Όλο το σχέδιο γι τις νέες συντάξεις

Αλλάζει εκ βάθρων ο υπολογισμός των συντάξεων για όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν από την 1η/1/2015 και μετά. Οι ασφαλισμένοι θα λαμβάνουν τμήμα από τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ, το αναλογικό ποσό για τα έτη ασφάλισης από την 1η/1/2011 και μετά και το τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης μέχρι το 2010.

Οι αλλαγές έρχονται από τις διατάξεις του ασφαλιστικού νόμου 3863/10 που μπαίνουν σε ισχύ ως προς τον υπολογισμό των συντάξεων για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από την επόμενη χρονιά.


Δεν επηρεάζονται σε τίποτε δηλαδή όσοι είναι ήδη συνταξιούχοι, καθώς και όσοι πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν μέχρι το τέλος του 2014. 
Ο νέος νόμος και ο τρόπος εφαρμογής του αφορούν όσους πρόκειται να βγουν στη σύνταξη με αίτησή τους από την 1η/1/2015 και εφεξής.

Οι νέες συντάξεις έχουν συνδυαστεί με τη βασική των 360 ευρώ. Και πολλοί θεωρούν ότι αυτή θα είναι και η σύνταξή τους από το 2015. Η εντύπωση αυτή είναι τελείως λανθασμένη. Οι ασφαλισμένοι που θα αποχωρήσουν από το 2015 θα παίρνουν πάνω ή κάτω το ίδιο ποσό που θα είχαν αν εφαρμοζόταν ό,τι ισχύει και σήμερα. Με τη διαφορά ότι οι συντάξεις από το 2015 θα είναι περισσότερο «ανταποδοτικές» με τις εισφορές και το ύψος τους που θα έχουν να κάνουν περισσότερο με το μέσο όρο των αποδοχών των εργαζομένων για το διάστημα της ασφάλισής τους από το 2011 και μετά.

Μειωμένοι μισθοί σημαίνει και λιγότερες εισφορές, άρα και μικρότερο - αναλογικό ποσό σύνταξης για το διάστημα από το 2011 και μετά. Αντίθετα, σταθεροί μισθοί (όπως μέχρι το 2010) σημαίνει και πολύ έως ελάχιστη επίπτωση στη σύνταξη για κάποιον που θα βγει το 2015.
Το θέμα, ωστόσο, έχει να κάνει με το κομμάτι της βασικής σύνταξης και με τα κριτήρια που θα χορηγείται. Εδώ εξετάζονται διάφοροι τρόποι και εναλλακτικά σενάρια.
Οι αλλαγές βρίσκονται στο μικροσκόπιο ειδικής επιτροπής που έχει συσταθεί στο υπουργείο Εργασίας και σύντομα αναμένεται να υποβάλει τις τελικές προτάσεις της.

Το σχέδιο των αλλαγών αποκαλύπτει σήμερα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, σύμφωνα με τις τελικές προτάσεις και τις παρατηρήσεις που έχει πάρει και επεξεργάζεται η επιτροπή, από διοικήσεις ασφαλιστικών ταμείων και, κυρίως, από το μεγαλύτερο Ταμείο της χώρας, το ΙΚΑ, που έχει και το μεγαλύτερο ρόλο μέσα στην επιτροπή.

Οι προτάσεις αυτές, που είναι στα χέρια της επιτροπής, αφορούν στα εξής:

1.  Κατώτατα όρια: Προτείνεται να θεσπιστούν ειδικοί συντελεστές για όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν με τα «κατώτατα όρια», δηλαδή με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης, ώστε το ποσό της τελικής τους σύνταξης να είναι περισσότερο αναλογικό έναντι των εισφορών που έχουν καταβάλει στο διάστημα του ασφαλιστικού βίου τους. Σήμερα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο έγγραφο που αποκαλύπτει ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, «οι ασφαλισμένοι που έχουν από 1 μέχρι και 3.299 ημέρες εργασίας (π.χ. στην 6^η ασφαλιστική κλάση με συντάξιμο μισθό 603 ευρώ) παίρνουν το ίδιο βασικό ποσό σύνταξης που ανέρχεται στα 259,18 ευρώ. Δηλαδή το ποσό είναι το ίδιο είτε ο ασφαλισμένος δικαιούται σύνταξη με 1 ημέρα ασφάλισης, λόγω εργατικού ατυχήματος, είτε με 1.500 ημέρες λόγω αναπηρίας ή θανάτου». Ωστόσο, επειδή ισχύουν τα κατώτατα όρια σύνταξης, το τελικό ποσό που καταβάλλεται ανέρχεται στα 487 ευρώ για όλες τις περιπτώσεις. Οι ανισότητες που δημιουργούν τα κατώτατα όρια με το νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων από το 2015 «είναι σημαντικές ιδίως για όσους έχουν 35 χρόνια ασφάλισης», επισημαίνεται στο έγγραφο και για το λόγο αυτό, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «τίθεται θέμα εφαρμογής συντελεστή που θα εξαρτά το ύψος του ποσού από τον αριθμό των ημερών ασφάλισης». Ο συντελεστής αυτός, στην ουσία, θα διαμορφώνει το ποσό σύνταξης σε χαμηλότερα επίπεδα και, πάντως, θα λειτουργεί σε πλήρως ανταποδοτική βάση, ώστε οι ασφαλισμένοι που έχουν λίγες ημέρες ασφάλισης, αλλά συνταξιοδοτούνται με 487 ευρώ (κατώτατο όριο), να παίρνουν μόνο την αναλογία των εισφορών που έχουν καταβάλει χωρίς το προνοιακό κομμάτι των κατώτατων ορίων! Στην περίπτωση αυτή όσοι αποχωρούν με 4.500 ημέρες ασφάλισης και με χαμηλές αποδοχές θα παίρνουν τη σύνταξη που αντιστοιχεί στις εισφορές τους και όχι την κατώτατη των 487 ευρώ.

2.  ΕΚΑΣ + βασική σύνταξη: Εξετάζεται αν θα πρέπει να χορηγείται ΕΚΑΣ σε όσους θα παίρνουν αναλογική σύνταξη και τμήμα από τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ. Και αυτό γιατί τα 360 ευρώ είναι το καθαρά προνοιακό ποσό την αναλογία του οποίου θα χορηγούν τα Ταμεία με κρατική χρηματοδότηση χωρίς να έχουν πληρωθεί εισφορές από τους ασφαλισμένους. Το ύψος, δε, της βασικής σύνταξης θα φτάνει στα 360 ευρώ μόνο για όσους έχουν 35 έτη παραμονής στη χώρα και δεν δικαιούνται αναλογικό ποσό σύνταξης. Οσοι θα παίρνουν σύνταξη βάσει εισφορών (η συντριπτική πλειονότητα δηλαδή) θα δικαιούνται αναλογία της βασικής σύνταξης από το 2011 και μετά με βάση το συνολικό διάστημα της ασφάλισής τους. Αυτό σημαίνει ότι ένας ασφαλισμένος που θα συνταξιοδοτηθεί το 2015 με 25 έτη ασφάλισης θα πάρει την αναλογία της βασικής σύνταξης για τα έτη ασφάλισής του από το 2011 και μετά, δηλαδή τα 4/25 των 360 ευρώ, που είναι 57,6 ευρώ. Το υπόλοιπο ποσό σύνταξης θα είναι αυτό που αντιστοιχεί στις εισφορές για το διάστημα της ασφάλισής του μέχρι το 2010 και μετά το 2011. Το θέμα που βάζει η πρόταση του ΙΚΑ είναι αν στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να χορηγείται και ΕΚΑΣ, καθώς ο ασφαλισμένος θα παίρνει ήδη ένα προνοιακό ποσό από τη βασική σύνταξη χωρίς να έχουν καταβληθεί εισφορές.
3.  Εισοδηματικά κριτήρια στη βασική σύνταξη: Μελετάται αν η βασική σύνταξη θα πρέπει χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια στην περίπτωση των ασφαλισμένων που παίρνουν και την αναλογική σύνταξη.
4.  Μεταβίβαση της βασικής σύνταξης: Στις προτάσεις της επιτροπής μπαίνει και θέμα αν το ποσό από τη βασική σύνταξη θα πρέπει ή όχι να μεταβιβάζεται λόγω θανάτου στο/στη σύζυγο ή άλλα μέλη της οικογένειας. 
5.  Δεύτερη σύνταξη: Για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σε δεύτερη σύνταξη από το 2015 προτείνεται εμμέσως πλην σαφώς να μη χορηγείται ποσό από τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ εφόσον έχουν συνταξιοδοτηθεί με τα κατώτατα όρια. Επί της ουσίας, προτείνεται να μη χορηγείται ποσό βασικής σύνταξης σε εργαζόμενους συνταξιούχους που λαμβάνουν ήδη 487 ευρώ και (κατώτατα όρια) στην περίπτωση που θεμελιώσουν δικαίωμα για δεύτερη σύνταξη από το 2015 και μετά. Και αυτό γιατί, όπως αναφέρεται στις παρατηρήσεις του εγγράφου, έτσι «ευνοείται δύο φορές», μία με το προνοιακό ποσό που περιλαμβάνεται στα 487 ευρώ και μία με το προνοιακό ποσό της βασικής σύνταξης.

6.  Ημερομίσθιο υπολογισμού του «νέου» κατώτατου ορίου βασικής και αναλογικής σύνταξης: Ο νόμος προβλέπει (άρθρο 3) ότι το άθροισμα των ποσών της βασικής + αναλογικής σύνταξης για όσους συνταξιοδοτούνται από το 2015 με τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης δεν μπορεί να είναι κατώτερο από τα 15 ημερομίσθια, όπως αυτά καθορίζονται από την Εθνική Σύμβαση Εργασίας για το 2015. Η διάταξη αυτή κρύβει εκπλήξεις στο νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων καθώς προσδιορίζει στην ουσία… δύο κατώτατα όρια συντάξεων, ανάλογα με το ημερομίσθιο που θα χρησιμοποιηθεί ως βάση υπολογισμού των συντάξεων. Η πρόταση που αναφέρεται στο έγγραφο που φέρνει στη δημοσιότητα ο «Ε.Τ.» της Κυριακής παραπέμπει στον υπολογισμό της σύνταξης με βάση το νομοθετημένο «μνημονιακό» βασικό ημερομίσθιο που μειώθηκε στα 26,18 ευρώ. Με την πρόταση αυτή το κατώτατο όριο βασικής + αναλογικής σύνταξης για όσους αποχωρούν με 4.500 ημέρες ασφάλισης από το 2015 θα διαμορφωθεί στα 392,7 ευρώ, ενώ σήμερα είναι 487 ευρώ. Ωστόσο, οι τελευταίες πληροφορίες από μέλη της επιτροπής που μίλησαν στον «Ε.Τ.» της Κυριακής κάνουν λόγο για «μεταστροφή» και για υπολογισμό σύνταξης όχι με βάση το νομοθετημένο βασικό ημερομίσθιο των 26,18 ευρώ, αλλά με το βελτιωμένο ημερομίσθιο των 33 ευρώ που ίσχυε πριν καταργηθεί με τους νόμους του Μνημονίου. Σε αυτή την περίπτωση το κατώτατο όριο σύνταξης θα διαμορφωθεί στα 495 ευρώ.

 
Οι «γκρίζες ζώνες» για τον προσδιορισμό και τη χορήγηση ΕΚΑΣ
 
Πέραν αυτών που προτείνονται υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» που δεν έχουν ξεκαθαριστεί και έχουν να κάνουν:

• Με το ποσό σύνταξης επί του οποίου θα υπολογίζονται τα οικογενειακά επιδόματα.
• Με το αν θα ισχύσει και στους δικαιούχους βασικής σύνταξης, λόγω αναπηρίας ή λόγω θανάτου, το κριτήριο διαμονής τους στην Ελλάδα για 35 έτη, προκειμένου να δίνεται ολόκληρο το ποσό των 360 ευρώ.
• Με το ποσό που θα συγκρίνεται η σύνταξη από το 2015 και μετά καθώς, όπως αναφέρει ο νόμος 3963/10, όσοι συνταξιοδοτούνται από το 2015 και μετά δεν θα παίρνουν σε καμία περίπτωση μεγαλύτερη σύνταξη από αυτή που θα έπαιρναν με το παλιό σύστημα. Και εδώ υπάρχει «γκρίζα ζώνη» για τα Ταμεία καθώς θα πρέπει να προσδιοριστεί με ποιο ποσό σύνταξης θα γίνεται αυτή η σύγκριση. Αν δηλαδή θα αφορά στη σύνταξη που θα έπαιρναν συμπεριλαμβανομένου και του προνοιακού ποσού ή αν η σύγκριση των νέων με τις παλιές συντάξεις θα γίνεται μόνο επί τη βάσει των οργανικών συντάξεων που αντιστοιχούν σε εισφορές. Στο ΤΕΒΕ, για παράδειγμα, υπάρχει σε όλες τις συντάξεις το προνοιακό ποσό των 220 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι, αν η σύνταξη βάσει εισφορών είναι 700 ευρώ, με τα 220 ευρώ επιπλέον πάει στα 920. Το ζήτημα που πρέπει να διευκρινιστεί είναι αν ειδικά για όσους αποχωρούν από τον ΟΑΕΕ μετά το 2015 θα εξακολουθήσει να ισχύει και το προνοιακό ποσό των 220 ευρώ, που με τα έως τώρα δεδομένα  δείχνει απίθανο να συμβεί.

 
Την ίδια στιγμή η εξειδίκευση του νόμου 3863/10 ανοίγει και άλλα ζητήματα, που έχουν να κάνουν με τις αντοχές των Ταμείων. Στο τραπέζι των συζητήσεων, όπως πληροφορείται ο «Ε.Τ.» της Κυριακής, επανέρχεται θέμα αλλαγών στα κριτήρια χορήγησης του ΕΚΑΣ στους νυν συνταξιούχους. Και αυτό καθώς το υπουργείο Εργασίας έχει διαπιστώσει ότι το ποσό του ΕΚΑΣ (230 ευρώ) αποτελεί κίνητρο για ανασφάλιστη εργασία ώστε οι νέοι συνταξιούχοι να συμπληρώνουν μόνο τις απαιτούμενες 4.500 ημέρες ασφάλισης για να παίρνουν χαμηλή σύνταξη και να δικαιούνται και το ΕΚΑΣ. Ενα από τα σενάρια που εξετάζονται είναι να αυξηθεί το όριο ηλικίας για την καταβολή του βοηθήματος στα 67 έτη που ισχύει για σύνταξη γήρατος, ενώ είναι πιθανό να συνδυαστεί η χορήγησή του και με πιο χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια από το 2015.
 
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 
Παραδείγματα νέου υπολογισμού
 
Ασφαλισμένος με 25 έτη, εκ των οποίων 4 μετά το 2011
 
Μισθός: 602 ευρώ.
Σύνταξη σήμερα: 487 € (πλήρες κατώτατο όριο) χωρίς ΕΚΑΣ.
Σύνταξη με ΕΚΑΣ: 717 €.
 
Με αποχώρηση το 2015:
Σύνταξη: 405,16€ (*).

• Βασική (360Χ4/25): 57,6 €.
• Αναλογική σύνταξη μετά το 2011: 22,08 €.
• Σύνταξη μέχρι το 2010: 325,48 €.

 
 
 
Ασφαλισμένος με 20,3 έτη, εκ των οποίων 4 μετά το 2011
Μισθός: 1.200 ευρώ.
Σύνταξη σήμερα: 511 €.
 
Με αποχώρηση το 2015:
Σύνταξη: 509 € (*).

• Βασική (360Χ4/25): 71 €.
• Αναλογική σύνταξη μετά το 2011: 37 €.
• Σύνταξη μέχρι το 2010: 402 €.

 

 
Ασφαλισμένος με 25 έτη, εκ των οποίων 4 μετά το 2011
Μισθός: 1.800 ευρώ (μ.ό. καλύτερης 5ετίας έως το 2010).
Σύνταξη σήμερα: 810 €.
Με αποχώρηση το 2015 και μισθό 1.600 € (μ.ό. από 2011 και μετά):
Σύνταξη: 805 €. 

• Βασική (360Χ4/25): 57,6€.
• Αναλογική σύνταξη μετά το 2011: 67,84 €.
• Σύνταξη μέχρι το 2010: 680 €.

 
 
 
 
Ενδεικτικός πίνακας για το τμήμα από τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ που θα παίρνουν όσοι συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2015 και μετά.
 

Ετος συνταξιοδότησης	Ετη ασφάλισης	Βασική σύνταξη από το 2015* (€)
2015	18	80
2016	20	90
2017	22	98,18
2018	25	100,8
2019	29	99,3
2020	35	92,5

• Για ασφαλισμένους που δικαιούνται αναλογική σύνταξη με χρόνο ασφάλισης πριν και μετά το 2011, η βασική σύνταξη είναι ανάλογη των ετών ασφάλισης μετά το 2011 προς το συνολικό χρόνο ασφάλισής τους.

 
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ
kkatikos@e-typos.com


Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής