Ένα ετερόκλητο πλήθος πιέζει εδώ και πέντε χρόνια να επιστρέψουμε σε εθνικό νόμισμα και κατηγορούν το ευρώ για κάθε αδυναμία της ελληνικής οικονομίας. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι! Δεν είμαι ευρωλάγνος και δεν θα με πείραζε να έχουμε ως νόμισμα το δολάριο, την δραχμή ή οτιδήποτε άλλο. Αρκεί να είχαμε μία ανταγωνιστική οικονομία. Κι αυτό που γνωρίζω, επίσης, είναι ότι οι ιππότες της δραχμής αντιπροσωπεύουν κάτι τελείως διαφορετικό: Την προοπτική μιας νέας λεηλασίας της χώρας!
Οι οικονομολόγοι της δραχμής έχουν πέσει μέχρι σήμερα εκατό φορές έξω στις όποιες προβλέψεις τους αλλά βρίσκουν ακόμη ακροατήριο για να μας λένε τις ανοησίες τους. Οι ίδιοι το κάνουν για τελείως ιδιοτελείς σκοπούς. Στην αρχή δοκίμασαν την ανέλιξη μέσω του Γεωργίου Παπανδρέου και στην συνέχεια πόνταραν στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν την πραμάτεια τους την αγόραζαν οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, εκεί θα ήταν...
Μία άλλη κατηγορία που συμμετέχει σε αυτή την "συμμαχία" είναι οι χρεοκοπημένοι επιχειρηματίες, οι οποίοι ελπίζουν ότι μέσω του υψηλού πληθωρισμού θα μπορέσουν να πάρουν πίσω τις επιχειρήσεις τους. Όσο για την άρχουσα τάξη; Δεν θα έβλεπε άσχημα μία πλήρη κατάρρευση των αξιών, καθώς οι εκπρόσωποί της έχουν μεταφέρει εδώ και καιρό τον πλούτο τους έξω από την χώρα.
Αυτή την στιγμή οι μόνοι που προσπαθούν να κρατήσουν την χώρα στην ζώνη του ευρώ είναι οι ... Γερμανοί! Για τους δικούς τους βέβαια λόγους. Θεωρούν την Ελλάδα προέκταση της δικής τους αυλής. Επίσης, έχουν ήδη ξοδέψει μεγάλα χρηματικά ποσά για την διάσωση και εκτιμούν ότι ο γερμανικός τρόπος είναι το καλύτερο γιατρικό για τις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, όπως και κάθε άλλης οικονομίας. Η αποτυχία των Γερμανών έγκειται στην απροθυμία τους να αντιληφθούν ότι η Ελλάδα δεν είναι ένα ομόσπονδο κράτος της Γερμανίας και οι Έλληνες δεν είναι Γερμανοί. Ότι έχουν άλλη κουλτούρα και φιλοσοφία και άλλον τρόπο προσέγγισης, όπως άλλωστε και ο κάθε λαός.
Η μεγάλη εικόνα, πάντως, είναι ότι τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα είναι αυτή την στιγμή εκείνο των Γερμανών και εκείνο των δραχμολάγνων. Λείπει το στρατόπεδο των υγιώς σκεπτόμενων Ελλήνων! Το μεγάλο δυστύχημα αυτής της χώρας ήταν και εξακολουθεί να είναι η απουσία εθνικής συνείδησης στα ανώτερα κλιμάκια της αστικής τάξης. Αν υπήρχε, η πορεία της χώρας θα ήταν τελείως διαφορετική...
Το ευρώ είναι το νόμισμα της Ενωμένης Ευρώπης. Όσο η Ευρώπη δυναμώνει, τόσο θα γίνεται και πιο ισχυρό το νόμισμά της και αντίστροφα. Η μικρή Ελλάδα δεν μπορούσε να λείπει από αυτή την ιστορική συγκυρία. Από την άλλη πλευρά όμως, ήταν λάθος η παράλληλη έλλειψη εθνικής στρατηγικής. Βιαστήκαμε να γίνουμε ευρωπαίοι, επειδή νομίσαμε ότι χάθηκαν τα εθνικά μας σύνορα. Ή καλύτερα επειδή θελήσαμε να πιστέψουμε κάτι τέτοιο. Τόση ήταν η αγωνία μας να πάψουμε να αισθανόμαστε Έλληνες που γίναμε οι πιο ένθερμοι οπαδοί της Ευρώπης πριν καλά - καλά η Ενωμένη Ευρώπη γίνει πραγματικότητα.
Επιστρέφουμε πάλι στο ίδιο πρόβλημα! Στην έλλειψη εθνικής συνείδησης από την ηγεσία της αστικής τάξης. Την Ενωμένη Ευρώπη δεν την αντιμετώπισαν ως ευκαιρία να αυξήσουμε την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, αλλά ως την ευκαιρία που περίμεναν εδώ και δεκαετίες για να βγάλουν νόμιμα έξω από τα σύνορα της χώρας τα χρήματά τους, αλλά ακόμη και τις επιχειρήσεις τους! Δεν άφησαν τίποτα μέσα στην χώρα. Λες και έγινε πυρηνικός πόλεμος! Πως να μιλάμε για αύξηση εξαγωγών αν δεν παράγουμε; Και πως θα παράγουμε αν έχει ξηλωθεί από την χώρα και έχει σταλεί στο εξωτερικό όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός της βιομηχανίας;
Σύμφωνοι! Ο κάθε ένας που το έκανε αυτό είχε τους λόγους του. Είχε βαρεθεί το ΙΚΑ, την εφορία, τους συνδικαλιστές και ένα σωρό άλλα πράγματα. Η ουσία παραμένει η ίδια: Η χώρα δεν μπορεί να παράγει. Θέλει, αλλά δεν μπορεί. Είναι σαν να έχουμε σπάσει όλα τα γεωργικά μηχανήματα και να θέλουμε να οργώσουμε το χωράφι...
Κι αν υποθέσουμε ότι ξεκινούσε τώρα μία προσπάθεια, αυτή θα απαιτούσε αρκετό χρόνο. Όχι ότι δεν είναι επιθυμητή μία τέτοια εξέλιξη. Να μην έχουμε, όμως, την αίσθηση ότι θα πατήσουμε ένα κουμπί και την επόμενη στιγμή θα αρχίσει η χώρα να παράγει...
Στο σημείο αυτό έρχονται οι οικονομολόγοι της δραχμής και έχουν και πάλι έτοιμη την λύση: Να επιστρέψουμε στην γεωργική παραγωγή! Μα τι λένε; Έχουν δει χώρα να γίνεται ανταγωνιστική στην διεθνή οικονομία εξάγοντας αγγουράκια και ντοματούλες; Χρειάζεται και η αγροτική παραγωγή, η οποία στην χώρα μας είναι διαλυμένη, αλλά δεν είναι αυτή η λύση στα προβλήματά μας.
Αλλά και η παραμονή μας στο ευρώ δεν θα έχει νόημα αν η χώρα δεν ξεκινήσει να παράγει και δεν αρχίσουν οι επενδύσεις. Δεν αναφερόμαστε μόνο στις μεγάλες επενδύσεις που ορθώς κυνηγάει η κυβέρνηση, αλλά και στις μικρές. Θεωρούμε πολύ πιο σημαντικές τις μικρές επενδύσεις. Η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνει μόνο με επενδύσεις τύπου λιμανιών. Απαραίτητες κι αυτές, αλλά χρειάζεται και η ανασυγκρότηση του ελληνικού παραγωγικού ιστού.
Η αλήθεια είναι ότι η χώρα δίχως μεταρρυθμίσεις δεν πάει πουθενά! Ακόμη κι αν διαλέξει μοιραία τον δρόμο της δραχμής, αυτός θα έχει και πάλι κατάληξη την εθνική καταστροφή.
Ο λόγος; Πολύ απλός! Κάποιος πρέπει να μάθει σε όλους μας ότι τα χρήματα δεν τα φέρνει ο πελαργός. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι το νόμισμα αλλά η νοοτροπία μας. Νομίζουμε ότι υπάρχει ένας από μηχανής Θεός που θα μας σώσει την κατάλληλη στιγμή. Ας ευχηθούμε να μην χρειαστεί να ζήσουμε με τραγικό τρόπο την διάψευση των ιδεοληψιών μας. Την τελευταία φορά που ο Θεός αποφάσισε να έχει περιούσιο λαό, αυτός βάδισε μέσα στην έρημο...
Το ευρώ αυτή την στιγμή είναι μονόδρομος, επειδή η δραχμή είναι η σίγουρη καταστροφή. Η δραχμή θα μπορούσε να είναι μία συζητήσιμη επιλογή κάτω από ορισμένες συνθήκες αν η χώρα παρήγαγε. Αλλά και ευρώ δίχως μεταρρυθμίσεις είναι επίσης ένας αδιέξοδος δρόμος.
Όσοι σκέφτονται καλόπιστα την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα δεν έχουν ίσως συνειδητοποιήσει το ακριβώς σημαίνει αυτό. Μία μελέτη της Εθνικής Τράπεζας επί Ταμβακάκη έδινε μία πρώτη εικόνα…
Κι όσοι εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις μας οδηγούν όλο και πιο κοντά στον γκρεμό. Μοίραζαν λεφτά στον κόσμο με δανεικά. Λαϊκισμός δίχως λεφτά δεν γίνεται...
Αν μέσα απ΄ όλα αυτά βλέπετε αδιέξοδο, έχετε δίκιο. Έτσι είναι. Βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση που θα την περιγράφαμε ως εξής: Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Μόνη ίσως ελπίδα μας να ξεφύγουμε είναι η αναζήτηση νέων αρχών, νέων τρόπων, νέων ιδεών. Χρειάζονται καινοτόμες ιδέες και τολμηρές πολιτικές. Δε θα ανακαλύψουμε τον τροχό, αλλά μπορούμε να βρούμε νέους δρόμους στηριζόμενοι στην εμπειρία του παρελθόντος. Για παράδειγμα, σε εποχές κρίσης σε χώρες όπως η Ελβετία οι άνθρωποι προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της ύφεσης προωθώντας τοπικά νομίσματα. Η υιοθέτηση τέτοιων νομισμάτων δεν σημαίνει απόρριψη του ευρώ ούτε και επιστροφή σε τοπικό νόμισμα. Μία ακόμη ιδέα: Οι επιχειρήσεις θέλουν χρηματοδότηση που δεν μπορούν να την προσφέρουν οι τράπεζες. Ας ανοίξει η αγορά και ας επιτραπεί η χρηματοδότηση επιχειρήσεων από ιδιώτες επενδυτές.
Μπορεί να είναι καλές ιδέες, μπορεί να είναι και κακές. Πρέπει όμως να τις συζητήσουμε. Κι όχι μόνο αυτές, αλλά πολλές ακόμη και περισσότερο αξιόλογες που σίγουρα υπάρχουν. Με το να καθόμαστε όμως με τα χέρια σταυρωμένα και να περιμένουμε την τύχη μας δεν κάνουμε κάτι άλλο από το να περιμένουμε την θανατική μας καταδίκη. Καλή είναι η έρημος, καλές οι κακουχίες, αλλά έχουμε ήδη περάσει αρκετές για να επιδιώξουμε μερικές ακόμη.
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
Οι οικονομολόγοι της δραχμής έχουν πέσει μέχρι σήμερα εκατό φορές έξω στις όποιες προβλέψεις τους αλλά βρίσκουν ακόμη ακροατήριο για να μας λένε τις ανοησίες τους. Οι ίδιοι το κάνουν για τελείως ιδιοτελείς σκοπούς. Στην αρχή δοκίμασαν την ανέλιξη μέσω του Γεωργίου Παπανδρέου και στην συνέχεια πόνταραν στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν την πραμάτεια τους την αγόραζαν οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, εκεί θα ήταν...
Μία άλλη κατηγορία που συμμετέχει σε αυτή την "συμμαχία" είναι οι χρεοκοπημένοι επιχειρηματίες, οι οποίοι ελπίζουν ότι μέσω του υψηλού πληθωρισμού θα μπορέσουν να πάρουν πίσω τις επιχειρήσεις τους. Όσο για την άρχουσα τάξη; Δεν θα έβλεπε άσχημα μία πλήρη κατάρρευση των αξιών, καθώς οι εκπρόσωποί της έχουν μεταφέρει εδώ και καιρό τον πλούτο τους έξω από την χώρα.
Αυτή την στιγμή οι μόνοι που προσπαθούν να κρατήσουν την χώρα στην ζώνη του ευρώ είναι οι ... Γερμανοί! Για τους δικούς τους βέβαια λόγους. Θεωρούν την Ελλάδα προέκταση της δικής τους αυλής. Επίσης, έχουν ήδη ξοδέψει μεγάλα χρηματικά ποσά για την διάσωση και εκτιμούν ότι ο γερμανικός τρόπος είναι το καλύτερο γιατρικό για τις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, όπως και κάθε άλλης οικονομίας. Η αποτυχία των Γερμανών έγκειται στην απροθυμία τους να αντιληφθούν ότι η Ελλάδα δεν είναι ένα ομόσπονδο κράτος της Γερμανίας και οι Έλληνες δεν είναι Γερμανοί. Ότι έχουν άλλη κουλτούρα και φιλοσοφία και άλλον τρόπο προσέγγισης, όπως άλλωστε και ο κάθε λαός.
Η μεγάλη εικόνα, πάντως, είναι ότι τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα είναι αυτή την στιγμή εκείνο των Γερμανών και εκείνο των δραχμολάγνων. Λείπει το στρατόπεδο των υγιώς σκεπτόμενων Ελλήνων! Το μεγάλο δυστύχημα αυτής της χώρας ήταν και εξακολουθεί να είναι η απουσία εθνικής συνείδησης στα ανώτερα κλιμάκια της αστικής τάξης. Αν υπήρχε, η πορεία της χώρας θα ήταν τελείως διαφορετική...
Το ευρώ είναι το νόμισμα της Ενωμένης Ευρώπης. Όσο η Ευρώπη δυναμώνει, τόσο θα γίνεται και πιο ισχυρό το νόμισμά της και αντίστροφα. Η μικρή Ελλάδα δεν μπορούσε να λείπει από αυτή την ιστορική συγκυρία. Από την άλλη πλευρά όμως, ήταν λάθος η παράλληλη έλλειψη εθνικής στρατηγικής. Βιαστήκαμε να γίνουμε ευρωπαίοι, επειδή νομίσαμε ότι χάθηκαν τα εθνικά μας σύνορα. Ή καλύτερα επειδή θελήσαμε να πιστέψουμε κάτι τέτοιο. Τόση ήταν η αγωνία μας να πάψουμε να αισθανόμαστε Έλληνες που γίναμε οι πιο ένθερμοι οπαδοί της Ευρώπης πριν καλά - καλά η Ενωμένη Ευρώπη γίνει πραγματικότητα.
Επιστρέφουμε πάλι στο ίδιο πρόβλημα! Στην έλλειψη εθνικής συνείδησης από την ηγεσία της αστικής τάξης. Την Ενωμένη Ευρώπη δεν την αντιμετώπισαν ως ευκαιρία να αυξήσουμε την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, αλλά ως την ευκαιρία που περίμεναν εδώ και δεκαετίες για να βγάλουν νόμιμα έξω από τα σύνορα της χώρας τα χρήματά τους, αλλά ακόμη και τις επιχειρήσεις τους! Δεν άφησαν τίποτα μέσα στην χώρα. Λες και έγινε πυρηνικός πόλεμος! Πως να μιλάμε για αύξηση εξαγωγών αν δεν παράγουμε; Και πως θα παράγουμε αν έχει ξηλωθεί από την χώρα και έχει σταλεί στο εξωτερικό όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός της βιομηχανίας;
Σύμφωνοι! Ο κάθε ένας που το έκανε αυτό είχε τους λόγους του. Είχε βαρεθεί το ΙΚΑ, την εφορία, τους συνδικαλιστές και ένα σωρό άλλα πράγματα. Η ουσία παραμένει η ίδια: Η χώρα δεν μπορεί να παράγει. Θέλει, αλλά δεν μπορεί. Είναι σαν να έχουμε σπάσει όλα τα γεωργικά μηχανήματα και να θέλουμε να οργώσουμε το χωράφι...
Κι αν υποθέσουμε ότι ξεκινούσε τώρα μία προσπάθεια, αυτή θα απαιτούσε αρκετό χρόνο. Όχι ότι δεν είναι επιθυμητή μία τέτοια εξέλιξη. Να μην έχουμε, όμως, την αίσθηση ότι θα πατήσουμε ένα κουμπί και την επόμενη στιγμή θα αρχίσει η χώρα να παράγει...
Στο σημείο αυτό έρχονται οι οικονομολόγοι της δραχμής και έχουν και πάλι έτοιμη την λύση: Να επιστρέψουμε στην γεωργική παραγωγή! Μα τι λένε; Έχουν δει χώρα να γίνεται ανταγωνιστική στην διεθνή οικονομία εξάγοντας αγγουράκια και ντοματούλες; Χρειάζεται και η αγροτική παραγωγή, η οποία στην χώρα μας είναι διαλυμένη, αλλά δεν είναι αυτή η λύση στα προβλήματά μας.
Αλλά και η παραμονή μας στο ευρώ δεν θα έχει νόημα αν η χώρα δεν ξεκινήσει να παράγει και δεν αρχίσουν οι επενδύσεις. Δεν αναφερόμαστε μόνο στις μεγάλες επενδύσεις που ορθώς κυνηγάει η κυβέρνηση, αλλά και στις μικρές. Θεωρούμε πολύ πιο σημαντικές τις μικρές επενδύσεις. Η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνει μόνο με επενδύσεις τύπου λιμανιών. Απαραίτητες κι αυτές, αλλά χρειάζεται και η ανασυγκρότηση του ελληνικού παραγωγικού ιστού.
Η αλήθεια είναι ότι η χώρα δίχως μεταρρυθμίσεις δεν πάει πουθενά! Ακόμη κι αν διαλέξει μοιραία τον δρόμο της δραχμής, αυτός θα έχει και πάλι κατάληξη την εθνική καταστροφή.
Ο λόγος; Πολύ απλός! Κάποιος πρέπει να μάθει σε όλους μας ότι τα χρήματα δεν τα φέρνει ο πελαργός. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι το νόμισμα αλλά η νοοτροπία μας. Νομίζουμε ότι υπάρχει ένας από μηχανής Θεός που θα μας σώσει την κατάλληλη στιγμή. Ας ευχηθούμε να μην χρειαστεί να ζήσουμε με τραγικό τρόπο την διάψευση των ιδεοληψιών μας. Την τελευταία φορά που ο Θεός αποφάσισε να έχει περιούσιο λαό, αυτός βάδισε μέσα στην έρημο...
Το ευρώ αυτή την στιγμή είναι μονόδρομος, επειδή η δραχμή είναι η σίγουρη καταστροφή. Η δραχμή θα μπορούσε να είναι μία συζητήσιμη επιλογή κάτω από ορισμένες συνθήκες αν η χώρα παρήγαγε. Αλλά και ευρώ δίχως μεταρρυθμίσεις είναι επίσης ένας αδιέξοδος δρόμος.
Όσοι σκέφτονται καλόπιστα την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα δεν έχουν ίσως συνειδητοποιήσει το ακριβώς σημαίνει αυτό. Μία μελέτη της Εθνικής Τράπεζας επί Ταμβακάκη έδινε μία πρώτη εικόνα…
Κι όσοι εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις μας οδηγούν όλο και πιο κοντά στον γκρεμό. Μοίραζαν λεφτά στον κόσμο με δανεικά. Λαϊκισμός δίχως λεφτά δεν γίνεται...
Αν μέσα απ΄ όλα αυτά βλέπετε αδιέξοδο, έχετε δίκιο. Έτσι είναι. Βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση που θα την περιγράφαμε ως εξής: Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Μόνη ίσως ελπίδα μας να ξεφύγουμε είναι η αναζήτηση νέων αρχών, νέων τρόπων, νέων ιδεών. Χρειάζονται καινοτόμες ιδέες και τολμηρές πολιτικές. Δε θα ανακαλύψουμε τον τροχό, αλλά μπορούμε να βρούμε νέους δρόμους στηριζόμενοι στην εμπειρία του παρελθόντος. Για παράδειγμα, σε εποχές κρίσης σε χώρες όπως η Ελβετία οι άνθρωποι προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της ύφεσης προωθώντας τοπικά νομίσματα. Η υιοθέτηση τέτοιων νομισμάτων δεν σημαίνει απόρριψη του ευρώ ούτε και επιστροφή σε τοπικό νόμισμα. Μία ακόμη ιδέα: Οι επιχειρήσεις θέλουν χρηματοδότηση που δεν μπορούν να την προσφέρουν οι τράπεζες. Ας ανοίξει η αγορά και ας επιτραπεί η χρηματοδότηση επιχειρήσεων από ιδιώτες επενδυτές.
Μπορεί να είναι καλές ιδέες, μπορεί να είναι και κακές. Πρέπει όμως να τις συζητήσουμε. Κι όχι μόνο αυτές, αλλά πολλές ακόμη και περισσότερο αξιόλογες που σίγουρα υπάρχουν. Με το να καθόμαστε όμως με τα χέρια σταυρωμένα και να περιμένουμε την τύχη μας δεν κάνουμε κάτι άλλο από το να περιμένουμε την θανατική μας καταδίκη. Καλή είναι η έρημος, καλές οι κακουχίες, αλλά έχουμε ήδη περάσει αρκετές για να επιδιώξουμε μερικές ακόμη.
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου