Πώς φθάσαμε στη σημερινή κρίση

Στις ρίζες της σημερινής κρίσεως στην Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται η ουσιαστική εγκατάλειψη της επιδίωξης των ιδρυτών της για ένα είδος Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, με χαλαρότερη πάντως κεντρική εξουσία και ισχυρότερη αυτοτέλεια και ισοτιμία των κρατών-μελών της, όπως επεσήμανα την προηγούμενη Κυριακή. 
Αυτή η ευγενής προσδοκία βαθμιαία εγκαταλείφθηκε και μαζί βασικές αξίες στις οποίες στηρίχθηκαν οι εμπνευστές της. 

Πεισματική ήταν, π.χ., η άρνηση των εκπονησάντων το σχέδιο Ευρωπαϊκού Συντάγματος να εντάξουν στο προοίμιο την αναφορά στις πηγές του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως τη χριστιανική θρησκεία, και υποβαθμισμένα τον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό. Εμφαση δόθηκε στις αξίες που πήγασαν από τη Γαλλική Επανάσταση, με αγνόηση του γεγονότος ότι αυτή γέννησε και την Τρομοκρατία. 

Αυτή, που τόσο λάτρεψε και ο Λένιν, επικαλείται και σήμερα υψηλά ιδεώδη δραστηριοποιούμενη με διάφορες μορφές σε ολόκληρο τον πλανήτη, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται και η χρηματοπιστωτική τρομοκρατία.

Ειδικότερα δύο υπήρξαν τα τραγικά λάθη κατά την εξέλιξη του σχεδιασμού της ΕΕ:

 πρώτον, η αγνόηση της αδήριτης ανάγκης για οικονομική και δημοσιονομική ενοποίηση και πολιτική ένωση και, δεύτερον, η προς Ανατολάς διεύρυνση χωρίς την προηγούμενη εμβάθυνση και ολοκλήρωση της ενοποίησης του αρχικού συμπαγέστερου πυρήνα της. Το λάθος αυτό αναγνώρισαν πρόσφατα και οι Ζισκάρ ντ' Εστέν και Ντελόρ, δύο μεγάλοι οραματιστές και συντελεστές της πορείας για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Το ημιτελές ευρωπαϊκό σκάφος είχε να αντιμετωπίσει εκτός από τις παιδικές ασθένειες του πρωτόγνωρου παγκοσμίως εγχειρήματος και τις συνέπειες της τεχνολογικής επανάστασης και της συνεπακόλουθης παγκοσμιοποίησης που έθεσαν σε δεύτερη μοίρα τις κρατικές οντότητες, τα προστατευτικά σύνορα και την ηγεμονία των πλούσιων χωρών της Δύσεως. Η εκρηκτική ανάπτυξη των «Ασιατικών Τίγρεων», αλλά και χωρών της Λατινικής Αμερικής, μετακινεί το κέντρο βάρους της οικονομικής δύναμης και άφησε έκθετη στον ανελέητο ανταγωνισμό τους την άλλοτε εντός ισχυρών προστατευτικών τειχών ευημερούσα Δύση.

Αποτέλεσμα: τείνει να απολεσθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των προϊόντων τους και κινδυνεύει από τις συνέπειες του υπερδανεισμού που τροφοδοτούσε ένα ασύδοτο και άπληστο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο είναι σχεδόν αδύνατο να τιθασευθεί και να ελεγχθεί. Γιατί προϋπόθεση γι' αυτό είναι να υπάρξει μια παγκόσμια συνεννόηση και πρωτοβουλία, πράγμα αδιανόητο δεδομένης της ασυνεννοησίας ακόμη και μεταξύ των μελών μιας οικογένειας.

Μέσα σε αυτή τη δίνη που προκαλεί η αδυναμία των δεινοσαύρων να εξελιχθούν για να επιβιώσουν, χάνονται και πολλές κοινωνικές κατακτήσεις που εν πολλοίς ευδοκίμησαν μέσα στον ισχυρά προστατευόμενο χώρο των πλούσιων βιομηχανικών χωρών με την καταλήστευση των πρώτων υλών, που υπήρχαν άφθονες στον Τρίτο Κόσμο. Η ενεργειακή κρίση ήταν η πρώτη οδυνηρή συνέπεια της εξέγερσης πρώτων των παραγωγών πετρελαίου, στις εξευτελιστικές τιμές του οποίου είχαν βασισθεί η εκρηκτική ανάπτυξη των βιομηχανικών χωρών και η ευημερία των λαών τους.

Καθώς τώρα η φτώχεια φέρνει γκρίνια, η προβληματική συνοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση αποδυναμώνεται, το εθνικό συμφέρον προτάσσεται του συλλογικού και τα ισχυρά μέλη τείνουν να αυτονομηθούν ατομικά και ως ομάδες κρατών.
Ηδη διαμορφώνεται το τόξο του Βορρά, με ηγεμονεύουσα τη Γερμανία.

Μέσα σε αυτή δίνη που τείνει να παγιώσει τη μετακίνηση του κέντρου οικονομικού βάρους από τη Γηραιά Ευρώπη, ίσως και από τις ΗΠΑ, προς τις περιοχές των νέων οικονομικών δυνάμεων, εκδηλώνονται ισχυρές τάσεις ύφεσης. Ετσι επιδεινώνεται και η οικονομική κρίση της Ελλάδας, πέρα από τις δικές της τραγικές αδυναμίες και τις οικονομικές, νομικές και ηθικές παρεκτροπές της και τα καθημερινά καραγκιοζιλίκια των πολιτικών. Μπορεί πολλοί να διασκεδάζουμε, όμως μάλλον θα έπρεπε να τρομάζουμε για το ποια δεινά αυτά μας επιφυλάσσουν , ανεξάρτητα από το αν θα πάρουμε ή όχι τη δόση των 31,5 ή 44,5 δισ. ευρώ.

Του  Γ. Μαρίνου από το Βήμα...