείο της αξιολόγησης των μαθητών και θα ευνοήσει ακόμη περισσότερο τις τεχνικές απομνημόνευσης.
Όπως έχω παρατηρήσει και σε άλλες τοποθετήσεις μου, οι πανελλαδικές εξετάσεις με τον τρόπο που έχουν εξελιχθεί, έχουν ανατρέψει την κοινωνική κινητικότητα, καθοριστικό παράγοντα για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θέλει να βοηθήσει τους λιγότερο προνομιούχους. Όλο και περισσότερο η εκπαίδευση, αντί να είναι όχημα κοινωνικής κινητικότητας, γίνεται όχημα αποκλεισμού και διαιώνισης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Αναρωτιέμαι, σε ποιο βαθμό αυτοί που διαμόρφωσαν το προτεινόμενο σύστημα παρακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις. Τις αλλαγές π.χ. που φέρνει στην εκπαίδευση και στις εξετάσεις η νέα τεχνολογία (σχετική ήταν τελευταία η τοποθέτηση του Αμερικανού Υπουργού Παιδείας για το θέμα αυτό). Επίσης, αν είναι ενήμεροι για την υιοθέτηση μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης της λογικής του κουπονιού για τα πανεπιστήμια από την Αγγλική κυβέρνηση. (Δίνουν πρόσθετη χρηματοδότητηση στα πανεπιστήμια υψηλής ζήτησης που θα δεχθούν φοιτητές με χαμηλότερες αποδόσεις σε ενα δεύτερο γύρο επιλογής). Μια πολύ πληρέστερη προσέγγιση της λογικής του κουπονιού υποστήριζα έντονα και ως Υφυπουργός, αλλά δυστυχώς δεν υιοθετήθηκε.
Όσο αφορά το Λύκειο και τις αλλαγές σε αυτό δεν έχω να πω πολλά πράγματα, γιατί και σε αυτή την περίπτωση ισχύουν τα ίδια. Ισορρόπηση συντεχνιακών επιδιώξεων εις βάρος των μαθητών. Ένα μόνο θα πω. Όταν βλέπει κανείς να υιοθετείται στα Τεχνικά Λύκεια τετραετής (!) κύκλος σπουδών (με την τεχνική εκπαίδευση να περιορίζεται ουσιαστικά μόνο στον τέταρτο χρόνο), αντιλαμβάνεται ότι προφανής στόχος είναι να υποχρεούνται και οι μαθητές της τεχνικής εκπαίδευσης να παρακολουθούν φροντιστήρια.
Είναι ίσως η τελευταία φορά που διατυπώνω απόψεις για αλλαγές στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Δεν ξέρω αν έχει έννοια να προσπαθεί κανείς να συνεισφέρει με σκέψεις σε μια χώρα που δείχνει να προχωρά ακάθεκτη προς την λάθος κατεύθυνση. Σε μια χώρα που οτιδήποτε, όσο καλό και αν έχει γινει, μπορεί ανατραπεί από την μία μέρα στην άλλη, χωρίς καμιά προηγούμενη αξιολόγηση. Σχετικές είναι οι πρόσφατες εμπειρίες από τις ανατροπές που έγιναν με την επαναφορά του συστήματος των μετεγγραφών καταργώντας ένα απόλυτα αξιοκρατικό σύστημα υποβοήθησης ειδικών ομάδων για εισαγωγή στα πανεπιστήμια, το οποίο στηριζόταν σε αξιοκρατικά κριτήρια και όχι σε ρουσφέτια. Ενα σύστημα που χρειάστηκε έναν χρόνο για να διαμορφωθεί και να λειτουργήσει. Η ακόμα και η χωρίς καμιά αιτιολόγηση επαναφορά απολυθέντων καθηγητών Πανεπιστημίου που δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν βρεθεί εκεί.
Είναι βέβαιο ότι, μέσα στην γενική αναταραχή, το σχέδιο αυτό θα υιοθετηθεί. Εύχομαι οι προβλέψεις μου να είναι λάθος και όλα να εξελιχθούν διαφορετικά.
http://panaretos.blogspot.gr/2013/08/blog-post.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου